Znajdź zawartość

Naukowcy z University of Plymouth i University of Illinois at Urbana-Champaign postanowili przetestować nowe i używane plastikowe przedmioty, w tym dziecięce zabawki, opakowania na kosmetyki i wyposażenie biurowe, pod kątem występowania w nich metali ziem rzadkich. Wyniki badań mogą niepokoić. Okazało się, że metale ziem rzadkich trafiły do 24 z 31 testowanych produktów, w tym do jednorazowych opakowań na żywność. Metale te są wykorzystywane do produkcji sprzętu elektronicznego, a do plastiku trafiają przypadkiem w wyniku recyklingu. Jako, że metale ziem rzadkich znaleziono też w plastiku znalezionym na plażach, autorzy doszli do wniosku, że zanieczyszczenie tymi metalami trwa od dawna i nie jest związane z jednym źródłem czy niedopatrzeniem. Metale ziem rzadkich są stosowane w elektronice ze względu na ich właściwości magnetyczne, fosforoscencyjne czy elektrochemiczne. Jednak nie są celowo dodawane do plastiku, gdyż niczemu tam nie służą. Ich obecność jest najpewniej wynikiem przypadkowego zanieczyszczenia podczas mechanicznego oddzielania i przetwarzania elementów nadających się do recyklingu, mówi główny autor badań, doktor Andrew Turner. Nie znamy skutków zdrowotnych chronicznego narażenia na kontakt z niewielkimi ilościami metali ziem rzadkich. Jednak coraz częściej znajdujemy je w coraz większym stężeniu w żywności, wodzie, niektórych lekarstwach. To oznacza, że plastik prawdopodobnie nie jest znaczącym źródłem zagrożenia. Jednak znalezienie tych metali w plastiku wskazuje, że mogą się tam też trafiać inne składniki o znanym negatywnym wpływie na zdrowie, dodaje. Doktor Turner specjalizuje się w badaniu toksycznych substancji w produktach codziennego użytku. W 2018 roku wykazał, że niebezpieczne dla zdrowia związki bromu, antymonu i ołowiu trafiają do przedmiotów mających kontakt z żywnością oraz do innych przedmiotów codziennego użytku, gdyż producenci tych przedmiotów wykorzystują plastik z recyklingu elektroniki. « powrót do artykułu

Chiny po raz kolejny ograniczają produkcję metali ziem rzadkich. Ministerstwo Handlu ogłosiło, że w pierwszej połowie przyszłego roku zezwoli na eksport 10 546 ton metali. To o 27% mniej niż w pierwszej połowie roku bieżącego. Ponadto pozwolenie na eksport otrzyma tylko 11 firm. Wcześniej metalami mogło handlować 26 przedsiębiorstw. Pomimo wcześniejszych restrykcji, ceny metali ziem rzadkich spadają w związku z kryzyem gospodarczym, który spowodował spadek popytu na produkty wykorzystujące tego typu materiały. Od sierpnia ceny tlenku neodymu spadły o 45%, za tlenek terbu trzeba zapłacić o 33% mniej, a tlenek lantanu jest sprzedawany o 31% taniej. W najbliższych latach na zdominowanym przez Chińczyków rynku metali ziem rzadkich większą obecność chcą zaznaczyć Amerykanie, Australijczycy i Rosjanie.

Chińska firma Inner Mongolia Baotou Steel Rare-Earth oznajmiła, że na miesiąc znacząco obniży dostawy metali ziem rzadkich do USA, Japonii i Europy. Przedsiębiorstwo ma też zamiar rozpocząć skup metali. Jego celem jest zawyżenie ich cen na światowych rynkach. Inner Mongolia Baotou kontroluje 60% chińskiej produkcji metali ziem rzadkich. Taka koncentracja była możliwa dzięki decyzji rządu w Pekinie o połączeniu bądź likwidacji 35 lokalnych firm działających na tym rynku. Obecnie Chiny kontrolują 97% światowego rynku metali ziem rzadkich. Metale takie jak lantan, europ, neodym, erb czy gadolin są szeroko wykorzystywane w elektronice. Pomimo chińskiego monopolu ceny metali ciągle spadają. Od czerwca cena tlenku neodymu zmniejszyła się o 34% i wynosi obecnie 157 USD za kilogram, a obecna cena tlenku europu to 2094 dolarów za kilogram, czyli o 35% mniej niż w czerwcu. Chińczycy zdają sobie sprawę, że mają być może ostatnią szansę na manipulowanie cenami metali. Ich produkcję chcą bowiem uruchomić Amerykanie, którzy prowadzą prace przy otwarciu kopalni Mountain Pass. W przeszłości Mountain Pass była największym na świecie miejscem wydobycia metali ziem rzadkich. W 1998 roku doszło tam do serii wycieków wody zanieczyszczonych odczynnikami chemicznymi, co doprowadziło do zaprzestania produkcji. Kopalnię ostatecznie zamknięto w 2004 roku, gdy na rynku pojawili się Chińczycy oferujący tanie metale. Firma Molycorp zainwestuje 500 milionów dolarów w ponowne uruchomienie kopalni. Prace zostaną zakończone w 2012 roku. Zainteresowanie ofertą Molycorp jest tak duże, że już przed rokiem podpisano umowy na sprzedaż 25% produkcji z roku 2012. Uzyskane przez Molycorp zezwolenia umożliwiają tej firmie produkowanie nawet 40 000 ton metali ziem rzadkich rocznie po roku 2012. Specjaliści uważają, że popyt będzie i tak wyższy, nawet jeśli w Australii zostanie uruchomiona, zapowiadana na przyszły rok, kopalnia w Mount Weld, która od 2015 roku ma produkować rocznie 15 000 ton metali. To pokazuje, że Molycorp nie musi martwić się o zbyt dla swoich produktów. Ponadto w ostatnich dniach Molycorp poinformowała, że przyspieszy prace i osiągnie pełną wydajność o trzy miesiące wcześniej niż planowano. Produkcję metali ziem rzadkich rozpoczyna też Kazachstan.

Chiny znowu sięgnęły po broń w postaci swojego monopolu na metale ziem rzadkich. Państwo Środka zmniejszyło o 1/3 eksport tego typu produktów. Ceny metali na światowych rynkach poszybowały w górę, gdyż obecnie zaspokajane jest jedynie 40% popytu. Ceny metali ziem rzadkich oszalały. Na przykład cena europu wzrosła ponaddwukrotnie w ciągu trzech tygodni czerwca - mówi Mike Pugh, dyrektor firmy Intematix Corp. Chiny, manipulując podażą metali ziem rzadkich, chcą zmusić zagraniczne firmy, by te zaczęły otwierać u nich fabryki. Państwo Środka produkuje obecnie 95% metali ziem rzadkich. Monopol zapewniło Chinom nie miejsce występowania metali, gdyż te są dość powszechne, ale niezwykle niskie koszty ich wydobycia. W związku z pojawieniem się chińskiej konkurencji przed kilku laty zamknięto największą na świecie kopalnię metali ziem rzadkich w Mountain Pass w USA. Teraz ponownie trwają prace nad jej uruchomieniem. Nie tylko zresztą firmy amerykańskie, ale również australijskie czy rosyjskie noszą się z zamiarem uruchomienia wydobycia. W związku ze wzrostem cen znowu będzie się opłacało produkować metale ziem rzadkich w innych krajach. Miną jednak co najmniej trzy lata zanim na rynek trafi znacząca ilość metali spoza Chin. Przez ten czas można spodziewać się perturbacji i wzrostów cen. Problemy na rynku spowodują jednak, że nie tylko pojawi się konkurencja dla chińskich kopalń, ale również przyczynią się do zintensyfikowania prac nad technologiami, w których trudno dostępne surowce będą wykorzystywane w mniejszym stopniu lub zostaną całkowicie wyeliminowane.

Japończycy poinformowali, że na dnie Oceanu Spokojnego znajdują się olbrzymie złoża metali ziem rzadkich. Zespół pracujący pod kierunkiem profesora Yasuhiro Kato z Uniwersytetu Tokijskiego mówi, że 1 kilometr kwadratowy osadów z dna może zaspokoić 20% obecnego zapotrzebowania na te metale. Znaleziono je w 78 miejscach, na wodach międzynarodowych na wschód i zachód od Hawajów oraz na wschód od Tahiti. Zdaniem Japończyków złoża zawierają około 100 miliardów ton metali. Tymczasem amerykańska Służba Geologiczna szacuje, że obecnie w Chinach, Rosji, byłych republikach ZSRR i w USA znajdują się złoża zawierające około 110 milionów ton metali ziem rzadkich. Największym problemem będzie eksploatacja nowo znalezionych złóż. Cenne znalezisko odkryto na głębokościach od 3500 do 6000 metrów pod poziomem wody. Nie wiadomo zatem, czy wydobycie będzie opłacalne. Nie wiadomo też, jak próby wydobycia wpłynęłyby na środowisko naturalne. Metale ziem rzadkich są powszechnie używane we współczesnej elektronice. Obecnie monopol na ich wydobycie posiadają Chiny, które niezwykle niskimi cenami doprowadziły do zamknięcia wydobycia przez inne kraje. Ostatnio jednak, jako że Chińczycy zaczęli wykorzystywać swój monopol w celach politycznych, do ponownego wydobycia metali ziem rzadkich przygotowują się Amerykanie.

Chińskie próby szantażowania świata ograniczeniami dostaw metali ziem rzadkich doprowadziły nie tylko do zapowiedzi uruchomienia ich wydobycia w USA i Australii. Zwiększyły również zainteresowanie badaniami, których celem jest zmniejszenie wykorzystywania tego typu metali w produkcji. Uczeni pracują obecnie nad nowymi nanostrukturalnymi magnesami, do stworzenia których potrzeba będzie mniej metali ziem rzadkich - w tym przypadku neodymu - niż obecnie. Przed specjalistami jeszcze sporo przeszkód do pokonania, jednak przedstawiciele GE Global Research twierdzą, że nowy materiał będzie gotowy za dwa lata. Dzięki temu świat będzie przygotowany na moment, w którym popyt na metale ziem rzadkich przekroczy ich podaż, co spowodowałoby gwałtowny wzrost cen. Obecnie najsilniejsze magnesy wykorzystują neodym, żelazo i bor, a czasem dodaje się do nich dysproz oraz terb, które poprawiają ich właściwości. Trzy z tych metali - neodym, dysproz i terb - są dostarczane z Chin. Z jednej strony istnieje niebezpieczeństwo, że w pewnym momencie popyt na nie przewyższy podaż, a z drugiej - Chiny próbują wykorzystywać swój monopol do celów politycznych. Jeśli nawet Chińczycy nie próbowaliby sztucznie ograniczać importu, to, jak przewiduje amerykański Departament Energii, najpóźniej do roku 2020 zapotrzebowanie na neodym przekroczy jego wydobycie. Wówczas nic nie będzie stało na przeszkodzie do rynkowego debiutu nowego materiału. Sądzimy, że główną rolę z poradzeniu sobie z tym problemem będzie odgrywała technologia - mówi Steven Duclos z GE Global Research. A już teraz wiemy, że konieczne jest nowe podejście do problemu. Profesor George Hadjipanayis z University of Delaware, jeden z twórców magnesów neodymowych stwierdził, że gdy je opracowywano w latach 80. to uczeni mieli po prostu szczęście. Wówczas pracowano metodą prób i błędów - uczeni tworzyli stopy, badali ich właściwości i starali się je ulepszyć. Teraz takie podejście się nie sprawdzi, gdyż wydajność magnesów neodymowych przestała rosnąć, stwierdza Frank Johnson z GE. Jego zdaniem nadzieja leży w nowych nanokompozytach. Nanokompozytowe magnesy mają składać się z nanoczęsteczek metali, które i dzisiaj są wykorzystywane do ich budowy. Mogą to być, na przykład. nanocząsteczki neodymu zmieszane z nanocząsteczkami żelaza. Taka budowa będzie miała dwie olbrzymie zalety. Po pierwsze, do budowy magnesu potrzeba będzie znacznie mniej neodymu. Po drugie, dzięki zjawisku wymiennego sprzężenia magnetycznego pomiędzy nanocząsteczkami różnych metali, ich właściwości magnetyczne będą lepsze niż suma właściwości metali. To z kolei pozwoli na tworzenie silniejszych magnesów niż obecnie. A to z kolei oznacza, że urządzenia wykorzystujące silniejsze magnesy mogą być mniejsze i lżejsze. GE nie zdradza, jakich metali ma zamiar użyć do produkcji magnesów przyszłości. Wiadomo jedynie, że obecnie największym problemem jest opracowanie metod skalowania produkcji tak, by możliwe było wytwarzanie dużych magnesów. Na razie udaje się wyprodukować cienkie warstwy nanokompozytów o grubości liczonej w mikrometrach. Innym problemem jest łączenie różnych nanocząsteczek w mieszaninie tak, by doszło do pojawienia się zjawiska sprzężenia.

Amerykanie chcą przełamać chiński monopol na metale ziem rzadkich. Firma Molycorp uzyskała już wszelkie niezbędne pozwolenia oraz zgromadziła fundusze konieczne do uruchomienia wydobycia w nieczynnej kopalni w kalifornijskim Mountain Pass - jednym z najbogatszych na świecie źródeł metali ziem rzadkich. Niskie koszty produkcji spowodowały, że Chińczycy wyparli z rynku innych producentów. W efekcie w ubiegłym roku aż 95% światowej produkcji metali ziem rzadkich pochodziło z Chin. W ostatnich miesiącach, Państwo Środka, próbując wymusić na innych krajach różne ustępstwa, zaczęło ograniczać sprzedaż metali. Nie uszło to uwadze amerykańskich władz. Doszło do przesłuchań w Kongresie, a w ubiegłym tygodniu Departament Energii wydał dokument pt. Critical Materials Strategy, w którym ostrzega przed możliwymi już wkrótce problemami z dostawą metali. Z analiz DoE wynika, że do roku 2015 światowe zapotrzebowanie na metale ziem rzadkich wyniesie 225 000 ton. Obecnie jest to 125 000 ton, z czego 120 000 dostarczają Chiny. Wspomniana na wstępie kopalnia odkrywkowa Mountain Pass znajduje się w odległości około 80 kilometrów od Las Vegas i ma powierzchnię ok. 20 hektarów. Głębokość odkrywki wynosi ponad 150 metrów i w najbliższych latach powinna się zwiększyć do ponad 300 metrów. Molycorp uważa, że od roku 2012 kopalnia będzie produkowała 20 000 ton metali ziem rzadkich rocznie. Koncern chce użyć najnowocześniejszych technik wydobywczych, które są bardziej przyjazne dla środowiska i mniej kosztowne niż technologie tradycyjne. W przeszłości Mountain Pass była największym na świecie miejscem wydobycia metali ziem rzadkich. W 1998 roku doszło tam do serii wycieków wody zanieczyszczonych odczynnikami chemicznymi, co doprowadziło do zaprzestania produkcji. Kopalnię ostatecznie zamknięto w 2004 roku, gdy na rynku pojawili się Chińczycy oferujący tanie metale. Molycorp zainwestuje 500 milionów dolarów w ponowne uruchomienie kopalni. Prace rozpoczną się już w styczniu 2011 i zostaną zakończone w 2012 roku. Jeszcze przed końcem bieżącego roku Molycorp chce sprzedać 3000 ton metali ziem rzadkich, które pochodzą z rudy wydobytej przed zamknięciem kopalni. Zainteresowanie ofertą Molycorp jest tak duże, że już w tej chwili podpisano umowy na sprzedaż 25% produkcji z roku 2012. Uzyskane przez Molycorp zezwolenia umożliwiają tej firmie produkowanie nawet 40 000 ton metali ziem rzadkich rocznie po roku 2012. Specjaliści uważają, że popyt będzie i tak wyższy, nawet jeśli w Australii zostanie uruchomiona, zapowiadana na przyszły rok, kopalnia w Mout Weld, która od 2015 roku ma produkować rocznie 15 000 ton metali. To pokazuje, że Molycorp nie musi martwić się o zbyt dla swoich produktów. Molycorp i Hitachi podpisały umowę, która przewiduje wspólną produkcję magnesów neodymowych na terenie USA. Obecnie żadna amerykańska firma nie posiada ani odpowiedniej technologii ani praw do własności intelektualnej, które umożliwiałyby tworzenie takich magnesów. Na świecie tylko 10 firm - niemieckie, japońskie i chińskie - posiada licencje na taką produkcję. Własność intelektualna do takich rozwiązań należy do Hitach Metals i firmy Magnetquench, która jest częścią kanadyjskiej AMR Technologies przejętej w 1995 roku przez Chinczyków. Z danych amerykańskiej Służby Geologicznej wynika, że amerykańskie zasoby metali ziem rzadkich wynoszą 1,5 miliona ton. Nie wiadomo, jaką ich część opłaca się wydobywać.

Chińscy celnicy zablokowali eksport metali ziem rzadkich do USA. Takie postępowanie może spowodować perturbacje na rynku najnowszych technologii. Metale ziem rzadkich nie są wcale, wbrew swojej nazwie, wyjątkowo rzadkie, jednak ich przetwarzanie do przydatnej postaci jest drogie i pracochłonne. Dlatego też obecnie to właśnie Chiny, korzystając z przewagi jaką dają im niskie koszty pracy i praktyczny brak norm dotyczących ochrony środowiska, zdominowały światowy rynek ich produkcji. Z Państwa Środka pochodzi aż 97% tego typu metali. Są one używane bardzo powszechnie. Spotykamy je w telefonach komórkowych, komputerach, samochodach czy systemach naprowadzania rakiet. W ubiegłym miesiącu Chiny, tłumacząc to rosnącym zapotrzebowaniem własnego przemysłu, zablokowały sprzedaż metali ziem rzadkich do Japonii. Eksperci uważają jednak, że prawdziwą przyczyną takiego postępowania władz w Pekinie jest próba wymuszenia na firmach z innych krajów, by przeniosły produkcję do Chin. Zdaniem ekspertów nałożona przez Chiny blokada będzie bardziej dotkliwa dla USA niż dla Japonii, gdyż firmy z Zachodu mają mniejsze zapasy metali. Decyzję o zablokowaniu importu do USA podjęto po tym, jak władze USA zapowiedziały wszczęcie śledztwa, które ma wyjaśnić, czy Chiny łamią umowy międzynarodowe subsydiując swój przemysł produkcji czystej energii. Chiny zaprzeczają, by blokowały eksport. Ostatnie wydarzenia skłoniły amerykańskie firmy do ponownego uruchomienia wydobycia i produkcji metali ziem rzadkich. Specjaliści mówią jednak, że odbudowa całego amerykańskiego łańcucha wydobycia, produkcji i dystrybucji zajmie około 15 lat.

Chiny ogłosiły, że w drugiej połowie bieżącego roku zmniejszą eksport metali ziem rzadkich aż o 72%. Jeszcze w drugiej połowie ubiegłego roku Państwo Środka wysyłało za granicę 27 418 ton rzadkich pierwiastków. Teraz ilość ta spadnie do 7 976 ton. Przedstawiciele Japonii naciskają na Chiny by zwiększyły eksport zauważając, że jego ograniczenie będzie miało olbrzymi wpływ na światowy przemysł. Pekin nie chce jednak tego zrobić twierdząc, że ogranicza wydobycie w celu ochrony środowiska naturalnego, zachęcenia swojego przemysłu do oszczędności oraz do większego przetwarzania sprzedawanych surowców. Pojawiły się jednak głosy, że ograniczając eksport Chiny chcą wymusić na zagranicznych firmach, by przenosiły swoje fabryki do Państwa Środka. Do metali ziem rzadkich zaliczanych jest 17 pierwiastków (wszystkie lantanowce, itr oraz skandr). Obecnie Chiny kontrolują aż 97% produkcji tych materiałów. Metale ziem rzadkich występują też w innych niż Chiny państwach. Stany Zjednoczone jeszcze do połowy lat 80. ubiegłego wieku były całkowicie niezależne pod względem tych surowców. Jednak obostrzone uregulowania prawne i spadek cen metali spowodował, że w USA zaczęto zmniejszać wydobycie, co pozwoliło wejść na ten rynek Chinom. Kwestia uzależniania USA od chińskich metali ziem rzadkich stała się nawet tematem przesłuchania w Izbie Reprezentantów.