Znajdź zawartość

Cui Shi, chińska arystokratka, która zmarła w 878 r. w Xi'an, tak kochała grać w polo na osłach (Lvju), że pogrzebano ją z osłami, by mogła nadal oddawać się ulubionej czynności w życiu po życiu. Naukowcy zdobyli pierwszy fizyczny dowód na grę w polo na osłach w imperialnych Chinach. Wcześniej wiadomości na ten temat pochodziły wyłącznie z historycznych tekstów. Odkrycie zespołu archeologów, które opisano na łamach Antiquity, rzuca także nowe światło na tryb życia kobiet o wysokiej pozycji społecznej w owym okresie. W grobowcu Cui Shi znaleziono ośle kości. Ekipa podkreśla, że obecność zwierząt roboczych w pochówku bogatej kobiety to coś zdecydowanie zaskakującego. Osły były pierwszymi zwierzętami jucznymi, maszynami parowymi swoich czasów w Afryce i zachodniej Eurazji, ale prawie nic nie wiemy o ich wykorzystaniu we wschodniej Azji - podkreśla Fiona Marshall z Uniwersytetu Waszyngtona w St. Louis. Nie znajdowano szkieletów osłów, prawdopodobnie dlatego, że ginęły wzdłuż szlaków handlowych, a ich szczątki się nie zachowywały. Osły pochowane w arystokratycznym grobowcu z okresu dynastii Tang w Xi'an dały możliwość poznania roli osłów w społeczeństwach wschodniej Azji. To pierwsza sytuacja, gdy odkryto taki pochówek - dodaje Songmei Hu z Akademii Archeologii Shaanxi. Uważa się, że polo powstało w Iranie. Sport ten rozkwitał za czasów dynastii Tang (618-907 r n.e.). Polo stało się wtedy ulubionym sportem rodziny cesarskiej i rodzin arystokratycznych. Doszło nawet do tego, że cesarz wykorzystywał rozgrywki, by w ten sposób wybrać generałów. Dotyczyło to nawet męża Cui Shi Bao Gao, który został awansowany przez cesarza Xizonga za wygrany mecz. Sport był niebezpieczny, gdy grało się na dużych koniach; jeden z cesarzy zginął w czasie meczu. Z tego względu niektórzy możni woleli Lvju na osłach. Choć o obu formach polo wspomina się w literaturze historycznej, tylko końskie polo znalazło odzwierciedlenie w działach sztuki i artefaktach. Naukowcy przeprowadzili datowanie radiowęglowe i przeanalizowali rozmiar oraz wzorce naprężeń w oślich kościach z grobowca Cui Shi. Ich ustalenia sugerują, że te małe i aktywne zwierzęta były wykorzystywane do Lvju. Ponieważ zwykle zwierzęta trafiały do pochówków, by można je było wykorzystywać w życiu po życiu, naukowcy doszli do wniosku, że Cui Shi chciała oddawać się ulubionemu sportowi także po śmierci. « powrót do artykułu

Krępowanie stóp było praktykowane w Chinach przez ponad 1000 lat. Zwyczaj ten znamy dzięki zachowanym dokumentom, butom znalezionym w pochówkach przedstawicielek elit oraz świadectwom ostatnich kobiet, które przeszły bandażowanie. Dopiero stosunkowo niedawno archeolodzy zaczęli analizować pod tym kątem szkielety. Dr Elizabeth Berger z Uniwersytetu Michigan brała udział w wykopaliskach na stanowisku Yangguanzhai w pobliżu Xi'an w prowincji Shaanxi. Zespół, którego pracami kierował Liping Yang z Akademii Archeologii Shaanxi, badał tutejszą osadę neolityczną. Nieoczekiwanie dla wszystkich odkryto tu cmentarz z okresu dynastii Ming (1368-1644). Patrząc na kości, zauważyłam, że stopy wyglądają bardzo dziwnie. Od razu pomyślałam, że to krępowanie stóp. Zaczęłam drążyć temat i zauważyłam, że choć nie brakowało badań dot. historii, nie było zbyt wielu publikacji nt. wyglądu kości stóp poddawanych takiej modyfikacji. W artykule, który ukazał się w marcowym wydaniu International Journal of Paleopathology, Berger i współpracownicy ujawnili, że ślady krępowania nosiły stopy 4 z 8 przedstawicielek elity. Naukowcy sądzą, że najwcześniejsze formy krępowania stóp pojawiły się za czasów południowej dynastii Song (1127-1279). Początkowo chodziło o to, by uformować węższe stopy; proces ten nie prowadził do silnej deformacji kości. Mocniejsze krępowanie, by uzyskać znacznie krótszą stopę, rozpoczęło się dopiero za dynastii Ming. Najpierw krępowanie stosowano u dziewcząt z wyższych klas społecznych, potem obyczaj przyjął się również wśród klas niższych. Próbka z wykopalisk w Yangguanzhai była nieduża, ale wg Berger, zaobserwowane wzorce mogą odzwierciedlać ewolucję praktyki bandażowania. Naukowcy stwierdzili, że zachowane paliczki i kości śródstopia cechuje silna modyfikacja (są one smukłe i drobne). W porównaniu jednak do późniejszych znanych przypadków krępowania stóp, u kobiet z tutejszego stanowiska kości stępu nie były aż tak zmienione; obserwowano niewielką redukcję rozmiarów, ale już nie dramatyczne zmiany morfologii. To sugeruje, że za czasów dynastii Qing [1644-1912] mogła nastąpić radykalizacja bandażowania stóp. W 22 pochówkach z czasów dynastii Ming archeolodzy odkryli 31 szkieletów: 11 dorosłych mężczyzn, 14 dorosłych kobiet, 2 dorosłych niewiadomej płci, a także 4 młodszych osób. Sześć grobów to pochówki par (mężczyzn i kobiet) a 2 to pochówki potrójne - mężczyzny i 2 kobiet. Kości usunięto z grobów w 2015 r. i przechowywano w stacji terenowej. Były dobrze zachowane. Wszystkie zachowane kości stóp żeńskich szkieletów były makroskopowo badane i mierzone przez Berger. Z powodu lokalizacji stacji nie dało się przeprowadzić badań obrazowych ani histologicznych. « powrót do artykułu