Altannik i jego działka

[KopalniaWiedzy.pl 357]

Sukces reprodukcyjny altannika Ptilonorhynchus (Chlamydera) maculata zależy zarówno od umiejętności konstrukcyjnych, jak i ogrodniczych. Samce "uprawiają" bowiem niewielką owocującą roślinę z rodziny psiankowatych Solanum ellipticum. Dzięki temu, w odróżnieniu od innych altanników, nie muszą udawać się na poszukiwanie ozdób, bo mają je u siebie w zasięgu skrzydeł i dzioba.

Dla S. ellipticum charakterystyczne są fioletowe kwiaty i zielone owoce. Altannik ich nie zjada, tylko wykorzystuje jako element pokazów "erotycznych". Poza ludźmi ptak ten jest jedynym (znanym) zwierzęciem, uprawiającym roślinę do celów innych niż żywieniowe.

Poszczególne gatunki altanników mają różne preferencje co do urządzenia areny do pokazów. Podczas gdy altannik lśniący upodobał sobie błękitne obiekty, P. maculata woli biel i zieleń, a szczególnie owoce w tych kolorach. Umieszcza je na drodze prowadzącej do altanki, a gdy zjawi się samica, tańczy z nimi w dziobie.

Joah R. Madden z College'u Nauk o Życiu i Środowisku Uniwersytetu w Exeter badał jedną populację P. maculata z australijskiego Parku Narodowego Taunton. Odkrył, że samce nie budują altanek tam, gdzie jest dużo S. ellipticum. Zamiast tego rośliny stają się bardziej rozpowszechnione po osiedleniu samców. W promieniu 10 m od altanki liczba S. ellipticum wzrasta 4-krotnie.

Madden nigdy nie widział, by altanniki zjadały owoce. Nigdy nie znalazł też nasion w odchodach ptaków. Wniosek? Owoc służy wyłącznie do ozdoby i wabienia samic, tym bardziej że im więcej owoców w altance, tym częściej jej właściciel kopuluje. Samiec pozostaje w altance do 10 lat, opłaca mu się więc inwestować w dekoracje, które w dodatku same zwiększają swoją obfitość. Taka sytuacja jest korzystna nie tylko dla ptaków, ponieważ rośliny zostają umieszczone w lepszych do kiełkowania miejscach. Ptak dokładnie sprząta bowiem swoją arenę, usuwając wszelkie śmiecie i liście. Bez konkurencji u boku można rozwijać się bez przeszkód...

Międzynarodowy brytyjsko-niemiecko-australijski zespół zauważył, że owoce z roślin w pobliżu altanek różnią się wizualnie od roślin zlokalizowanych daleko od nich i bardziej przypominają owoce preferowane przez samce podczas testów wyboru. Mają delikatniejsze zabarwienie, lecz wyraźniejszy odcień zieleni. Wszystko wskazuje na to, że altanniki i S. ellipticum koewoluowały.

Nie wydaje się, by samce aktywnie zajmowały się S. ellipticum czy ziemią, na której rosną. Ptaki wyrzucają raczej więdnące lub żółknące nasiona, pozostawiając do kiełkowania tylko te najzdrowsze.