Znajdź zawartość

Powszechny stereotyp przeciwstawia osoby aktywne fizycznie ludziom aktywnym intelektualnie. Jak się okazuje - niesłusznie. Uprawianie sportów nie tylko nie przeszkadza w rozwoju umysłowym, ale wręcz pomaga, jak wynika z badań psychologów. Badania nad związkiem sprawności fizycznej i umysłowej na University of Illinois prowadzą profesor psychologii Art Kramer, jego doktorantka Laura Chaddock oraz profesor Charles Hillman, kinezjolog. Przeprowadzili oni testy na kilkudziesięciorgu dzieci w wieku 9 i 10 lat. Wszystkim oznaczono sprawność fizyczną organizmu poprzez pomiar efektywności wykorzystania tlenu podczas ćwiczeń na kieracie. Wszystkim dzieciom badano strukturę mózgu przy pomocy obrazowania rezonansem magnetycznym, poddano je też testom na pamięć relacyjną (związaną z łączeniem nowych informacji w całość). Okazało się, że im większa sprawność fizyczna organizmu dziecka, tym lepsza pamięć oraz bardziej rozwinięty hipokamp - część mózgu odpowiedzialna za pamięć. Różnica w wielkości hipokampa między dziećmi wysportowanymi a nieaktywnymi fizycznie wynosiła aż do 12%. Wyniki te pokrywają się z rezultatami badań osób dorosłych oraz zwierząt, które wykazywały związek ćwiczeń fizycznych z rozwojem hipokampu i wykształcaniem się nowych neuronów; lepiej rozwinięty hipokamp zaś to lepsza pamięć oraz funkcje poznawcze w mózgu. Oznacza to, zdaniem uczonych, że można w dość dużym stopniu wpływać na rozwój intelektualny człowieka. Predyspozycje genetyczne są „nie do przeskoczenia", trudno też zniwelować wpływ statusu społecznego i ekonomicznego; ćwiczenia fizyczne zaś wydają się łatwym do wprowadzenia i efektywnym sposobem na wyrównywanie poziomu umysłowego dzieci i młodzieży.

Młodzi dorośli, którzy są sprawni fizycznie, mają też wyższy iloraz inteligencji i częściej studiują. Studium naukowców z Sahlgrenska Academy i Sahlgrenska University Hospital objęło 1,2 mln odbywających służbę wojskową Szwedów, urodzonych między 1950 a 1976 rokiem. Badacze brali pod uwagę wyniki sprawdzianów fizycznych i testów na inteligencję, przeprowadzanych w momencie poboru. Zauważono oczywisty związek między sprawnością fizyczną a wyższą liczbą punktów w teście na inteligencję. Był on najsilniejszy w przypadku logicznego myślenia i rozumienia słownego. Na osiągane wyniki wpływała jednak wyłącznie kondycja, a nie siła. Bycie sprawnym oznacza także zdrowe serce i dobrą pojemność płuc, co sprawia, że mózg jest świetnie zaopatrywany w tlen. To zapewne jedna z przyczyn, dla których widzimy związek z kondycją, ale już nie z siłą mięśni – wyjaśnia profesor Michael Nilsson. Analizując dane bliźniąt, naukowcy stwierdzili, że związek sprawność-wyższe IQ ma głównie podłoże środowiskowe, nie genetyczne. Wykazaliśmy, że młodzi ludzie, którzy między 15. a 18. rokiem życia poprawili swoją formę, polepszyli też osiągnięcia intelektualne – podkreśla Maria Åberg. Jeśli więc chcemy być dobrzy z matematyki i innych teoretycznych przedmiotów, uczestnictwo w lekcjach wuefu wydaje się obowiązkowe. Kiedy Szwedzi porównali wyniki testów sprawnościowych przeprowadzanych podczas służby wojskowej z późniejszym statusem socjoekonomicznym mężczyzn, okazało się, że panowie wysportowani w wieku 18 lat byli koniec końców lepiej wykształceni, a wielu z nich zatrudniono na stanowiskach wymagających wyższych kwalifikacji. Związek między sprawnością fizyczną a funkcjonowaniem intelektualnym zademonstrowano wcześniej w badaniach na zwierzętach oraz z udziałem dzieci i starszych osób. Wyniki studiów na młodych dorosłych dawały sprzeczne rezultaty. Być może dlatego, że koło 20. roku życia mózg nadal szybko się zmienia w wyniku rozwoju poznawczego i emocjonalnego.