Znajdź zawartość

Naukowcy z Hiszpanii, USA, Niemiec i Holandii twierdzą, że kąpiele w basenach z chlorowaną wodą zwiększają ryzyko nowotworów. Koordynatorzy z Centro de Investigación en Epidemiología Ambiental (CREAL) i Instituto de Investigación Hospital del Mar (IMIM) kierowali pracami zespołu, który analizował mutagenny wpływ produktów ubocznych dezynfekcji (DBP), powstających wskutek reakcji związków organicznych, np. potu, naskórka czy moczu, ze środkiem dezynfekującym, u osób korzystających z krytych basenów. Porównywano baseny odkażane chlorem i bromem. Dowody efektu genotoksyczności obserwowano u 49 zdrowych dorosłych już po 40 minutach przebywania na krytym basenie – napisano w oświadczeniu prasowym CREAL. Jeden z szefów organizacji Manolis Kogevinas zastrzega, że uzyskane wyniki nie powinny zniechęcać do pływania, które korzystnie oddziałuje na układ kostno-stawowy. Można używać mniej środków dezynfekujących, jeśli ludzie będą się stosować do kilku prostych zaleceń. A oto one: 1) obowiązkowy prysznic przed wejściem do basenu, 2) zobligowanie do wkładania czepków, 3) zakaz załatwiania potrzeb fizjologicznych w wodzie oraz 4) utrzymywanie samego basenu w czystości. Już wcześniejsze badania epidemiologiczne wykazały, że istnieje związek między wystawieniem na oddziaływanie DBP w wodzie a nowotworami pęcherza moczowego. W ramach studium koordynowanego również przez CREAL ustalono, że dzieje się tak przez kontakt skóry z chlorowaną wodą i wdychanie chloru podczas pływania w basenie. W ramach najnowszego eksperymentu naukowcy przyglądali się poziomom dwóch biomarkerów genotoksyczności w odniesieniu do stężenia najpopularniejszych DBP (trihalogenometanów) w powietrzu wydychanym po pływaniu w basenie. Dla porównania ustalono ich koncentrację w powietrzu wokół basenu oraz wydychanym przed pływaniem. Zaobserwowano wzrost poziomu białka komórek Clara (CC16) w płynach ustrojowych. Jak jednak wyjaśnia Cristina Villanueva z CREAL, wyniki pewnego belgijskiego studium wskazują, że można go wytłumaczyć zarówno ekspozycją na działanie DBP (przenikaniem przez nabłonek oddechowy), jak i wysiłkiem fizycznym. CC16 należy do rodziny sekretoglobin. U mężczyzn jest syntetyzowane przez komórki układu moczowo-płciowego i prostatę, a u wszystkich ludzi przez nieurzęsione komórki nabłonka tchawiczo-oskrzelowego. Jego obecność wykrywa się w nasieniu, moczu, surowicy, ślinie i płynie owodniowym. Autorzy raportu zidentyfikowali ok. 100 różnych produktów ubocznych dezynfekcji. Niektórych nie napotkano wcześniej ani w wodzie z basenu, ani pitnej. Podczas testów in vitro zademonstrowano, że efekt mutagenny wody basenowej był zbliżony do działania wody pitnej, ta pierwsza była jednak bardziej cytotoksyczna (czyli toksyczna dla komórek).

Przeprowadzone na 145 przedszkolakach badania wykazały, że u chłopców, u matek których w okresie prenatalnym wykryto w moczu obecność dwóch popularnych ftalanów, zachodzą zmiany w mózgu. Dzieci takie mniej chętnie bawią się typowo męskimi zabawkami, takimi jak samochody czy plastikowa broń. Naukowcy pod kierunkiem Shanny H. Swan, dyrektor University of Rochester Medical Center for Reproductive Epidemiology, postanowili sprawdzić, czy wystawienie płodu na działanie czynników działających przeciwko androgenom, takich jak popularne ftalany, ma znaczenie dla przyszłego rozwoju mózgu. Nasze odkrycie powinno być jeszcze potwierdzone, ale uzyskane wyniki są intrygujące. Nie tylko zgadzają się z naszymi wcześniejszymi badaniami, które wykazały wpływ ftalanów na rozwój męskich narządów płciowych, ale odpowiadają też naszej wiedzy o tym, w jaki sposób hormony kształtują płeć naszego mózgu, a więc i nasze zachowanie - mówi profesor Swan. Ftalany są powszechnie używane do zmiękczania tworzyw sztucznych. Największe obawy naukowców budzą ftalan dwu-2-etyloheksylu (DEHP) oraz ftalan dibutylowy (DBP). Ludzie najwięcej wchłaniają ich wraz z pożywieniem, gdyż są one stosowane w polichlorku winylu, z którym żywność styka się w czasie przetwarzania, pakowania, przechowywania czy podgrzewania. Ftalany są też powszechnie obecne w plastikach, które mamy w domu, oraz w mydłach czy kosmetykach. Coraz częściej okazuje się, że związki te negatywnie wpływają na rozwój narządów płciowych, są odpowiedzialne z nieprawidłową przemianę materii i obniżają poziom testosteronu u dzieci i dorosłych. Badania profesor Swan wskazują, że wystawienie na DEHP i DBP wpływa na zmiany w mózgu płodu. Naukowcy sądzą, że być może oba ftalany zmniejszają produkcję testosteronu, co z kolei powoduje, że mózg dziecka jest mniej "męski" niż wynikałoby to z jego płci. Badania profesor Swan trwają od 1998 roku. Skupiła się ona na niewielkiej grupie rodzin, w których od ciężarnych pobierano próbki moczu. Kobiety urodziły w latach 2000-2003. Teraz matkom, których dzieci mają od 3,5 do 6,5 roku dano do wypełnienia kwestionariusz Preschool Activities Inventory (PSAI). Jego zadaniem jest wyszukanie różnic w sposobie zabawy zarówno wśród dzieci tej samej płci, jak i pomiędzy płciami. Już w przeszłości udowodnił on swoją przydatność, gdyż na jego podstawie można było wykazać negatywny wpływ polichlorowanych dwufenyli i dioksyn. Do kwestionariusza dołączono dodatkowe pytania, które miały wykluczyć przypadkowe różnice, jak np. wpływ większej liczby zabawek dla dziewczynek w domu badanego chłopca. Po opracowaniu rezultatów i porównaniu ich z danymi uzyskanymi z badań próbek moczu okazało się, że wystawienie w życiu prenatalnym na działanie DEHP i DBP powoduje, że mózgi synów matek z większymi poziomami tych ftalanów działają odmienne od mózgów ich rówieśników.