Znajdź zawartość

Zapach jaśminu koi zszargane nerwy równie skutecznie co walium, nie wywołując przy tym żadnych efektów ubocznych (Journal of Biological Chemistry). Podczas testów laboratoryjnych naukowcy ustalili, że woń i jej chemiczny zastępnik całkowicie wyciszały myszy, powodując, że przerywały one wszelką aktywność i siedziały cicho w kącie klatki z pleksiglasu. Zespół profesora Hannsa Hatta z Ruhr-Universität Bochum wyjaśnia, że pomiary elektrofizjologiczne wykazały, iż po przedostaniu z płuc do krwioobiegu cząsteczki zapachowe oddziaływały na neurony obszaru związanego z cyklem snu i czuwania za pośrednictwem receptorów neuroprzekaźnika o nazwie GABA, czyli kwasu γ-aminomasłowego. Można to postrzegać jako dowód na naukowe podstawy aromaterapii. Niemcy mają nadzieję, że uda im się wywołać silniejszy efekt, modyfikując strukturę chemiczną cząsteczek. Ekipa przetestowała wiele różnych zapachów, badając ich wpływ na receptory GABA zarówno myszy, jak i ludzi. Okazało się, że jaśmin zwiększał efekt GABA-ergiczny ponad 5-krotnie i działał równie mocno jak środki znieczulające czy tabletki nasenne, np. benzodiazepiny, których stosowanie może się jednak wiązać z uzależnieniem, upośledzeniem koordynacji, osłabieniem siły mięśniowej, depresją, niedociśnieniem i zawrotami głowy. Odkryliśmy nowy rodzaj modulatora receptorów GABA, który może być podawany przez rodziców za pośrednictwem dróg oddechowych. Nietrudno również wyobrazić sobie aplikowanie jaśminopochodnych cząsteczek w znieczuleniu [tutaj w grę wchodziłyby raczej iniekcje] i terapii lęku, pobudzenia oraz agresji czy w indukowaniu snu – opowiada Hatt. Hatt współpracował z doktor Olgą Siergiejewą i profesorem Helmutem Hassem z Uniwersytetu Heinricha Heinego w Düsseldorfie. Do badań wybrano gardenię jaśminowatą (Gardenia jasminoides), niewielki wiecznie zielony krzew z Chin i Japonii. Okazało się, że VC (od Vertacetal-coeur) i jego chemiczna odmiana PI24513 miały ten sam molekularny mechanizm działania i skuteczność, co barbiturany i propofol, lek stosowany m.in. do indukcji znieczulenia. Benzodiazepiny, barbiturany i propofol wiążą się z receptorami GABA w mózgu i zwiększają hamujący wpływ kwasu γ-aminomasłowego. Naukowcy przekonali się, że wymienione wyżej substancje i VC oraz I24513 wykorzystują ten sam mechanizm molekularny, pracując ze zmodyfikowanymi genetycznie myszami. Ich receptory GABA nie reagowały ani na propofol, ani na cząsteczki odpowiadające za zapach gardenii.

Nadwrażliwość na perfumy jest częstą postacią alergii kontaktowej u dorosłych. Lina Hagval, doktorantka z Uniwersytetu w Göteborgu, wykazała, że wbrew pozorom, ludzie są uczuleni nie tylko na substancje syntetyczne, lecz również na naturalne olejki zapachowe, np. lawendowy. Choć mało kto o tym wie, aż 1 na 5 dorosłych mieszkańców Europy Północnej cierpi na jakąś postać alergii kontaktowej, najczęściej na nikiel. W przypadku perfum, nawet jeśli początkowo wydają się one nieszkodliwe, sytuacja może się zmienić diametralnie, gdy ich składniki przereagują z powietrzem (samoutlenianie) lub z enzymami skóry. Obecnie wiele osób zakłada, że produkty naturalne zawsze są zdrowe i właściwie nie mogą być niebezpieczne. Tak, niestety, nie jest. Wg producentów ekologicznych kosmetyków, olejki eteryczne nie powinny szkodzić, gdyż zawierają zapobiegające autooksydacji przeciwutleniacze. Hagvall postanowiła zbadać właściwości olejku lawendowego oraz geraniolu – organicznego związku z grupy alkoholi terpenowych, którego zapach kojarzy się ze świeżością; jest on głównym składnikiem olejku różanego, cytrynowego i pelargoniowego. Gdy olejek lawendowy zaczynał reagować z kwasami, tworzyły się uczulające związki. Geraniol sam w sobie był jedynie lekko alergizujący, lecz kiedy wchodził w reakcję z enzymami skórnymi/podlegał autoutlenianiu, tworzył się geranial (inaczej cytral a, czyli izomer trans tego związku, o intensywnym zapachu przypominającym cytrynę), a ten już nie jest taki nieszkodliwy. Szwedka podsumowuje, że egzemę powoduje o wiele więcej perfum niż dotąd przypuszczano. Wygląda więc na to, że wszystkie "zapachy" trzeba ponownie przetestować pod kątem ewentualnych reakcji z powietrzem czy enzymami.