Wspinaczka wpływa na genetyczne zróżnicowanie roślin

[KopalniaWiedzy.pl 357]

Amatorzy wspinaczki skałkowej w niemieckiej jurze mają negatywny wpływ na występujące na klifach rzadkie rośliny. Autorzy raportu opublikowanego na łamach Journal of Applied Ecology uważają, że powinno się wprowadzić zakaz uprawiania tego sportu na niektórych ścianach.

Jura Szwabska, płaskowyż w Badenii-Wirtembergii, oraz północna część Jury Frankońskiej (zwana też Szwajcarią Frankońską) są najpopularniejszymi niemieckimi rejonami wspinaczkowymi, stanowią jednak także jeden z ostatnich europejskich bastionów głodka mrzygłoda (Draba azoides). Jest to nieduża roślina, która nie kwitnąc, przypomina poduszki mchu. Wiosną pokrywa się licznymi żółtymi kwiatkami. Występuje na wapiennych klifach, w Polsce tylko w Tatrach. Przez ogrodników bywa wykorzystywana jako element skalniaków.

Frank Vogler i Christoph Reisch z Uniwersytetu w Ratyzbonie porównali liczbę i rozmieszczenie głodków na 8 klifach, na które wspinano się przez co najmniej 50 ostatnich lat z 8 nieodwiedzanymi ścianami o tych samych rozmiarach i ustawieniu. Niemcy zbadali również DNA roślin, by sprawdzić, czy i ewentualnie jak alpiniści wpłynęli na genetyczne zróżnicowanie D. azoides. Okazało się, że na zboczu ścian wspinaczkowych roślin było mniej, poza tym głodki ulegały skarleniu, lecz dla odmiany na piargach stawały się one częstsze.

Wspinaczka wywiera bezpośredni negatywny wpływ na rośliny. Korazja powodowana przez liny i wykorzystywanie szczelin i półek jako miejsc podparcia dla dłoni i stóp wyraźnie prowadzą do zmniejszenia liczebności gatunku – uważa dr Reisch.

Analiza DNA wykazała, że na dziewiczych ściankach występuje większe zróżnicowanie genetyczne między głodkami żyjącymi na rozmaitych wysokościach. Oznacza to, że przemieszczanie roślin przez alpinistów prowadzi do przesuwania konkretnych genów w dół stoku. W perspektywie długoterminowej może to wpłynąć na zdolność do przeżycia w środowisku, do którego D. azoides przystosowywały się przez tysiące lat.

Wspinacze wspomagają rozprzestrzenianie się nasion, lecz jednocześnie, zrzucając poszczególne osobniki ze ściany, zmieniają strukturę populacji [rozbudowaniu ulega jej dolna część]. Zmiana zmniejsza genetyczne różnice między głodkami rosnącymi na różnych wysokościach klifu.