Znajdź zawartość

Badanie naukowców z Uniwersytetu w Chicago wykazało, że zmysł dotyku niektórych ryb może być tak samo wrażliwy jak u ssaków. Amerykanie porównali płetwy babek śniadogłowych do opuszek palców naczelnych. Inspiracją dla badań było spostrzeżenie, że wiele gatunków ryb nawiguje w złożonych środowiskach i dotyka płetwami rozmaitych powierzchni. Student Adam Hardy i jego opiekunka naukowa dr Melina Hale postanowili więc sprawdzić, czy ryby są w stanie wyczuć za pomocą płetw różnice powierzchni. Przed przystąpieniem do badań Hardy i Hale musieli znaleźć rybę, która potrzebuje wrażliwości dotykowej do poruszania się w swoim habitacie. Babki śniadogłowe (Neogobius melanostomus) wydawały się świetnym wyborem [...], bo zamieszkują siedliska denne i uwielbiają przycupnąć na skałach i innych materiałach - opowiada Hardy, który latem jeździł na rowerze z kampusu nad jezioro Michigan, by je złowić. Hardy umieścił schwytane okazy w akwariach i filmował, jak manewrowały nad umieszczonym na dnie łupkiem czy pofalowanym fragmentem tworzywa sztucznego. Biolog zaobserwował, że płetwy rozpościerały się nad każdą z powierzchni, co przypominało kładzenie dłoni. By jednak stwierdzić, czy płetwy zapewniają rybom różne wrażenia dotykowe, Amerykanin musiał zapisać sygnały nerwowe z indywidualnych promieni płetw. W tym celu przesuwał krótki poziomy pręcik ku czubkowi płetwy z prędkością od 5 do 20 mm/s. Reakcje wskazywały, że płetwy wyczuwały dotyk. Chcąc sprawdzić, czy są one na tyle wrażliwe, by wykryć niewielkie różnice, takie jak w przypadku gramatury żwiru, Hardy zaprojektował wirnik z grzbietami o szerokości 2 mm na krawędzi; odstępy między nimi wynosiły 3, 5 lub 7 mm. Miało to oddawać osady denne: od grubego piasku po otoczaki. Później można było przesuwać wirnik z różnymi prędkościami (od 20 do 80 mm/s) wzdłuż promieni płetw i analizować sygnały nerwowe. Zaprojektowanie wirników wymagało licznych prób. Opłaciło się jednak, bo eksperymenty wykazały, że nawet gdy prędkość rosła, wzorzec wyładowań pasował do wzorca przesuwania się krawędzi po skórze. Reakcje babek wskazują, że mogą one być tak samo wrażliwe na wykrywanie tekstury ziarnistych powierzchni, jak opuszki naczelnych, np. makaków. Naczelne są często wskazywane jako złoty standard wrażliwości dotykowej, ekscytująco jest więc widzieć, że rybie płetwy wykazują podobną odpowiedź dotykową. Szczegółowe wyniki badań opublikowano na łamach Journal of Experimental Biology. « powrót do artykułu

Przed 56 milionami lat po Ziemi chodził najstarszy znany nam przodek współczesnych naczelnych, Teilhardina, zwierzę podobne do marmozety. Gatunek szybko rozprzestrzenił się po lasach Azji, Europy i Ameryki Północnej. Równie szeroki zasięg wśród naczelnych osiągnął jedynie człowiek. Naukowcy od dawna próbują poznać odpowiedź na pytanie, który z gatunków Teilhardina był najstarszy. Dotychczas obowiązywała teoria, że najstarsza jest odmiana azjatycka, a przodek naczelnych pojawił się w Chinach. Jednak najnowsze badania wskazują na inny scenariusz. Otóż Teilhardina brandti, gatunek znaleziony w Wyoming, jest równie stary lub starszy od swoich azjatyckich i europejskich kuzynów. Znalezione przez nas szczątki sugerują, że poprzednia hipoteza dotycząca tego, skąd Teilhardina pochodzi i jak migrowała jest nieprawdziwa. Jednak nic bliżej nie wiemy, mówi autor najnowszych badań, Paul Morse z University of Florida. Przede wszystkim nie wiadomo, skąd się Teilhardina wzięła. Znalezione przez Morse'a szczątki T. brandti wykazują wiele prymitywnych cech. Niektóre z nich są równie prymitywne co u T. asiatica, o której dotychczas sądzono, że była najstarsza. Morse przeprowadził najszerszą ze wszystkich analiz porównawczych T. brandti, biorąc pod uwagę 163 zęby i szczęki tego gatunku. Zęby naczelnych mają struktury, które wprawne oko rozpozna na pierwszy rzut oka. Identyfikacja różnic pomiędzy zębami naczelnych nie jest dla specjalisty trudniejsza, niż dla miłośnika motocykli odróżnienie produktu Harleya od skutera czy dla krytyka sztuki zauważenie różnicy pomiędzy Picassem a Banksym. Różnią się one znacznie szczegółami i to w przewidywalny sposób, mówi współautor badań Jonathan Bloch, kurator wystawy paleontologii kręgowców we Florida Museum of Natural History. Morse i Bloch analizowali liczne zęby, ale ich uwagę przykuła szczęka UF 333700. Zaczęliśmy kłócić się z Jonem o puste zębodoły i że nie wyglądają tak, jak powinny. Pod koniec dnia zdaliśmy sobie sprawę, że to, co znaleźliśmy wywraca naszą wiedze o obu przedstawicielach Teilhardina i odbiera T. asiatica tytuł najstarszego przedstawiciela gatunku, mówi Morse. Obaj naukowcy doszli też do wniosku, że istniało nie dziewięć a sześć gatunków rodzaju Teilhardina. Dwa gatunki, uznawane dotychczas za przedstawicieli Teilhardina przesunęli do utworzonego przez siebie rodzaju Bownomomys, nazwanego od znanego paleontologa kręgowców Thomasa Bowna. Mimo to nie udało się określić dokładnego wieku Teilhardina. Szczątki, jakimi dysponujemy, wskazują na PETM, krótki, liczący 200 000 lat paleoceńsko-eoceńskiego maksimum termicznego. Problem w tym, że wśród wszystkich znalezionych szczątków Teilhardina jedynie te z Wyoming znajdują się na obszarze o nieprzerwanych osadach, które może datować w sposób ciągły. Dlatego też Bloch ostrożnie stwierdza, że jedyne, co można powiedzieć z pewnością, to że Teilhardina z Wyoming jest co najmniej równie stara, co T. asiatica. Jako, że PETM był okresem szybkich zmian klimatycznych, doszło wówczas do znaczących zmian zasięgu roślin i zwierząt. W ciągu 1000 lat mogło dojść do znacznego przemieszczenia się. W ciągu 2–3 tysięcy lat możemy mieć do czynienia z migracją na skalę kontynentalną, mówi Bloch. Teilhardina zniknęła wraz z PETM. To przypomnienie, że gwałtownie zmieniająca się planeta wywiera olbrzymi wpływ na biologię, ekosystemy i ewolucję. To część procesu, w wyniku którego mamy do czynienia z dzisiejszą różnorodnością i część wymierania, które co jakiś czas zachodzi na Ziemi. Jednym z niespodziewanych skutków globalnego ocieplenia sprzed 56 milionów lat mogło być pojawienie się rodzaju, który dał nam początek, dodaje Bloch. « powrót do artykułu