Znajdź zawartość

Płazy na całym świecie synchronizują swój cykl rozrodczy z fazami Księżyca. Do tej pory nikt nie zauważył, że lubią kopulować w czasie pełni. Zwierzęta wykorzystują cykl księżycowy jako rodzaj terminarza, by samce i samice spotkały się w jednym miejscu w określonym czasie (Animal Behaviour). W ten sposób zwierzęta maksymalizują szanse na zapłodnienie i minimalizują ryzyko zjedzenia przez drapieżniki. W 2005 r. Rachel Grant z Open University obserwowała salamandry żyjące w pobliżu jeziora w środkowych Włoszech. Nagle zorientowała się, że podczas pełni na drodze aż zaroiło się od ropuch. To mógł być przypadek, ale w następnym miesiącu codziennie chodziłam po tej samej drodze o zmierzchu i liczba ropuch wzrasta w miarę przybywania księżyca, osiągając szczyt w czasie pełni, a potem spadała. Zaciekawiona biolog przejrzała literaturę przedmiotu, ale nie natrafiła właściwie na żadne wzmianki na ten temat. Postanowiła więc zająć się tym zagadnieniem sama i wróciła do Włoch w kolejnych latach, czyli w 2006 i 2007 roku. Porównała swoje dane z obejmującą dekadę analizą zwyczajów rozrodczych żab i ropuch w sadzawce koło Oksfordu (autorem tych badań był promotor jej pracy doktorskiej Tim Halliday) oraz ze studium walijskich ropuch i traszek (jego realizatorką była Elizabeth Chadwick z Cardiff University). Przeanalizowaliśmy dane i odkryliśmy istnienie wpływu księżycowego we wszystkich 3 miejscach – opowiada Grant. Ropucha zwyczajna (Bufo bufo) przybywała na gody, kopulowała i składała jaja w okolicach pełni. Podobnie zachowywała się żaba trawna (Rana temporaria). Fazy Księżyca oddziaływały też na traszki, ale w nieco mniej oczywisty sposób. Szczyty gromadzenia się traszek zwyczajnych (Lissotriton vulgaris), helweckich (L. helveticus) i grzebieniastych (Triturus cristatus) przypadały zarówno na pełnię, jak i nów. Traszki unikały jednak przybywania na miejsce odbywania godów w trzeciej kwadrze, być może dlatego, że pole magnetyczne Ziemi jest wtedy najsilniejsze. Trzeba to będzie dogłębniej zbadać. Brytyjczycy przeanalizowali też historyczne dane dotyczące ropuchy azjatyckiej. Zauważyli, że samice owulują w pobliżu pełni. Grant podejrzewa, że wpływ Księżyca na poszczególne gatunki będzie zależny choćby od ekologii gatunku i jego strategii reprodukcyjnych. Jej zespół zamierza stworzyć model statystyczny, który uwzględnia wiele czynników, w tym pogodę, geomagnetyzm i cykl księżycowy. Biolog uważa, że precyzyjne przewidywanie masowych ruchów płazów pozwoli je lepiej chronić.

Wielu ludzi uważa, że w noce, na które przypada pełnia Księżyca, popełnianych jest więcej przestępstw i zdarza się więcej wypadków. Wydają się to potwierdzać doniesienia lekarzy i policjantów. W niektórych państwach, m.in. w brytyjskim Brighton, wprowadza się na ten czas dodatkowe patrole, aby zapobiec zuchwałym kradzieżom i brutalnym napadom. Naukowcy twierdzą jednak, że takie postrzeganie i interpretowanie zdarzeń to raczej kwestia nastawienia niż rzeczywistości. Już od starożytności ludzie różnych kultur wierzą, że Księżyc wpływa na nasze zachowanie. Jeśli więc lekarz czy konstabl spodziewają się, że podczas pełni będą się dziać niestworzone rzeczy, zinterpretują zwykły nocny uraz czy krzyk jako coś wyjątkowego. Nasze przekonania wpływają na postrzeganie w taki sposób, że nieświadomie poszukujemy dowodów na potwierdzenie przyjętej na początku tezy. Dzieje się tak nawet w przypadku policjantów, którzy inaczej kwalifikują popełniane przestępstwa, co wpływa na sporządzane na tej podstawie statystyki. Żadne z prowadzonych do tej pory badań nie potwierdziło istnienia szczególnego wpływu Srebrnego Globu na nasz umysł. Trzech naukowców, Ivan Kelly, James Rotton i Roger Culver, przeanalizowało ponad 100 studiów efektów przypisywanych Księżycowi. Nie udało im się znaleźć znaczącej korelacji między fazą naszego satelity a katastrofami albo liczbą popełnianych morderstw itp. Co więcej, trudno byłoby wytypować mechanizm, za pośrednictwem którego Księżyc miałby oddziaływać na ludzki mózg. Jedyny wyjątek: opisany wyżej mechanizm samospełniającego się proroctwa. Wynikom swoich dociekań panowie nadali znamienny tytuł Księżyc był w pełni i nic się nie stało. Chociaż nie zdobyto dowodów na istnienie bezpośredniego wpływu Księżyca na nasze działanie, wpływ pośredni łatwiej udokumentować. Widząc pięknie rozświetloną tarczę Srebrnego Globu, ludzie są po prostu bardziej aktywni niż w ciemne i ponure noce. Jedni wylegają na zewnątrz, by podziwiać naturę, pospacerować, inni włamują się wtedy do cudzych domów. Statystycznie rzecz biorąc, jakikolwiek wzrost aktywności przekłada się na wzrost częstości występowania monitorowanych wydarzeń.

Dzisiejszego (7 października) wieczoru warto spojrzeć w niebo. Dlaczego? Ponieważ jak informuje NASA, Księżyc w pełni będzie o ok. 12% większy niż podczas innych tegorocznych pełni. Stanie się tak, ponieważ nasz satelita znajduje się blisko perygeum, czyli najbliższego Ziemi punktu swojej orbity. Księżyc Żniwny, czyli pełnia przypadająca najbliżej jesiennej równonocy, nie zawsze oznacza, że Księżyc znajduje się bliżej Ziemi i wydaje się w związku z tym większy. Wschód Księżyca będzie miał miejsce o 18.17 naszego czasu. Pełnię można obserwować o 23.30.