Znajdź zawartość

Restrykcja kaloryczna połączona z utrzymaniem odpowiedniej wartości odżywczej pokarmów jest bezdyskusyjnie najskuteczniejszym sposobem przedłużania życia. Niestety, jak to zwykle bywa, każda przyjemność ma swoją cenę - w przypadku drastycznego ograniczenia wartości energetycznej posiłków jest nią niepłodność. Badacze z Yale University odkryli, dlaczego tak się dzieje. Naukowcy z Yale, kierowani przez dr Min Wu, chcieli sprawdzić, w jaki sposób długotrwałe głodzenie wpływa na system oparty o tzw. hormon koncentrujący melaninę (ang. melanin concentrating hormone - MCH). Już od pewnego czasu było wiadomo, że bierze on udział w adaptacji organizmu do głodu, lecz jego wpływ na płodność pozostawał nieznany. Jak wykazano dzięki analizie aktywności elektrycznej mózgu myszy, MCH wydzielany w wyniku restrykcji kalorycznej silnie blokował neurony, które w normalnie funkcjonującym organizmie wiązałyby hormon zwany kisspeptyną i reagowały na jego wykrycie wyrzutem gonadoliberyny - podstawowego hormonu odpowiedzialnego za uruchomienie procesu dojrzewania płciowego oraz utrzymanie płodności u osobników dojrzałych. Wydzielanie MCH prowadziło więc do utraty zdolności do płodzenia potomstwa. Wiele wskazuje na to, że badania nad MCH będą prowadzone dalej. Fizjologiczne efekty działania tej substancji nie zostały bowiem dotychczas dogłębnie wyjaśnione, lecz sugeruje się, że może ona wspomagać leczenie m.in. depresji oraz uzależnień. Co więcej, zablokowanie aktywności MCH prowadzi do utrzymania niskiej masy ciała przy zachowaniu płodności, co oznacza, że leki niwelujące działanie tej substancji mogłyby pozwolić na skuteczną i bezpieczną walkę z otyłością.

W ostatnich latach wiele mówiło się o tym, że radykalne obniżenie wartości energetycznej posiłków, zwane restrykcją kaloryczną, pozwala na znaczne wydłużenie czasu życia. Wnikliwa analiza pokazuje jednak, że nie wszyscy (a przynajmniej nie wszystkie myszy) odczuwają jakiekolwiek skutki stosowania tej metody oprócz... nieustannego głodu. Jak dowodzą badania przeprowadzone przez prof. Raja Sohala z Uniwersytetu Południowej Kalifornii oraz dr. Michaela Forstera z Uniwersytetu Północnego Teksasu, ograniczanie podaży kalorii w diecie może mieć sens tylko dla osób uwarunkowanych genetycznie w kierunku wysokiej masy ciała. Naukowcy porównali dwa szczepy myszy: standardowe myszy laboratoryjne C57BL/6, podwajające swoją masę ciała w ciągu dorosłego życia, oraz "naturalnie chude" myszy ze szczepu DBA/2. Obie grupy były karmione z zachowaniem prawidłowej zawartości witamin i mikroelementów, lecz znacznie zmniejszono ilość spożywanego przez nie pokarmu. Jak donoszą badacze, na zmianie diety skorzystały wyłącznie myszy C57BL/6. U drugiego szczepu nie zaobserwowano wydłużenia czasu zycia. Zdaniem autorów może to oznaczać, że zmniejszanie ilości przyjmowanego pożywienia ma sens wyłącznie u zwierząt wykazujących naturalną skłonność do znacznego przybierania na wadze. Nasze studium stawia znak zapytania nad paradygmatem mówiącym o tym, że restrykcja kaloryczna jest powszechnie pożyteczna - tłumaczy prof. Sohal. W przeciwieństwie do tego, co się powszechnie myśli, restrykcja kaloryczna nie wydłuża życia u wszystkich szczepów myszy, dodaje. Niestety, radykalna dieta nie zawsze pomaga nawet organizmom otyłym. Wcześniejsze studium wykonane przez tych samych badaczy sugeruje, że nagłe ograniczanie wartości energetycznej posiłków u dorosłych myszy powoduje... skrócenie czasu życia. Z drugiej jednak strony, zwierzęta te żyły dłużej od tych odchudzanych poprzez zmuszanie do forsownych ćwiczeń. Wiele wskazuje więc na to, że otyłość przypomina nieco metaboliczną ślepą uliczkę, z której trudno wydostać się bez szwanku...