Znajdź zawartość

Na University of Illinois w Urbana-Champaign powstało najmniejsze znane nam ogniwo paliwowe. To kostka o wymiarach 3x3x1 milimetr. Być może w przyszłości miniaturowe ogniwa zastąpią baterie. Wielką zaletą ogniw jest znacznie większa gęstość energetyczna. Na tą samą jednostkę własnej powierzchni są w stanie zapewnić 10-krotnie więcej energii niż tradycyjna bateria. Jednak łatwiej jest zminiaturyzować baterię niż ogniwo z jego pompami i elektroniką kontrolną. Problem stanowi też fakt, iż małe pompy zużywają więcej energii niż jej dostarczają. Saeed Moghaddam z University of Illinois znalazł inny sposób produkcji ogniw. Mówi, że niepraktycznym byłoby miniaturyzowanie pompy, czujnika ciśnienia i całej elektroniki, a gdyby nawet jakimś sposobem udało się to zrobić, to całość zapewne zużywałaby więcej energii, niż byłaby w stanie wyprodukować. Dlatego też Moghaddam wraz z zespołem opracowali ogniwo paliwowe, które samo nie zużywa energii. Składa się ono z czterech elementów. Pojemnik z wodą znajduje się na górze i jest oddzielony cienką membraną od umieszczonego poniżej pojemnika z wodorkiem metalicznym. Pod nim z kolei znajduje się zespół elektrod membranowych (Membrane Electrode Assembly, MEA). W membranie znajdują się niewielkie otwory, które umożliwiają parze wodnej przeniknięcie do pojemnika z wodorkiem. Tam zachodzi reakcja, w wyniku której powstaje wodór. W komorze zwiększa się ciśnienie i wypycha w górę membranę, blokując dopływ pary wodnej. Wodór reaguje też z elektrodami, produkując energię elektryczną. Z czasem wodoru jest coraz mniej, ciśnienie się zmniejsza i para wodna znowu może się przemieszczać, podtrzymując reakcję. Dzięki temu, że ogniwo jest tak małe, to napięcie powierzchniowe, a nie grawitacja, kontroluje przepływ wody. Pierwsze miniaturowe ogniwa zapewniały napięcie rzędu 0,7 wolta przy natężeniu rzędu 0,1 miliampera i pracowały przez 30 godzin. Szybko je jednak ulepszano i już teraz udaje się osiągnąć 0,7 wolta oraz 1 miliamper. Steve Arscott z uniwersytetu w Lille, który specjalizuje się w mikroogniwach paliwowych nie jest pewien, czy ogniwa Amerykanów będą praktycznie użyteczne. Arscott mówi, że sam wyprodukował mikroogniowo, które korzysta nie z wodorku, ale z metanolu. Jego ogniwo jest trzykrotnie większe, jednak ma 10-krotnie większą gęstość energetyczną od ogniwa z Illinois. Jednak Arscott przestrzega przed bezpośrednim porównywaniem takich ogniw. Zauważa, że propozycja Amerykanów ma olbrzymią zaletę - ich ogniwo nie posiada zewnętrznego źródła paliwa, a większość ogniw takim źródłem się posługuje, co zmniejsza ich gęstość energetyczną. Ponadto ogniwo Moghaddama charakteryzuje się dobrą, bo wynoszącą 100 watów na litr, gęstością energetyczną.

Pewien składnik szamponów i innych preparatów kosmetycznych zaburzał normalny rozwój mózgu mysich płodów, gdy został nałożony na skórę ciężarnej samicy — odkryli badacze z Uniwersytetu Północnej Karoliny w Chapel Hill. Kiedy nanoszono dietanoloaminę (DEA) na skórę ciężarnego gryzonia, u młodych można było zaobserwować zahamowanie wzrostu komórek i nasilenie procesu ich umierania w hipokampie, a więc obszarze mózgu odpowiedzialnym za pamięć. Związki podobne do DEA, takie jak monoetanoloamina (MEA), trietanoloamina (TEA) i inne substancje, których nazwy kończą się na –etanoloamina, działają rakotwórczo, podobnie jak ich pochodna nitrozoamina (nawet niewielkie ilości absorbowane przez lata stosowania wywołują nowotwory skóry). Wcześniejsze badania nad dietanoloaminą koncentrowały się na jej potencjalnym działaniu rakotwórczym, eksperymenty naukowców z Północnej Karoliny jako pierwsze dotyczyły wpływu tego związku na rozwój mózgu. Wydaje się, że DEA blokuje zdolność organizmu do absorpcji choliny, która, jak to wcześniej wykazał dr Steven Zeisel, jest niezbędna do prawidłowego rozwoju mózgu. Ciężarna kobieta potrzebuje zwiększonych ilości choliny, by móc ją przekazać rosnącemu dziecku. Nie uważam, że każda kobieta, która używa tych produktów [z DEA], powinna zacząć cierpieć na bezsenność z powodu krzywdy, jaką wyrządza swojemu dziecku. To na razie jest tylko ostrzeżenie. Lecz przyglądanie się etykietom oraz ograniczenie stosowania określonych preparatów, odkąd wiemy, jak mogą działać, byłoby na pewno rozważne. Każdego roku w USA sprzedaje się ponad 100 tys. ton dietanoloaminy. Dawka DEA, którą dana osoba może przyjąć w czasie używania szamponu, jest ok. 10 razy mniejsza niż ta, w przypadku której wykryto wpływ na rozwój mózgu. Nadal nie wiadomo, czy ilości wchłaniane przez większość osób z produktów kosmetycznych mogą powodować jakieś uszkodzenia. W bardzo dużych ilościach DEA prowadzi do spontanicznych poronień. Czynnik nie tylko wpływa na rozwój mózgu, ale w większych dawkach także na rozwój innych narządów, co powoduje śmierć płodu — tłumaczy Zeisel. W kosmetykach można znaleźć pochodne DEA, np. dietanoloamid kwasu laurynowego (ang. Lauramide DEA) czy dietanoloamid kwasów oleju kokosowego (ang. coconut oil amide of diethanolamine).