Zestresowane szympansy mają dużo pasożytów

[KopalniaWiedzy.pl 353]

Otaczane przez pola i ludzi, narażone na stres i nowe choroby szympansy zaczynają coraz częściej i w coraz większych ilościach sięgać po środek, który kiedyś pomagał im w walce z pasożytami - połykane w całości liście pewnych roślin. Niestety, wcale nie stają się przez to zdrowsze.

Biolodzy z Oxford Brookes University badali małpy z Bulindi w Ugandzie. Monitorowali trasy szympansów oraz ich odchody. Poszukiwali w nich całych liści (np. Aneilema nyasense) oraz pasożytów, np. nicieni i tasiemców.

Okazało się, że zwierzęta żyjące w otoczonych przez ludzkie osady i uprawy skrawkach lasu cierpiały na liczne parazytozy i w reakcji na to zjadały coraz więcej liści. W innych miejscach rzadko znajduje się niestrawione liście w więcej niż 1-2 próbkach odchodów na 100. W Bulindi proporcja ta wzrosła [...] do 1 przypadku na 10 - opowiada dr Matthew McLennan.

W ciągu 13 miesięcy całe liście występowały w kale "szympansów wioskowych" znacznie częściej (10,4%) niż w kale szympansów z innych miejsc (0,4-4,0%). Połykanie liści utrzymywało się przez cały rok, nie zaobserwowano w tym zakresie sezonowości. Szympansy wydalały dorosłe osobniki wielu gatunków nicieni z rodzaju Oesophagostomum, w tym O. stephanostomum oraz proglotydy (człony) dwóch tasiemców: Bertiella sp. i prawdopodobnie Raillietina sp. Ten ostatni pasożytuje zwykle na drobiu, dlatego McLennan podejrzewa, że nie jest to prawdziwe zakażenie i małpa spożyła po prostu niedawno posiłek z zakażonego ptaka. W porównaniu do wcześniejszych studiów, zauważono niską korelację między konsumpcją liści a pasożytami w odchodach. O ile liście w kale zwiększały prawdopodobieństwo pozbycia się nicieni, o tyle nie stwierdzono związku między połykaniem liści a pozbywaniem się segmentów tasiemców. Antropogeniczne zmiany środowiska zmieniają zatem interakcje żywiciel-pasożyt. Częste samoleczenie w wysoce zagrażającym otoczeniu to zgeneralizowane przystosowanie do licznych parazytoz, które, niestety, odpowiadają na to zachowanie inaczej niż kiedyś.

W grę wchodzą 2 wytłumaczenia niepokojącego trendu. Po pierwsze, szympansy zarażają się od ludzi i zwierząt hodowlanych (trudno też nie zacząć podejrzewać, że zakażenia mogą mieć dwukierunkowy charakter: zwierzęta zostają zainfekowane przez ludzi i na odwrót). Po drugie, zwierzęta są zestresowane tak szybką zmianą habitatu, przez co ich układ odpornościowy nie działa już tak sprawnie, stąd liczniejsze zakażenia pasożytami.

Gdy małpy żyją w pofragmentowanym lesie, nie są w stanie zaspokoić w nim swoich potrzeb pokarmowych. Wyprawiają się więc na okoliczne pola, co oczywiście, nie cieszy rolników. Ludzie próbują straszyć zwierzęta, ale to tylko zaognia konflikt. Błędne koło agresji się zamyka.