Znajdź zawartość

Kofeina. Przysłowiowa wręcz używka osób intensywnie pracujących i uczących się. Kawa, cola, cukierki, ostatnio modne napoje energetyzujące. Uzależnienie od kofeiny niektórych grup zawodowych (informatycy, programiści...) należy do żelaznego kanonu dowcipów i gagów komediowych. Czy naprawdę pomaga? Około 15% ludzi pracuje w jakiś sposób nocą, nocne zmiany są wpisane w specyfikę wielu zawodów, zarówno w przemyśle, jak i usługach. W niektórych z nich: lekarze, kierowcy, szczególnie ważna jest przytomność i sprawność umysłu. Tymczasem praca zmianowa mocno zaburza nasz biologiczny zegar i obniża sprawność intelektualną. Zmiana godzin powoduje skrócenie snu, niewyspanie i w rezultacie ryzyko przysypiania podczas pracy. Dlatego międzynarodowa organizacja Cochrane Collaboration przeprowadziła serię badań mających na celu zweryfikowanie wpływu kofeiny na ilość popełnianych pomyłek i ryzyko wypadków podczas pracy na nocnych zmianach lub dyżurach. Badanie objęło 13 testów obejmujących wpływ kofeiny na pracę w warunkach symulowanych. Źródłem kofeiny była kawa, tabletki, napoje energetyczne oraz jedzenie wzbogacane kofeiną. Uczestników poddawano testom neuropsychologicznym oraz badano podczas wykonywania typowych zadań, jak jazda samochodem. Wyniki porównywano z grupą kontrolną, otrzymującą placebo oraz stosującą drzemki. Rezultaty badań jednoznacznie wykazały, że spożywana kofeina znacząco zmniejsza ilość popełnianych błędów, poprawia wyniki w testach neuropsychologicznych, wliczając w to sprawność pamięci, uwagę, percepcję oraz rozumowanie. Ze względu na zastosowane metody badań (środowisko symulowane) nie badano bezpośrednio ilości wypadków i urazów powodowanych przez senność, ale - według prowadzącej projekt Katharine Ker - wniosek o zmniejszeniu ich liczby jest logiczny i zasadny. Średnia wieku uczestników badań wynosiła w różnych testach od 20 do 30 lat. Ze względu na to, że ludzie w różnym wieku inaczej reagują na zaburzenia rytmu snu, potrzebne będą jeszcze dalsze badania, obejmujące osoby starsze. Planowane są również badania porównawcze między zastosowaniem kofeiny, a innych środków pozwalających na sprawniejsze działanie pracowników zmianowych. Cochrane Collaboration jest międzynarodową i niezależną organizacją non-profit, przeprowadzającą systematyczne badania skuteczności różnych procedur stosowanych w medycynie.

Gen odpowiadający za długowieczność pozwala ludziom zachować wspomnienia oraz zdolność klarownego myślenia. U osób dożywających co najmniej dziewięćdziesiątki zapobiega więc chorobie Alzheimera. Jednostki z supergenem mają o wiele większe szanse na świętowanie setnych urodzin bez jakichkolwiek oznak demencji — twierdzi Nir Barzilai, dyrektor Instytutu Badań nad Starzeniem Się College'u Alberta Einsteina w Nowym Jorku. Barzilai i jego zespół odkryli, że u stulatków dużo częściej występuje wersja genu CETP VV. Obdarzeni nią ludzie wolniej się starzeją i skuteczniej opierają się atakom skracających życie przypadłości, np. chorób serca. Aby przekonać się, czy gen CETP VV chroni również mózg, ekipa Amerykanów zbadała 158 potomków Żydów aszkenazyjskich (niemieckich i środkowoeuropejskich), którzy przekroczyli 95. rok życia. Okazało się, że mózg pacjentów z genem CETP VV działał dwukrotnie lepiej od mózgu innych starszych osób (udawało im się zapamiętać więcej nowych informacji, myśleli też jasno, bez większych problemów). W drugim studium zespół z College'u Alberta Einsteina postanowił sprawdzić, czy gen długowieczności chroni przed chorobą Alzheimera. W tym celu przez 8 lat śledzono losy 124 Żydów aszkenazyjskich. W momencie rozpoczęcia eksperymentu mieli oni od 75 do 85 lat. Badacze odnotowywali pojawiające się przypadki demencji. Osoby, u których nigdy nie wystąpiła demencja, miały z pięciokrotnie wyższym prawdopodobieństwem wersję genu CETP VV niż ludzie, u których wystąpiła znaczna deterioracja (Neurology). Naukowcy nie wiedzą, w jaki sposób supergen ochrania swoich posiadaczy. Wcześniej wykazano jedynie, że wpływa na zawartość określonych lipoprotein w krwioobiegu. One z kolei regulują proces gromadzenia się bądź usuwania cholesterolu. Osoby z wersją genu CETP VV rzadziej mają zatkane tętnice — tłumaczy Barzilai. Ten sam mechanizm zabezpiecza prawdopodobnie nie tylko serce, ale i mózg człowieka. William Thies ze stowarzyszenia zajmującego się chorobą Alzheimera zauważa, że osoby z szerszym światłem naczyń krwionośnych mają zapewniony lepszy transport krwi do mózgu. Być może to pomaga seniorom zachować stały poziom sprawności intelektualnej.