Ptaki z czerwono-brązowymi piórami częściej mają zaćmę

[KopalniaWiedzy.pl 353]

Ptaki z pomarańczowymi, kasztanowymi czy czerwonymi piórami, np. rudziki, są bardziej podatne na zaćmę. Zespół doktora Ismaela Galvána, biologa z Université Paris-Sud, doszedł do takich wniosków po zbadaniu soczewek 81 gatunków ptaków.

Widzenie jest najważniejsze dla ptaków. Osobniki z zaćmą mają zapewne ograniczoną zdolność polowania, żerowania czy postrzegania wzrokowych sygnałów używanych w komunikacji.

Wcześniej nie badano kwestii chorób oczu u ptaków, bo gałka oczna rozkłada się szybko po zgonie i trudno by było zebrać odpowiednio dużą próbę do porównań. Naukowcy widywali zaćmy u żywych osobników, ale na tej podstawie nie mogli stwierdzić, z jak bardzo rozpowszechnionym zjawiskiem mieli do czynienia.

By się upewnić, że zajmują się martwymi od niedawna osobnikami, naukowcy nawiązali współpracę z wypychaczami zwierząt. Stwierdzili, że gatunki cierpiące na zaćmę łączył pewien barwnik - feomelanina. To jedna z form melaniny - barwnik czerwonożółty. U człowieka występuje w dużych ilościach w rudych włosach oraz w wargach, sutkach i zewnętrznych narządach płciowych.

Wśród gatunków, które okazały się bardziej podatne na uszkodzenia soczewek, znalazły się m.in. płomykówki, zimorodki i droździki.

Latając, ptaki są wystawione na oddziaływanie dużych dawek promieniowania ultrafioletowego, które uznaje się za jedną z przyczyn zaćmy (zaćma fotochemiczna pojawia się po długotrwałej ekspozycji na UVA; dzieje się tak, bo soczewka pochłania bliski nadfiolet). Wcześniej ustalono, że niektóre gatunki ptaków chronią się przed uszkodzeniami UV za pomocą przeciwutleniaczy, jednak u gatunków z czerwono-brązowym upierzeniem jest ich mniej. Wytwarzanie feomelaniny wiąże się z wykorzystaniem części antyoksydantów, które odgrywają ważną role w zabezpieczaniu soczewki przed kataraktą - wyjaśnia dr Galván.

Francuzi podkreślają, że zaćma to wynik uszkodzenia oksydacyjnego białek soczewki. Głównym graczem w mechanizmie przeciwutleniającym jest wewnątrzkomórkowy glutation (GSH). Niestety, produkcja feomelaniny pochłania GSH. Potwierdziło się więc, że proporcja feomelaninowego upierzenia dodatnio koreluje z proporcją osobników z zaćmą w obrębie danego gatunku.

Akademicy mają nadzieję, że ich badania zainspirują studia na powiązaniami między pigmentacją, przeciwutleniaczami i uszkodzeniem soczewek u innych gatunków, w tym człowieka.