Znajdź zawartość

Międzynarodowy zespół przybliżył się do wyjaśnienia tajemnicy, jaką owiane są handel i produkcja zdobionych jaj strusich ok. 5 tys. lat temu. Jak podkreślają naukowcy, na długo przed pojawieniem się sławnych jaj Fabergé elity cywilizacji śródziemnomorskich zachwycały się w epokach brązu i żelaza pięknymi jajami strusimi. Ekipa pod kierownictwem dr Tamar Hodos z Uniwersytetu w Bristolu badała jaja strusie z kolekcji Muzeum Brytyjskiego. Dzięki skaningowemu mikroskopowi elektronowemu dr Caroline Cartwright mogła zdobyć informacje na temat składu chemicznego i wskazać pochodzenie jaj. Drobne ślady dostarczyły wskazówek związanych z ich produkcją. System produkcji zdobionych strusich jaj był o wiele bardziej skomplikowany, niż to sobie wyobrażaliśmy. Znaleźliśmy dowody sugerujące, że świat starożytny był silniej skomunikowany, niż sądziliśmy. Śródziemnomorskie strusie pochodziły ze wschodniego regionu basenu Morza Śródziemnomorskiego i z Afryki Północnej. Za pomocą wskaźników izotopowych byliśmy w stanie odróżnić jaja składane w różnych strefach klimatycznych (chłodniejszej, wilgotniejszej i gorętszej, bardziej suchej). Najbardziej zaskakujące było dla nas to, że jaja z jednej strefy występowały też w drugiej, co wskazywało na intensywny handel. Dr Hodos i pozostali autorzy artykułu z pisma Antiquity uważają, że jaja były podbierane dzikim ptakom (mimo dowodów, że w owym okresie strusie były trzymane w niewoli). Nie było to w żadnym razie zwykłe polowanie na jaja; strusie bywają bardzo niebezpieczne, dlatego podbieranie im jaj nie należało do łatwych zadań. Odkryliśmy, że jaja potrzebują czasu, by wyschnąć przed rzeźbieniem i dlatego wymagają bezpiecznego magazynu. Ma to swoje ekonomiczne implikacje, ponieważ przechowywanie oznacza długoterminową inwestycję, a to, w połączeniu ze wspomnianym ryzykiem, podwyższa luksusową wartość jaj. Naukowcy dodają, że opisywane badanie jest częścią projektu dot. starożytnych towarów luksusowych - Globalising Luxuries. Oceniamy nie tylko to, jak towary luksusowe niegdyś wytwarzano, ale i jak były one wykorzystywane przez różnych ludzi. Hodos i inni zmienili podejście do zagadnienia jaj, gdyż wcześniejsze badania nad dekorowanymi jajami strusimi koncentrowały się na technikach zdobniczych oraz ikonografii, by w ten sposób scharakteryzować producentów, warsztaty i szlaki handlowe. Na tej zasadzie zrównywano styl zdobienia z tożsamością kulturową i lokalizacją geograficzną. To problematyczne, gdyż rzemieślnicy byli mobilni i służyli zagranicznym mecenasom z rodzin królewskich. « powrót do artykułu

W emaliowanych napisach/zdobieniach z butelek wina, piwa i mocniejszych alkoholi występują potencjalnie szkodliwe stężenia toksycznych pierwiastków - ołowiu i kadmu. Naukowcy z Uniwersytetu w Plymouth badali szkło i zdobienia/napisy na różnych przezroczystych i kolorowych butelkach. Wykazali, że kadm, ołów i chrom występują w szkle, ale ich stężenia nie stanowią zagrożenia dla zdrowia czy środowiska. Inaczej było w przypadku emalii. Tutaj poziomy kadmu w butelkach win, piw i mocniejszych alkoholi sięgały 20.000 ppm (ang. parts per million, części na milion), a ołowiu w zdobieniach różnych butelek win nawet 80.000 ppm; dla porównania, norma dot. ołowiu w farbach konsumenckich wynosi 90 ppm. Brytyjczycy wykazali także, że pierwiastki te mogą "wyciekać" z emaliowanych zdobień. Naukowcy przeprowadzili symulację opadów na wysypisku i w przypadku kilku fragmentów maksymalne stężenia wyciekających Pb i Cd wykraczały poza normy ujęte w amerykańskim Model Toxins in Packaging Legislation. Z tego powodu można je było uznać za niebezpieczne. Zawsze sporym zaskoczeniem jest zobaczyć wysokie stężenia toksycznych pierwiastków w produktach codziennego użytku. To kolejny przykład tego zjawiska i następny dowód, że szkodliwe pierwiastki są niepotrzebnie wykorzystywane w sytuacjach, gdy istnieją [bezpieczniejsze] alternatywy. Powodem do zmartwień jest możliwość przedostawania się tych pierwiastków do innych obiektów podczas składowania na wysypisku czy recyklingu - podkreśla dr Andrew Turner. Butelki wina, piwa i mocniejszych alkoholi kupiono między wrześniem 2017 a sierpniem 2018 r. Pojemność butelek wynosiła od 50 do 750 ml. Butelki były przezroczyste, szronione i brązowe. Uwzględniono też modele ze szkła barwionego zawierające UVAG (ang. ultraviolet-absorbing green, UVAG). Na niektórych znajdowały się jedno- albo wielokolorowe emaliowane obrazy, wzory, logo, tekst czy kody kreskowe. Za pomocą spektrometrii fluorescencji rentgenowskiej zbadano 89 butelek/fragmentów butelek. W 76 wykryto niskie poziomy ołowiu; 55 zawierało kadm. Chrom wykryto we wszystkich butelkach zielonych i UVAG i tylko w 40% butelek brązowych. Nie było go w butelkach przezroczystych. Emalia 12 z 24 testowanych zdobionych butelek bazowała w całości bądź częściowo na związkach ołowiu i/lub kadmu. « powrót do artykułu