Fluorescencyjne białko od kręgowca

[KopalniaWiedzy.pl 353]

We włóknach mięśniowych węgorza japońskiego (Anguilla japonica) powstaje jedyne w swoim rodzaju fluorescencyjne białko.

Śledząc w 2009 r. transport lipidów w tkance ryby, Seiichi Hayashi i Yoshifumi Toda z Uniwersytetu w Kagoshimie zauważyli, że po oświetleniu promieniowaniem z niebieskiej części widma mięśnie jarzą się na zielono. Później chemicy wyizolowali kilka fragmentów odpowiedzialnego za to białka. Ich odkryciem zainteresował się Atsushi Miyawaki z Instytutu Badań Mózgu RIKEN w Wakō.

Ostatnio zespół Miyawakiego zidentyfikował gen kodujący proteinę. By podkreślić, że występuje ona w przysmaku miejscowej kuchni (Japończycy znają węgorza jako unagi), białku nadano nazwę UnaG. Wiadomo, że jego ekspresja zachodzi wyłącznie we włóknach o niewielkiej średnicy.

Biolodzy podkreślają unikatowość UnaG. Opisane na łamach pisma Cell białko nie świeci dzięki części cząsteczki (fluoroforowi), ale dzięki niekowalencyjnemu wiązaniu z bilirubiną. W odróżnieniu od białka zielonej fluorescencji, świeci jasno także przy niskim poziomie tlenu w komórce. Wg naukowców, tę właściwość można by wykorzystać do obrazowania beztlenowych okolic nowotworowych guzów.

Jesienią A. japonica spływają rzekami do morza, by odbyć tarło, Miyawaki podejrzewa więc, że białko wpływa jakoś na działanie mięśni. Gdy zespół przyjrzał się migrującym węgorzom europejskim (Anguilla anguilla) i amerykańskim (Anguilla rostrata), okazało się, że u nich UnaG również występuje.

Japończycy wykazali, że UnaG można wykorzystać do określania stężenia bilirubiny w ludzkiej surowicy. Miyawaki sądzi, że dzięki temu uda się opracować czulsze metody laboratoryjne, wymagające pobierania mniejszej ilości krwi.

Naukowcy zamierzają wyhodować myszy z genem UnaG. Później będą badać rozwój zwierząt. UnaG należy do grupy białek wiążących kwasy tłuszczowe (ang. fatty-acid-binding proteins, FABPs). Choć Miyawaki badał różnych przedstawicieli tej rodziny, dotąd nie udało mu się wykryć innych fluorescencyjnych związków.