Znajdź zawartość

Mięta pieprzowa aktywuje przeciwbólowy kanał kationowy TRPM8 i dzięki temu przynosi ulgę pacjentom z zespołem jelita drażliwego (ang. Irritable Bowel Syndrome, IBS). Dr Stuart Brierley z Uniwersytetu w Adelajdzie podkreśla, że podczas gdy mięta pieprzowa była od lat stosowana przez naturopatów, dotąd nie było klinicznych dowodów, które demonstrowałyby, czemu jest tak skuteczna w usuwaniu bólu. Nasze badania pokazują, że mięta pieprzowa działa za pośrednictwem specyficznego przeciwbólowego kanału kationowego TRPM8, ograniczając reaktywność włókien wrażliwych na ból, zwłaszcza tych aktywowanych przez gorczycę i chili. To potencjalnie pierwszy krok w zdefiniowaniu nowego podejścia klinicznego do leczenia IBS w ramach tzw. głównego nurtu. Niektórzy ludzie z IBS zauważają, że symptomy pojawiają się po spożyciu tłustych i pikantnych potraw, kawy i alkoholu, ale sprawa jest bardziej złożona. Wydaje się, że istnieje wyraźny związek między IBS a wcześniejszym zapaleniem żołądka i jelit. Pozostawia ono włókna nerwowe w stanie pobudzenia, zmieniając mechanizmy działające w ścianie jelit, co prowadzi do bólu.

Ćwiczenia poprawiają stan zdrowia osób z zespołem jelita drażliwego i zapobiegają ponownemu nasileniu objawów. Studium przeprowadzono w Szpitalu Uniwersyteckim Sahlgrenska w Göteborgu oraz Alingsås Hospital. Objęło ono 102 osoby z IBS (od ang. Irritable Bowel Syndrome) w wieku od 18 do 65 lat. Połowę wylosowano do grupy, która miała zwiększyć aktywność, a drugiej połowie kazano podtrzymać aktywność na zwykłym poziomie. Do wszystkich dzwonił fizjoterapeuta, który zapewniał im wsparcie. Grupie aktywnej zalecano wykonywanie trzy do pięciu razy w tygodniu przez 20-30 min umiarkowanie i bardzo energicznych ćwiczeń – wyjaśnia Elisabet Johannesson, licencjonowana fizjoterapeutka i jedna z autorek artykułu, który ukazał się w American Journal of Gastroenterology. Na początku eksperymentu i po upływie 3 miesięcy badanych poproszono o ocenę natężenia objawów zespołu jelita drażliwego, takich jak bóle brzucha czy biegunki/zaparcia, oraz ogólnej jakości życia. Grupa niezmieniająca dotychczasowego trybu życia doświadczyła spadku natężenia objawów o średnio 5 punktów. W aktywnej grupie odnotowano zaś aż 51-punktowy spadek – wylicza Riadh Sadik, lekarz odpowiedzialny za przebieg studium. Szwedzcy naukowcy wykazali także, że wśród osób z grupy podtrzymującej dawną aktywność pogorszenie objawów wystąpiło w 23% przypadków, w porównaniu do 8% przedstawicieli grupy aktywnej. Sadik podkreśla, że tylko w aktywnej grupie nastąpiła lekka zwyżka formy, co oznacza, że procentuje nawet niewielki wzrost nakładów na ćwiczenia. Dzięki ruchowi symptomy IBS stają się lżejsze i póki się ćwiczy, stan ten z dużym prawdopodobieństwem się utrzymuje.

U kobiet z zespołem jelita drażliwego (ang. Irritable Bowel Syndrome, IBS) wykryto zmiany w budowie pewnych rejonów mózgu. Połączone zespoły z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles (UCLA) i McGill University ustaliły, że IBS towarzyszy zarówno spadek, jak i wzrost ilości substancji szarej w rejonach mózgu związanych z uwagą, regulacją emocjonalną, hamowaniem bólu oraz przetwarzaniem informacji trzewnych. Na zespół jelita drażliwego chorują głównie kobiety. Zazwyczaj IBS pojawia się w wieku 30-40 lat i charakteryzuje się bólem brzucha oraz zaburzeniem rytmu wypróżniania. Obecnie IBS traktuje się raczej jako zespół funkcjonalny, a nie organiczny ze zmianami strukturalnymi w narządach wewnętrznych. Dotąd nie udało się bowiem wskazać anatomicznych bądź chemicznych modyfikacji w jelicie. Na razie nie zrozumiano w pełni patofizjologii choroby, ale panuje zgoda co do tego, że mamy do czynienia z zmianą interakcji mózg-przewód pokarmowy. Skoro amerykańsko-kanadyjski zespół zidentyfikował jednak zmiany strukturalne w mózgu, IBS trafia do kategorii zaburzeń bólowych, grupującej m.in. lumbago, migreny, dysfunkcję stawu skroniowo-żuchwowego oraz ból stawu biodrowego. W przeszłości u chorych z tymi przypadłościami stwierdzono część z mózgowych zmian strukturalnych typowych dla IBS. Odkrycie strukturalnych zmian w mózgu, bez względu na to, czy są one pierwotne, czy wtórne w stosunku do objawów ze strony przewodu pokarmowego, demonstruje organiczny komponent IBS i wspiera koncepcję zaburzenia mózg-jelito. Raz na zawsze usuwa też w kąt dywagacje, że zespół jelita drażliwego nie istnieje i ma podłoże wyłącznie psychologiczne – podkreśla prof. David Geffen z UCLA. W przełomowym badaniu na dużą skalę wzięło udział 55 pacjentek z IBS i 48-osobowa grupa kontrolna. Natężenie choroby było umiarkowane, a kobiety zmagały się z nią od roku do 34 lat; średnio od 11. Przeciętny wiek uczestniczek studium to 31 lat. Nawet po uwzględnieniu czynników potencjalnie wpływających na wyniki, a więc np. depresji czy lęku, odkrywano systematyczne różnice pomiędzy grupami chorych i kontrolną. Dotyczyły one kory przedczołowej i tylnej ciemieniowej, a także tylnej części wyspy, która stanowi pierwszorzędową korę trzewnoczuciową, odbierającą sygnały z przewodu pokarmowego. Dr David A. Seminowicz z McGill University zwraca szczególną uwagę na zmiany w istocie szarej wyspy. Może to wskazywać na specyficzną anomalię, która odgrywa pewną rolę w potęgowaniu sygnałów dochodzących do mózgu z jelit. Do zmniejszenia ilości substancji szarej doszło w kilku rejonach zaangażowanych w procesy uwagi. Zespół wspomina też o wzgórzu i śródmózgowiu, a tutaj zwłaszcza o istocie szarej okołowodociągowej, która odpowiada za hamowanie bólu. Zredukowanie ilości substancji szarej w tych kluczowych rejonach wskazuje na niezdolność mózgu do skutecznego hamowania reakcji bólowych – podsumowuje Seminowicz. U pacjentek z określonym, np. biegunkowym, podtypem choroby stwierdzano podobne zmiany. Między grupami wspominającymi głównie o bólu lub przede wszystkim dyskomforcie trawiennym występowały już jednak różnice. W przyszłości naukowcy zamierzają poszukać genetycznych podstaw zmian w budowie mózgu. Chcą też zwiększyć liczebność próby, by móc porównać mózgi mężczyzn i kobiet.

Zgodnie z doniesieniami naukowców z Mayo Clinic, działający przeciwdepresyjnie dziurawiec zwyczajny nie jest skutecznym lekiem na zespół jelita drażliwego (ang. irritable bowel syndrome, IBS). W ramach naszego studium sprawdzaliśmy, czy ziołowe antydepresanty, takie jak dziurawiec, mogą pomóc pacjentom z zespołem jelita drażliwego. Kilka neuroprzekaźników z mózgu występuje również w jelitach. Dlatego też uważano, że leki na depresję są w stanie wpłynąć na wrażenia dotyczące układu pokarmowego w podobny sposób, jak oddziałują na samopoczucie mózgowe. Naszym celem była ocena użyteczności dziurawca w leczeniu IBS – wyjaśnia dr Yuri Saito, gastroenterolog i główny autor badań. W eksperymencie wzięło udział 70 osób z zespołem drażliwego jelita. Losowo przypisano je do jednej z dwóch grup: zażywającej przez 3 miesiące dziurawiec bądź placebo. W 86% przypadków badanymi były kobiety, a średnia wieku wynosiła 42 lata. Po 12 tygodniach obserwowania różnych objawów, w tym bólów brzucha, biegunki, zatwardzenia oraz gazów, naukowcy z Mayo stwierdzili, że przedstawiciele grupy placebo zareagowali lepiej niż pacjenci zażywający ziołowy suplement. Ponieważ ludzie zmagają się z IBS przez lata, szukają niedrogich leków bez recepty, takich jak dziurawiec. Niestety, nasze studium wykazało, że jest on zwyczajnie nieskuteczny. Problem z zespołem drażliwego jelita polega na tym, że żadna metoda leczenia nie jest w pełni skuteczna, a niektóre wywołują poważne efekty uboczne. Mimo to dobrze zaprojektowane badania ziołowych suplementów są bardzo istotne, by lekarze i pacjenci mogli podejmować poinformowane decyzje odnośnie do preparatów godnych polecenia czy wypróbowania. Generalnie brakuje testów alternatywnych preparatów i chorzy są zmuszeni do działania metodą prób i błędów.

Dolne odcinki układu pokarmowego dorosłych można stymulować związkami przypominającymi serotoninę, tak by wytwarzały nowe neurony jelitowego układu nerwowego. To szansa na odzyskanie zdrowia dla osób z wrodzonym bądź nabytym niedoborem/brakiem komórek nerwowych, który wywołuje wiele chorób (The Journal of Neuroscience). To pierwszy raz, kiedy leczenie preparatem serotoninopodobnym spowodowało dodawanie neuronów do jelitowego układu nerwowego – zaznaczają autorzy badań: Mintsai Liu i Michael D. Gershon z Columbia University. Kiedyś uznawano, że neurogeneza ma miejsce jedynie podczas rozwoju płodowego. Teraz wiadomo, że odbywa się głównie w dwóch rejonach dorosłego mózgu i jak się okazało, również w jelitowym układzie nerwowym (ang. enteric nervous system, ENS). Od ponad 40 lat naukowcy zdają sobie sprawę z tego, że jelita zawierają wysokie stężenia serotoniny (5-HT, 5-hydroksytryptaminy), która reguluje ich ruchy. Nic więc dziwnego, że opracowany niedawno lek na zaparcia i zespół jelita drażliwego Tegaserod obrał na cel receptory serotoniny typu 4. – 5-HT4. Są one sprzężone z białkami Gs, a ich aktywacja powoduje wzrost stężenia cAMP wewnątrz komórki. Amerykańskie studium wykazało, że receptory 5-HT4 i serotonina odgrywają ważną rolę w regulacji neuronów powstających w jelitach po urodzeniu. By udowodnić, że to prawda, naukowcy porównali neurogenezę u myszy pozbawionych tego typu receptorów z myszami wyposażonymi w nie. Gryzonie bez receptorów 5-HT4 miały prawidłową liczbę neuronów po urodzeniu, potem jednak przybywało ich znacznie mniej. Kiedy zwykłym zwierzętom podano lek stymulujący aktywność 5-HT4, sprzyjało to powstawaniu nowych neuronów enterycznych i chroniło już istniejące.