Szczurza pamięć pomoże ludziom

[KopalniaWiedzy.pl 357]

Jak twierdzą naukowcy z Indiana University, szczur potrafiłby odpowiedzieć na pytanie, skąd ma smakołyk. Badania uczonych z Indiany dostarczyły pierwszego dowodu na istnienie tzw. pamięci źródła u zwierząt nieczłowiekowatych. Otwiera to przed naukowcami nowe, fascynujące możliwości.

Jak zauważa szef zespołu naukowego, profesor Jonathon Crystal, istnienie pamięci źródła u szczurów pozwoli nie tylko na badanie zagadnień związanych z ewolucją i biologią pamięci, ale umożliwi też prace nad schorzeniami związanymi z utratą pamięci, jak choroby Alzheimera, Parkinsona, pląsawica Huntingtona czy takimi zaburzeniami jak schizofrenia, depresja i zespół stresu pourazowego.

Naukowcy mogą teraz badać na zwierzęcych modelach to, co dotychczas uznawano za wyłącznie ludzką właściwość. Jeśli uda się przełożyć na modele zwierzęce zaburzenia związane z utratą pamięci źródła, to będziemy mogli stworzyć przedkliniczne modele chorób takich jak choroba Alzheimera - mówi Crystal.

Przez wiele lat nauka uznawała, że pamięć źródła jest ludzką właściwością. Z przykładami jej zaburzeń spotykamy się praktycznie codziennie. Gdy opowiadamy znajomemu kawał, który od niego usłyszeliśmy, oznacza to, że zawiodła nasza pamięć źródła. Nie pamiętamy bowiem źródła znanego nam kawału. Ludzie w codziennym życiu korzystają z wielu różnych rodzajów pamięci, łączą pochodzące z nich dane, co pozwala na odróżnienie od siebie wydarzeń.

Dotychczas sądzono, że zwierzęta nie posiadają tak rozbudowanych układów pamięci, jak ludzie. Specjaliści sądzili, że uczą się one przez warunkowanie i powtarzanie, a nie przez świadome zapamiętywanie. Teraz okazuje się, że po raz kolejny nie doceniliśmy zwierząt. To z kolei rodzi nadzieję na stworzenie modeli zwierzęcych chorób, których dotychczas na zwierzętach nie badano dlatego, gdyż uczeni sądzili, że tak skomplikowane zaburzenia pamięci, jak te występujące np. przy chorobie Alzheimera, są właściwe tylko ludziom, bo posiadają oni złożoną pamięć.

Crystal i jego zespół odkryli pamięć źródła u szczurów dzięki czekoladzie. Zwierzęta te uwielbiają ten przysmak Nie istnieje taka ilość czekolady, której szczur nie mógłby zjeść - mówi Crystal.

Przeprowadzono w sumie pięć eksperymentów z wykorzystaniem labiryntów. W pierwszych dwóch zwierzęta umieszczano w różnych punktach labiryntu, a czekolada była schowana w specjalnej rynience. Zwierzęta nie mogły więc zapamiętać drogi, musiały pamiętać, że źródłem czekolady jest rynienka. W trzecim eksperymencie wykazano, że pamięć źródła u szczurów przechowywuje wspomnienia średnio przez tydzień. To bardzo ważna wskazówka, gdyż w większości rodzajów pamięci wspomnienia są przechowywane przez około dobę. Tymczasem, jak wiemy z badań na ludziach, pamięć źródła jest szczególnie ważnym rodzajem pamięci, dlatego dłużej przechowuje wspomnienia. W czwartym eksperymencie szczury otrzymywały czekoladę tylko wtedy, gdy zostały umieszczone w rynience. Zwierzęta zapamiętały i tę zasadę. W końcu przeprowadzono piąty eksperyment, który ostatecznie potwierdził wcześniejsze spostrzeżenia. Uczeni czasowo wyłączyli hipokamp szczurów. W tym właśnie obszarze znajduje się pamięć źródła. Gdy następnie przed zwierzętami postawiono zadania wymagające pamięci źródła, szczury nie potrafiły sobie z nimi poradzić.

Te badania dowodzą, że zwierzęta posiadają pamięć źródła. Kwestią otwartą jest natomiast sposób jej działania. Teraz chcemy zbadać poszczególne części hipokampu, które zawierają pamięć epizodyczną, przetestować hipotezę mówiącą o tym, że za długo- i krótkoterminową pamięć epizowyczną odpowiadają różne obszary mózgu oraz sprawdzić neuroanatomiczne drogi przekazywania wspomnień - stwierdza Crystal.