Znajdź zawartość

Mewki japońskie (Lonchura striata domestica) posługują się składnią. Wg Kentaro Abe z Uniwersytetu w Kioto, ptaki śpiewające dysponują spontaniczną zdolnością przetwarzania struktur składniowych w swoich pieśniach. Abe i jego współpracownik Dai Watanabe z Japońskiej Agencji Nauki i Technologii w Saitamie zaplanowali swój eksperyment, pamiętając, że na wolności mewki żywo reagują na nieznane pieśni, których autorami są zazwyczaj obce osobniki. Panowie zastanawiali się, czy tak samo podziała na ptaki niegramatyczna "wypowiedź". Na początku w kółko odtwarzali te same nieznane pieśni, aż mewki się do nich przyzwyczaiły. Następnie przestawili w nich takty. Okazało się, że mewki reagowały wyłącznie na remiks oznaczony jako SEQ2. Wg naukowców, tylko on stanowił pogwałcenie zasad gramatyki, a pozostałe 3 się im podporządkowywały. Co ciekawe, w podobny sposób reagowało niemal 90% badanych ptaków. W danej społeczności musi zatem istnieć reguła opisująca porządek sylab w śpiewie. Kolejne próby wykazały, że zasady składniowe nie są wrodzone. Mewki wychowane w odosobnieniu nie reagowały bowiem na SEQ2, reakcja pojawiała się dopiero po 2 tygodniach spędzonych ze stadem. Abe nauczył też ptaki sztucznej gramatyki, przyzwyczajając je do jednej z wersji zmiksowanych pieśni. Później sprawdzał, jak mewki reagują na pogwałcenie zasad jego gramatyki. Japończycy zniszczyli u części ptaków przednie nidopallium. Wtedy mewki nie radziły sobie z gramatyką. Abe porównuje ten region ptasiego mózgu do ludzkiego pola Broki i ma nadzieję, że zauważona analogia pozwoli prześledzić ewolucję gramatyki naszego języka.

Składnia jest wykorzystywana nie tylko do zrozumienia zdań, ale i działań innych ludzi. Wg psychologów, oznacza to, że dysponujemy reprezentacją możliwych rodzajów powiązań między działaniami i celami. Matthew Botvinick z Princeton University współpracował z Kachiną Allen, Stevenem Ibarą, Amy Seymour i Natalią Cordovą. Akademicy skupili się na dwóch rodzajach składni: 1) typie linearnym, gdzie działanie A prowadzi do działania B, a to z kolei do wyniku C i 2) sytuacji, gdzie działania A i B niezależnie prowadzą do wyniku C. Psycholodzy sprawdzali, czy różnice w strukturze (tym razem jednak nie zdań jak we wcześniej prowadzonych eksperymentach, lecz działań bohatera) wpływają na tempo, w jakim ludzie czytają. Autorzy uprzednich badań wskazywali bowiem, że czytamy zdanie szybciej, jeśli następuje ono po zdaniu o tej samej budowie gramatycznej. Zespół Botvinicka przedstawił ochotnikom zdania opisujące trzy działania. Przybierały one dwie formy: A→B→C, np. "Jan kupił bilet na karuzelę, okazał go obsłudze i po zajęciu miejsca zaczął się kręcić" lub A→C i B→C, np. "Jan pokroił pomidory, wypłukał sałatę i wymieszał sałatkę". Okazało się, że wolontariusze rzeczywiście szybciej odczytywali zdania, jeśli układ działań był taki sam jak we wcześniejszej sentencji.

W stanie Rio de Janeiro w Brazylii uruchomiono infolinię językową. Eksperci będą odpowiadać na pytania związane m.in. z pisownią oraz umieszczaniem akcentów. Korespondenci światowych mediów ujawniają, że nie dziwi ich to posunięcie, ponieważ Brazylijczycy są czuli na punkcie błędów ortograficznych czy gramatycznych, kojarzonych często z brakiem wykształcenia. Władze powiadomiły o wprowadzeniu nowej usługi w swoim oficjalnym biuletynie. Wg gazety, od poniedziałku do piątku pod telefonem dyżurować będzie 8 specjalistów, którzy wyjaśnią arkana portugalskiej składni, słowotwórstwa czy związków między częściami zdania. Kwestia poprawności językowej stała się szczególnie ważna za prezydentury Luiza Inácio Lula da Silvy, który często popełnia błędy gramatyczne. Dla niektórych Brazylijczyków jest to powodem do zakłopotania, dla innych – do dumy. Ci ostatni wskazują na rozmach awansu społecznego prezydenta, który nie uczył się czytać przed ukończeniem 10 lat. Co ciekawe, Rio nie może się sobie uzurpować praw do tytułu pioniera gorących linii językowych, ponieważ już 30 lat temu podobną poradnię uruchomiono w mieście Fortaleza.