Znajdź zawartość

Naukowcy chcą lepiej poznać mopki zachodnie (Barbastella barbastellus) - zamierzają je policzyć i zbadać ich aktywność. Na ochronę tego leśnego nietoperza do badaczy i praktyków działających w Ogólnopolskim Towarzystwie Ochrony Nietoperzy trafi ponad 800 tys. zł z funduszy norweskich (Mechanizm Finansowy EOG 2014-2021). Projekt "Czynna ochrona mopka zachodniego na wybranych obszarach leśnych w Polsce" koordynuje dr hab. Andrzej Węgiel z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu (UPP). Status gatunku Jak podkreślono na stronie UPP, mopek zachodni jest nietoperzem objętym ścisłą ochroną gatunkową. Podlega zapisom Konwencji Berneńskiej, Konwencji Bońskiej oraz Porozumienia o ochronie populacji europejskich nietoperzy (EUROBATS). Na mocy dyrektywy siedliskowej jest gatunkiem wskaźnikowym w procesie wyznaczania obszarów Natura 2000. Na Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce B. barbastellus figuruje w kategorii DD (o statusie słabo poznanym). Mimo że występuje na terenie całej Polski, nawet szacunkowo nie wiadomo, jak liczna jest jego populacja. Mopek jest gatunkiem trudno policzalnym o rozproszonym występowaniu, co uniemożliwia rozpoznanie stanu jego populacji i planowanie skutecznej ochrony. Jego ochrona wymaga podjęcia szeroko zakrojonych działań na rozległym obszarze, najlepiej w lasach całej Polski. Uzupełnienie stanu wiedzy o mopku W tym celu w kilkunastu obszarach leśnych kraju naukowcy rozwieszą po 100 budek szczelinowych - będą one letnimi schronieniami zastępczymi dla mopków. Zespół będzie kontrolował, czy są w nich nietoperze, a także prowadził nowoczesny detektorowy monitoring ich aktywności. Nowatorski sposób próbkowania populacji B. barbastellus pozwoli ocenić zmiany jej dynamiki. Projekt zakłada, że wypracowane metody - dobre praktyki - znajdą naśladowców. Jest to niezwykle ważne, bo choć wiele nadleśnictw prowadzi czynną ochronę nietoperzy, podejmowane działania w niewielkim stopniu dotyczą mopka. Realizując projekt, naukowcy planują więc przygotować i rozpowszechniać "Poradnik praktycznej ochrony mopka zachodniego". Podstawowym celem projektu jest uzupełnienie wiedzy nt. aktywności tego gatunku w lasach i poprawa warunków jego bytowania. Projekt ochrony mopka będzie realizowany w 12 obszarach leśnych. Są one położone w różnych regionach Polski. W projekcie biorą udział naukowcy z kilku instytucji: wspomnianego już Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, a także Uniwersytetu Wrocławskiego, Uniwersytetu Łódzkiego, Instytutu Biologii Ssaków Polskiej Akademii Nauk w Białowieży, Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, Uniwersytetu Zielonogórskiego oraz Instytutu Nauk Biologicznych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. « powrót do artykułu

W czasie rozpoczętego właśnie 71. Dorocznego Spotkanie Wydziału Dynamiki Płynów Amerykańskiego Towarzystwa Fizycznego naukowiec z Naval Undersea Warfare Center Jesse Belden opisał wyniki badań, jakie wraz z zespołem przeprowadził nad... peletonami kolarskimi. Okazuje się, że zachowania typowe np. dla ławic ryb, są widoczne również w zgrupowaniach ludzi, a szczególnie w peletonach. Belden i jego zespół wykorzystali wykonane z powietrza nagrania peletonów i sprawdzali, co powoduje zmiany w zachowaniu całej grupy. Odkryli, że ruch poszczególnych kolarzy w peletonie przypomina cyrkulację płynu. Zaobserwowali też dwa rodzaje propagowania się fali w peletonie. Pierwszy z nich to fala poruszająca się w tył i w przód. Zwykle pojawia się ona, gdy jeden z rowerzystów naciśnie hamulec i inni również zwalniają, by uniknąć kolizji. Drugi typ fali to taka, która przesuwa się w prawo lub lewo. Jest ona związana albo z omijaniem przeszkody, albo z zajmowaniem przez kolarza korzystniejszej pozycji w grupie. Peletony mają też swoją trwałą strukturę. Dotychczas uważano, że jest ona dyktowana względami aerodynamiki. Sądzono, że poszczególni kolarze szukają takiej pozycji, by jazda kosztowała ich jak najmniej wysiłku. Jednak czynniki aerodynamiczne odgrywają rolę jedynie na zewnętrznych krawędziach peletonu. Grupa Beldena odkryła, że struktura peletonu jest dyktowana najprawdopodobniej przez... wzrok. Każdy z kolarzy stara się utrzymać konkurentów w peryferyjnym polu widzenia, gdyż jest ono najbardziej czułe na ruch. Ponadto tempo propagowania się fali w peletonie było zgodne z czasem reakcji zawodników, a nie z czasem podejmowania świadomej decyzji o zajęciu lepszego miejsca ze względów na czynniki aerodynamiczne. Badania Beldena rzucają nowe światło na masowe zachowania ludzi i pozwolą na lepsze zarządzanie ruchem drogowym czy zgromadzonym tłumem. Ponadto lepsze zrozumienie roli bodźców pozwoli na udoskonalenie autonomicznych samochodów. Dają też one lepszy wgląd w procesy poznawcze członków stad i grup. W przeciwieństwie do członków ławic ryb czy stad ptaków z członkami peletonu można porozmawiać, mówi Belden. « powrót do artykułu