Mrówki pomogą przewidywać trzęsienia ziemi?

[KopalniaWiedzy.pl 357]

Zespół Gabriele Berberich z Universität Duisburg-Essen przez 3 lata monitorował kolonie mrówek ćmawych (Formica polyctena) i łąkowych (Formica pratensis) w sejsmicznie aktywnym basenie Neuwied. Naukowcy wybrali się w teren, szukając wiarygodnych metod przewidywania trzęsień ziemi.

Dr Berberich, która była jedną z prelegentek zeszłotygodniowej konferencji Europejskiej Unii Nauk o Ziemi w Wiedniu, podkreśla, że basen Neuwied może się poszczycić złożoną historią tektoniczną. Co więcej, nadal dokumentuje się tu liczne niewielkie wydarzenia sejsmiczne. Rocznie występuje tu średnio 100 zdarzeń sejsmicznych o magnitudzie (M) do 3,9.

Niemka podkreśla, że od dawna słyszy się historie o nietypowym zachowaniu zwierząt przed trzęsieniem. By mieć pewność, że coś jest rzeczywiście na rzeczy, trzeba jednak najpierw przeprowadzić długoterminową obserwację, sprawdzić istotność statystyczną oraz zaproponować prawdopodobny scenariusz ewolucji tego typu zachowań.

Dobrym modelem do badań okazały się wspomniane na początku mrówki, które budują kopce wzdłuż systemu głębokich uskoków tektonicznych. Ponieważ to rejon potencjalnych trzęsień, ekipa Berberich postanowiła sprawdzić, czy zmiany w standardowym planie mrówczego dnia można powiązać z lokalnymi zdarzeniami sejsmicznymi. W latach 2009-2012 akademicy monitorowali za pomocą kamer o wysokiej rozdzielczości 2 kopce (kamery wyposażono zarówno w czujniki podczerwieni, jak i koloru). Dotąd uzyskano ponad 45 tys. godz. nagrań. Kopce dzieli odległość ok. 22 km. W ciągu 3 lat w promieniu 40 km odnotowano 10 trzęsień o magnitudzie > 2.

Wg uczonych, lokalne trzęsienie z 10 września 2009 r. (M = 3,2) wyraźnie zaburzyło dobową rutynę mrówek. Zahamowaniu uległy fazy nocnego odpoczynku oraz dziennej aktywności. Powrót do normy nastąpił dopiero kolejnego dnia.

Berberich i inni uruchomili program automatycznej oceny obrazu ze strumienia wideo. Bazując na tym, w niedalekiej przyszłości przeprowadzą analizę zachowania mrówek. Niemcy chcą uwzględnić różne czynniki, które mogłyby wpływać na owady. Poza geotektoniką wspominają m.in. o parametrach biologicznych i klimatycznych.

Ważnym etapem będzie opisanie mechanizmów reakcji. W swoim wystąpieniu Berberich podkreśliła, że będzie to wymagać eksperymentów w terenie oraz ścisłej współpracy z biologami. Grupa powinna też ustalić, czy mrówki podobnie reagują na trzęsienia o magnitudzie powyżej 4 (w latach 2009-2012 nie odnotowano zdarzenia o takiej wielkości).