Znajdź zawartość

Wiek XVII był bardzo niespokojnym okresem w historii Chin. Przez ponad pół wieku w całym kraju trwały poważne niepokoje, które w 1644 roku doprowadziły do upadku dynastii Ming. Jednak Mingowie nie poddali się bez walki. Jednym z wielu buntowników, przeciwko którym walczyli był Zhang Xianzhong, przywódca trwającego kilkanaście lat powstania chłopskiego. W 1644 roku siły Xianzhonga zdobyły Chengdu w prowincji Syczuan i ogłoszono tam powstanie Królestwa Wielkiego Zachodu (Królestwo Daxi). Mimo, że w tym czasie siły innego buntownika zdobyły Pekin i zmusiły ostatniego cesarza Mingów do samobójstwa, na prowincji lojaliści wciąż mieli silną pozycję. Po zaledwie dwóch latach najazd Mandżurów zmusił Xianzhonga do opuszczenia Chengdu i niedługo potem uległ on pod Jiangkou siłom generała Yan Zhana, który pozostawał wierny Mingom. W bitwie zatonęło ponoć 1000 okrętów Xianzhonga. Buntownik zginął rok później z rąk żołnierzy nowej dynastii, Qing. Po śmierci Xianzhonga narodziła się legenda o olbrzymich skarbach, które albo ukrył on na miejscu bitwy pod Jiangkou, albo też zatonęły one wraz z flotą. Legenda wzmacniana była okazjonalnymi znaleziskami pojedynczych skarbów, do jakich doszło w latach 20. XX wieku. W 2015 roku chińska policja w toku kilku śledztw odzyskała liczne zabytki nielegalnie wydobyte z dna rzeki. Chińscy archeolodzy postanowili więc zbadać teren bitwy i w styczniu 2016 roku, gdy stan wody jest niski, przystąpili do pracy. Po wiekach okazało się, że skarb rzeczywiście istnieje. Prace, prowadzone na przełomie zimy i wiosny, w sezonach 2017 i 2018 zakończyły się olbrzymim sukcesem. Znaleziono 42 000 artefaktów, w tym złote i srebrne misy, monety, biżuterię i broń. Ponad 1000 artefaktów było bezpośrednio powiązanych z Królestwiem Daxi, z którego dotychczas mamy niewiele zabytków. Są wśród nich m.in. srebrne sztabki z zaznaczonym rokiem, wagą, sposobem użycia i podatkiem, jaki został za ich pomocą opłacony. To pozwala na odtworzenie systemu podatkowego Królestwa Daxi, a złote i srebrne monety, na których widzimy nazwiska zwycięskich dowódców wojskowych wiernych Xianzhongowi, to bezcenne źródło wiedzy na temat systemu wojskowego tego państwa. Prace na miejscu bitwy nadal są prowadzone, a w bieżącym roku dokonano wyjątkowego odkrycia. W sezonie wykopaliskowym trwającym od stycznia do kwietnia 2020 roku archeolodzy wydobyli ponad 10 000 artefaktów. Był wśród nich ten najważniejszy – kwadratowa złota pieczęć z guzem w kształcie żółwia, która najprawdopodobniej należała do następcy tronu dynastii Ming. To jedyny taki zabytek, jaki kiedykolwiek znaleziono w Chinach. Pieczęć to kwadrat o boku 10 centymetrów i grubości 3 centymetrów. Jest ona wykonana z 95% złota. Widoczny jest na niej napis „Shu Shi Zi Bao”. „Shu” to alternatywna nazwa Syczuanu, a „Shi Zi” oznacza pierwszego syna w linii następców tronu, zaś „Bao” oznacza „skarb”. Zdaniem ekspertów, napis wskazuje, że pieczęć należała następców tronu dynastii Ming, która rządziła Chinami w latach 1386–1644. Najwyraźniej w czasie powstania chłopskiego pieczęć trafiła do buntowników i wpadła w ręce Zhang Xianzhonga. Znaleziona pieczęć jest rozbita na cztery części. Archeolodzy sądzą, że jej zniszczenie miało symbolizować koniec dynastii Ming. Dynastia Ming była ostatnią dynastią rdzennych chińczyków Han. Po niej nastała mandżurska dynastia Qing, która rządziła państwem środka do 1912 roku. « powrót do artykułu

Krępowanie stóp było praktykowane w Chinach przez ponad 1000 lat. Zwyczaj ten znamy dzięki zachowanym dokumentom, butom znalezionym w pochówkach przedstawicielek elit oraz świadectwom ostatnich kobiet, które przeszły bandażowanie. Dopiero stosunkowo niedawno archeolodzy zaczęli analizować pod tym kątem szkielety. Dr Elizabeth Berger z Uniwersytetu Michigan brała udział w wykopaliskach na stanowisku Yangguanzhai w pobliżu Xi'an w prowincji Shaanxi. Zespół, którego pracami kierował Liping Yang z Akademii Archeologii Shaanxi, badał tutejszą osadę neolityczną. Nieoczekiwanie dla wszystkich odkryto tu cmentarz z okresu dynastii Ming (1368-1644). Patrząc na kości, zauważyłam, że stopy wyglądają bardzo dziwnie. Od razu pomyślałam, że to krępowanie stóp. Zaczęłam drążyć temat i zauważyłam, że choć nie brakowało badań dot. historii, nie było zbyt wielu publikacji nt. wyglądu kości stóp poddawanych takiej modyfikacji. W artykule, który ukazał się w marcowym wydaniu International Journal of Paleopathology, Berger i współpracownicy ujawnili, że ślady krępowania nosiły stopy 4 z 8 przedstawicielek elity. Naukowcy sądzą, że najwcześniejsze formy krępowania stóp pojawiły się za czasów południowej dynastii Song (1127-1279). Początkowo chodziło o to, by uformować węższe stopy; proces ten nie prowadził do silnej deformacji kości. Mocniejsze krępowanie, by uzyskać znacznie krótszą stopę, rozpoczęło się dopiero za dynastii Ming. Najpierw krępowanie stosowano u dziewcząt z wyższych klas społecznych, potem obyczaj przyjął się również wśród klas niższych. Próbka z wykopalisk w Yangguanzhai była nieduża, ale wg Berger, zaobserwowane wzorce mogą odzwierciedlać ewolucję praktyki bandażowania. Naukowcy stwierdzili, że zachowane paliczki i kości śródstopia cechuje silna modyfikacja (są one smukłe i drobne). W porównaniu jednak do późniejszych znanych przypadków krępowania stóp, u kobiet z tutejszego stanowiska kości stępu nie były aż tak zmienione; obserwowano niewielką redukcję rozmiarów, ale już nie dramatyczne zmiany morfologii. To sugeruje, że za czasów dynastii Qing [1644-1912] mogła nastąpić radykalizacja bandażowania stóp. W 22 pochówkach z czasów dynastii Ming archeolodzy odkryli 31 szkieletów: 11 dorosłych mężczyzn, 14 dorosłych kobiet, 2 dorosłych niewiadomej płci, a także 4 młodszych osób. Sześć grobów to pochówki par (mężczyzn i kobiet) a 2 to pochówki potrójne - mężczyzny i 2 kobiet. Kości usunięto z grobów w 2015 r. i przechowywano w stacji terenowej. Były dobrze zachowane. Wszystkie zachowane kości stóp żeńskich szkieletów były makroskopowo badane i mierzone przez Berger. Z powodu lokalizacji stacji nie dało się przeprowadzić badań obrazowych ani histologicznych. « powrót do artykułu