Gotowanie na otwartym ogniu oddziałuje na rozwój poznawczy?

[KopalniaWiedzy.pl 357]

Dotąd można było usłyszeć o wpływie regularnego gotowania na otwartym ogniu na zdrowie fizyczne, np. układ oddechowy czy odpornościowy. Teraz po raz pierwszy wykazano, że taki sposób przygotowywania jedzenia może się wiązać z nieprawidłowościami w rozwoju poznawczym dzieci: zaburzeniami pamięciowymi czy deficytami społecznymi (International Journal of Environmental Health Research).

Zastanawialiśmy się, czy gotowanie na otwartym ogniu może mieć coś wspólnego z różnicami w rozwoju poznawczym, jakie zaobserwowaliśmy we wcześniejszym studium. Postanowiliśmy się przyjrzeć naszym danym w zestawieniu z metodami gotowania - tłumaczy Mary Gauvain z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Riverside, która współpracowała z Robertem L. Munroe'em z Pitzer College.

Wykorzystując dane z końca lat 70., Amerykanie przeanalizowali przypadki ok. 200 dzieci w wieku od 3 do 9 lat. Żyły one w tradycyjnych społecznościach w Belize, Kenii, Nepalu i Samoa Amerykańskim. Logoli z Kenii oraz Newarowie z nepalskiej Doliny Katmandu regularnie gotowali pod dachem na otwartym ogniu (spalali odchody, drewno i słomę). Mieszkańcy Samoa korzystali z kuchenek parafinowych. Garifuna z Belize dzielili się na 3 niemal równoliczne grupy, z których jedna gotowała wyłącznie na kuchniach parafinowych, druga na kuchniach parafinowych i otwartym ogniu, a trzecia tylko na otwartym ogniu zasilanym drewnem.

Podczas testów sprzed 30 lat oceniano budowanie z klocków, pamięć i zdolność rozpoznawania wzorców, a także obserwowano ustrukturowaną zabawę. Ta ostatnia składa się z sekwencji celowych działań i polega na konstruowaniu zabawki lub np. udziale w grze z zasadami. Wg Gauvain, taka zabawa wpływa korzystnie zarówno na kontakty z rówieśnikami, jak i na rozwój poznawczy.

Kalifornijczycy odkryli, że bez względu na kulturę, wiek dziecka, wykształcenie i status socjoekonomiczny, w porównaniu do gotowania na kuchni parafinowej, kontakt z gotowaniem na otwartym ogniu wiązał się z gorszym funkcjonowaniem poznawczym i rzadszą zabawą ustrukturowaną.

Jako że studium Gauvain i Munroe'a nie miało charakteru eksperymentalnego, można jedynie mówić o korelacji, a nie o tym, że gotowanie na otwartym ogniu pogarsza funkcjonowanie poznawcze. Naukowcy powołują się jednak na wyniki badania z 2008 r., które wykazało istnienie bezpośredniego związku między toksynami w powietrzu, mózgu i rozwojem poznawczym. Porównywano wtedy skany z rezonansu magnetycznego 9-10-latków z klasy średniej z miasta Meksyk, gdzie zanieczyszczenie powietrza jest duże, i dzieci z czystszego Polotitlán de la Ilustración.

Ponieważ Gauvain i Munroe ustalili, że najsilniejszy negatywny efekt występował u najmłodszych dzieci, które najwięcej czasu spędzały w pomieszczeniach przy ogniu, można przypuszczać, że później, gdy mózg dojrzewa albo maluchy spędzają więcej czasu poza domem, sytuacja się poprawia i zmiany się cofają.