Znajdź zawartość

Pojedyncza mrówka ognista (czyli mrówka należąca do rodzaju Solenopsis) musi włożyć sporo wysiłku, by utrzymać się na wodzie, jednak gdy wiele osobników zbije się grupę, mogą one przez kilka dni bez wysiłku unosić się na powierzchni. Ten fenomen od dziesięcioleci fascynował naukowców, lecz tajemnica formowania wodoodpornej tratwy została rozwikłana przez inżynierów z Georgia Institute of Technology dopiero teraz. Nathan Mlot, Craig Tovey i David Hu wykorzystali podczas badań fotografię poklatkową oraz modelowanie matematyczne. Stwierdzili, że to, co na pierwszy rzut oka wygląda jak chaos, w rzeczywistości jest sprawnym kolektywnym działaniem. Szkielet zewnętrzny pojedynczej mrówki ognistej jest umiarkowanie hydrofobowy, ale łącząc się w grupę, owady wzmacniają swoją wodoodporność. Jest to proces przypominający tkanie wodoodpornej tkaniny. Zatrzymując film, Amerykanie zaobserwowali, że po umieszczeniu w wodzie mrówki tworzą tratwę, chwytając się wzajemnie za żuwaczki, pazurki i poduszki na odnóżach z siłą stanowiącą 400-krotność wagi ich ciała. Wskutek tego powstaje przypominający ciecz lepki i elastyczny materiał, który składa się z mrówczych molekuł. Owady zaczynają podróż w formie sfery, potem przemieszczają się, tworząc coś w rodzaju naleśnika. Zespół z Georgia Tech śledził trasę mrówek oraz wymiary tratwy. Okazało się, że owady przemieszczały się, stosując stereotypową sekwencję zachowań. Pojedyncze osobniki poruszały się w liniach prostych, docierały do krawędzi tratwy, odchodziły pod innym kątem, aż ostatecznie przywierały do brzegu. Tratwa zapewnia pasażerom wodoodporność, pływalność i spoistość. Co ważne, samoorganizuje się błyskawicznie, bo w mniej niż 100 sekund. Ulega też samonaprawieniu, ponieważ gdy usunie się z niej jedną mrówkę, wyrwa zostaje natychmiast załatana. Samoorganizowanie i samoleczenie są cechami charakterystycznymi organizmu żywego. Mrówcza tratwa przejawia obie, co stanowi kolejny dowód na to, że kolonia zachowuje się jak superorganizm – podkreśla Hu. Ekipa uważa, że wyniki zdobyte dzięki mrówkom ognistym znajdą zastosowanie w wielu dziedzinach, m.in. logistyce, materiałoznawstwie czy robotyce.