Znajdź zawartość

Dr Monika Kaźmierczak z Uniwersytetu Łódzkiego prowadzi badania nad giełkotem, nazywanym inaczej mową bezładną. Giełkot cechuje się bardzo szybkim tempem mówienia (tachylalią), co prowadzi do opuszczania/powtarzania sylab albo słów. Do cech giełkotu zalicza się także chaotyczny sposób formułowania myśli. Czym jest giełkot? Mowa bezładna należy do tej samej grupy co jąkanie, czyli zaburzeń płynności mowy. Pierwsza wzmianka o giełkocie pojawiła się w 1717 roku, w 1964 została opublikowana przełomowa praca „Cluttering” Deso Weissa, a szczególna intensyfikacja badań nad tym zaburzeniem nastąpiła po 2007 roku, kiedy powołano Międzynarodowe Stowarzyszenie Giełkotu (International Cluttering Association, ICA). Nadal jednak mowa bezładna jest nie do końca zbadana, a przede wszystkim mało znana poza grupą specjalistów - podkreśla dr Kaźmierczak z Zakładu Dialektologii Polskiej i Logopedii. Giełkot jest zaburzeniem płynności mowy. Cechuje go zbyt szybkie i/lub nieregularne tempo wypowiedzi. Występują zwykłe niepłynności, nieprawidłowe wykorzystywanie pauz, akcentów wyrazowych i zdaniowych oraz nadmierna koartykulacja, czyli wymawianie głosek z wykorzystaniem narządów mowy właściwych dla głosek sąsiednich. Jak wspomniano na początku, do cech giełkotu zalicza się także chaotyczny sposób formułowania myśli. Ponieważ mowa bezładna nie jest dogłębnie zbadana, nie wiadomo, jaka jest dokładnie skala jej występowania. W ostatnich dziesięcioleciach przeprowadzono parę badań populacyjnych; zgodnie z tymi z 2014 r., giełkot może występować u ok. 1,2% dzieci w wieku 10-12 lat. Giełkot często współwystępuje z innymi zaburzeniami, np. z ADHD, trudnościami w nauce czy jąkaniem. Wiele osób zmagających się z giełkotem nie ma świadomości zaburzenia i nigdy nie słyszało o mowie bezładnej. Miewają one jednak pewne podejrzenia, że „coś” im przeszkadza w skutecznym komunikowaniu. Pośpiech Objawy w mowie mogą być potęgowane przez kilka czynników. Wymienia się wśród nich: 1) szybsze tempo życia, 2) większą presję wewnętrzną („pęd by pędzić”), 3) wrażenie konieczności nadążania za światem, 4) impulsywność w działaniach czy 5) chęć sprostania wielozadaniowości. Niestety, ktoś, kto mówi za szybko i niezrozumiale, może być postrzegany jako mniej kompetentny (zarówno w szkole, jak i w pracy). Działania popularyzatorskie Prace dr Kaźmierczak koncentrują się na wyróżnieniu charakterystycznych cech giełkotu. Badaczka chce przybliżyć jego istotę logopedom, a także pacjentom i ich rodzicom. Specjalistka publikuje w periodykach naukowych i występuje na konferencjach. Oprócz tego stale szuka nowych narzędzi i metod pracy logopedycznej. Na początku listopada zeszłego roku z inicjatywy dr Kaźmierczak na Facebooku powstał profil Grupa G (jak GIEŁKOT). Zgodnie z informacjami zamieszczonymi na FB, jest to polska grupa dla każdego, kto chce lepiej poznać giełkot/giełkot z jąkaniem/jąkanie z giełkotem. Na razie należy do niej 76 osób. Jakiś czas temu zaczęłam zastanawiać się, czy dzięki zastosowaniu metafor osoby zmagające się z giełkotem będą w stanie precyzyjniej scharakteryzować swój sposób myślenia i mówienia. Okazało się, że użycie języka metaforycznego ułatwia opisanie tego zaburzenia mowy w procesie diagnozy oraz na kolejnych etapach terapii. Pogłębiona analiza oraz większa (samo)świadomość pomagają pacjentom/klientom zrozumieć, z czego wynikają ich trudności w komunikacji, a logopedom – trafnie identyfikować problemy i lepiej wspierać osoby z giełkotem. Działalność pani Moniki została doceniona. Jak ujawniono w komunikacie prasowym uczelni, w najnowszym newsletterze International Cluttering Association „The T.R.A.D.E” znalazły się: 1) informacja o wystąpieniu dr Moniki Kaźmierczak podczas XVII Ogólnopolskiej Konferencji Logopedycznej ("Giełkot w metaforach"), a także wzmianki o 2) rozmowie "Zrozumieć giełkot", przeprowadzonej z dr Kaźmierczak podczas III edycji Konferencji Online "Oblicza niepłynności mowy", i o 3) Grupie G (jak GIEŁKOT). « powrót do artykułu