Gorączka piątkowej Nocy

[KopalniaWiedzy.pl 357]

Z roku na rok Małopolska Noc Naukowców kusi chętnych coraz bardziej rozbudowanym programem pokazów i wykładów. My daliśmy się skusić ogrodnictwu, feerii smaków oraz sztuce i w żadnym razie tego nie żałujemy. Pozwoliliśmy się wystraszyć straszykami, spróbowaliśmy przetworów z jagody kamczackiej i dowiedzieliśmy się, że inkrustować można nie tylko kością słoniową czy złotem i nie tylko meble lub szkatułki, ale również nasiona. Panie z pracowni konserwatorskiej ASP udowodniły nam zaś, że dość często ich praca nie różni się zbytnio od działań detektywa, a bywa nawet trudniejsza.

Marchewkowy lejtmotyw

W pomieszczeniach Uniwersytetu Przyrodniczego rozpanoszyła się na jeden wieczór marchew. O ile przed 12 miesiącami rozstrzygano tu konkurs na najsmaczniejszą odmianę jabłek, to teraz chętni kosztowali różnych rodzajów marchwi o dźwięcznie brzmiących nazwach White Satin czy Rainbow. Czytając podczas chrupania plakaty, można się było dowiedzieć, że marchew pomarańczowa i fioletowa zawierają α- i β-karoten, a ta druga również antocyjany, które są przeciwutleniaczami i zmniejszają ryzyko chorób serca. W korzeniach czerwonych powinni zaś zasmakować miłośnicy pomidorów, ponieważ i tu, i tu znajdą sporo likopenu.

Marchew pojawiła się też w innym kontekście, a mianowicie przy omawianiu właściwości tkanki kalusowej, czyli przyrannej. Tutaj odegrała (razem z tytoniem i cebulą) rolę feniksa odradzającego się z popiołów. Okazało się bowiem, że da się przeprowadzić regenerację pojedynczych komórek w rośliny. Jak nam to fachowo wytłumaczono, wystarczy umieścić zbitek komórek w kulturze płynnej, wytrząsnąć i po jakimś wyhodujemy z tego całą roślinę.

Aż szkoda to zakopać

W jednym z pomieszczeń na szalkach Petriego umieszczono nasiona roślin warzywnych, które z daleka bardziej przypominały koraliki czy kryształy Swarovskiego. Wszystkie zostały uszlachetnione: jedne poddano inkrustacji, inne otoczkowaniu. Pierwszą z wymienionych metod stosuje się do większych, spłaszczonych nasion, np. ogórka. Druga sprawdza się przy mniejszych i okrągłych nasionach. Po uszlachetniać? Po takim zabiegu nasiona lepiej kiełkują, łatwiej je wysiać i nie trzeba się martwić zakażeniami grzybami i szkodnikami. Skład preparatu jest tajemnicą firm, ale jedno wiadomo na pewno, inkrustacja zapewnia dokładniejsze powlekanie.

Odkrycia piątkowej nocy

Burak jaki jest, każdy widzi, ale nie każdy wie, że oprócz najlepiej chyba znanych korzeni kulistych, można wyróżnić jeszcze 4 inne ich kształty: płaski, lekko spłaszczony, owalny i cylindryczny. To jednak nie jedyne odkrycie Nocy Naukowców. Jeszcze większym jest jagoda kamczacka, czyli suchodrzew jadalny. Z powodzeniem można ją nazwać superpokarmem, lecz choć pasjonaci hodują Lonicera edulis w Polsce co najmniej od 1991 r., mało kto o niej słyszał. Tymczasem ma parę cech, które odróżniają ją "in plus" od lepiej znanych borówek czy jagód. Jagoda kamczacka wytrzymuje mróz nawet do -45°C, a pierwsze owoce dojrzewają w maju jeszcze przed truskawkami. Mają one właściwości wzmacniające, antyseptyczne, odtruwają organizm ze związków metali ciężkich i wspomagają kuracje przeciwnowotworowe. Uprawa nie nastręcza dużych trudności: sadzonki nie wymagają bowiem kwaśnych gleb (a krzaczki borówki amerykańskie tak), jagoda jest też bardzo odporna na szkodniki. Ogrodnik musi jednak dysponować dwiema odmianami, by się zapyliły. Zaskakujący jest smak jagody w koktajlu i konfiturze. W tym pierwszym bardzo przypomina truskawki, podczas gdy w drugim wydaniu dominują nuty czarnej porzeczki czy aronii.