Modliszki chińskie patroszą gąsienice monarchów

[KopalniaWiedzy.pl 353]

Żerując na liściach roślin z rodziny tojeściowatych, gąsienice danaida wędrownego (Danaus plexippus) stają się toksyczne dla drapieżników, dlatego niewielu śmiałków decyduje się na taki posiłek. Jednym z wyjątków jest modliszka chińska (Tenodera sinensis), która przed jedzeniem patroszy larwy i usuwa ich przewód pokarmowy.

Gąsienice ostrzegają, że przez zdobyczne kardenolidy zjadanie ich jest obarczone ryzykiem (stąd kontrastowe białe, czarne i żółte pasy). Dla większości drapieżników komunikat jest jasny, ale modliszki wydają się nim w ogóle nie przejmować. Ich nietypowe zachowanie zaobserwowała przypadkowo Jamie L. Rafter z University of Rhode Island, która stwierdziła, że po wygryzieniu otworu T. sinensis usuwają jelito i powiązane z nim narządy. W sumie przepada ok. 40% gąsienicy.

Porównując metody pożerania gąsienic monarcha i 2 nietoksycznych gatunków - omacnicy prosowianki (Ostrinia nubilalis) i barciaka większego (Galleria mellonella) - zespół wykazał, że zwykle modliszka inaczej zabiera się do posiłku. Zjada niemal wszystko, dlatego marnuje się tylko ok. 14% ofiary (główną przyczyną nie jest przy tym wbredność, ale raczej niechlujne maniery).

Chociaż w porównaniu do jelit, w reszcie ciała larw monarcha występowało 3-krotnie więcej kardenolidowych pików, ogólne stężenie kardenolidów oraz współczynnik polarności (ang. polarity index) obu grup tkanek się już nie różniły. Dlaczego więc modliszki decydują się na patroszenie? Naukowcy uważają, że T. sinensis mogą tolerować przetworzone kardenolidy, lecz próbują unikać pierwotnych form tych substancji z przewodu pokarmowego swych ofiar.

Alternatywne wyjaśnienie jest takie, że wypełnione materią roślinną jelita zawierają o 58% mniej azotu niż pozostałe tkanki. Wyrzucając mało odżywcze części gąsienic, szczęśliwym zbiegiem okoliczności modliszki ograniczają ilość spożywanych toksyn.

Pewnym potwierdzeniem 2. hipotezy jest fakt, że modliszki przestają patroszyć, gdy gąsienice monarchów mają pasożyty, np. są pożerane od środka przez larwy rączycowatych. Oznacza to spadek zawartości potencjalnie niesmacznego materiału roślinnego.