Jak lód sprzyjał zróżnicowaniu gatunku

[KopalniaWiedzy.pl 357]

Pieśce, zwane inaczej lisami polarnymi, są znane ze swego zamiłowania do epickich wędrówek po lodzie. Ich wyprawy mogłyby się stać kanwą serii ciekawych filmów przyrodniczych, wydaje się jednak, że w dość nieodległej przeszłości, bo podczas małej epoki lodowcowej (MEL), odegrały o wiele ważniejszą rolę - sprawiły, że co odważniejsze drapieżne ssaki z Arktyki udały się na rekonesans Islandii i zostały. Skoro pojawiła się możliwość w postaci lodowego mostu, należało ją wykorzystać...

Ostatnie badania nad genetyką lisów polarnych wykazały, że na Islandii istnieje co najmniej pięć unikatowych grup (haplotypów). Kiedy jednak Greger Larson z Uniwersytetu w Durham zbadał mitochondrialne DNA z tysiącletnich kości z różnych islandzkich stanowisk archeologicznych, okazało się, że wszystkie wzięte pod uwagę osobniki należały do jednego z 5 wyodrębnionych haplotypów.

Milenium to zbyt krótki czas, by pozostałe 4 haplotypy wyewoluowały, uważa Larson. Wg naukowca, lisy polarne wspomogła mała epoka lodowcowa. Glacjologicznie okres ten trwał od 1300 do 1850 r., natomiast klimatycznie od 1570 do 1900 r. Ochłodzenie doprowadziło do zamarznięcia sporych połaci arktycznych mórz, a że lisy lubią się przechadzać po lodzie, nie trzeba ich było namawiać do zwiedzania. W ten sposób islandzka pula genetyczna znacznie się wzbogaciła.

W artykule opublikowanym na łamach pisma Proceedings of the Royal Society B biolodzy podkreślają, że już wcześniejsze badania wskazywały, że obecność lodu morskiego stanowi ważny czynnik ułatwiający migrację i określający stopień izolacji genetycznej współczesnych populacji pieśców. Wiedząc, że oblodzenie zależy od globalnych temperatur, Larson i inni doszli do wniosku, że znaczne ochłodzenie mogło wiele zmienić zarówno w zakresie kontaktów, jak i zróżnicowania genetycznego gatunku. Testując swoją hipotezę, akademicy skupili się na sekwencjach regionu kontrolnego mtDNA 17 drapieżników, których kości wykopano z 2 stanowisk z północnego wschodu Islandii (stanowiska są datowane na koniec dziewiątego-początek dwunastego w. n.e., co oznacza, że zwierzęta zmarły przed MEL). Zauważyli, że wszystkie badane osobniki należały do jednego haplotypu. Wyniki symulacji sugerowały, że szybki wzrost zróżnicowania haplotypów musiał być wynikiem powstania mostu lodowego w czasie małej epoki lodowcowej.