Znajdź zawartość

Dzięki pracy specjalistów z należącego do NASA Goddard Space Fligh Center, powstała wyjątkowa mapa pokrywy roślinnej na naszej planecie. Do jej stworzenia wykorzystano fluoroscencję roślin, która jest produktem ubocznym fotosyntezy. Zwykle do tworzenia tego typu satelitarnych map wykorzystuje się fakt, że żywe rośliny mają kolor zielony i jego występowanie wskazuje na występowanie roślin. Jest to jednak metoda bardzo niedoskonała, gdyż intensywność zieleni znacząco zmniejsza się w obliczu susz, przymrozków i innych zjawisk. Jednak zmiany następują bardzo powoli, nie można zatem śledzić ich na bieżąco. Tymczasem fluoroscencja chlorofilu zmienia się szybko i zmiany te odzwierciedlają aktualną intensywność fotosyntezy. „Dzięki fluoroscencji chlorofilu natychmiast wiemy, czy rośliny zmagają się z ciężkimi warunkami naturalnymi" - mówi Elizabeth Middleton. Mapy stworzono dzięki danym z japońskiego satelity GOSAT (Greenhouse Gases Observing Satellite). Widzimy na nich jak bardzo zmienia się aktywność roślin w ciągu roku. Szczyt fotosyntezy na półkuli północnej przypada w lipcu, a na półkuli południowej w grudniu. Uczeni z Goddarda sądzą, że w przyszłości pomiary fluoroscencji roślin pomogą zarówno rolnikom, których uprawy cierpią z powodu pogarszających się warunków atmosferycznych, jak i organizacjom humanitarnym, które będą miały lepszą informację o produkcji żywności w różnych punktach globu. Roślinna fluoroscencja może też pomóc naukowcom w lepszym zrozumieniu cyklu obiegu węgla w przyrodzie. Dzięki wspomnianej mapie wiemy, że planowana przez Europejską Agencję Kosmiczną eksperymentalna misja satelity Fluoroscence Explorer (FLEX) może przynieść wiele niezwykle ważnych informacji oraz że Orbiting Carbon Observatory- (OCO-2) zaplanowana na rok 2013 może zebrać więcej danych, jeśli zostanie wyposażona w urządzenia do pomiaru flouroscencji.

Łosie (Alces alces) z południowej Norwegii mają się gorzej od zwierząt zamieszkujących wysunięte bardziej na wschód i północ zakątki tego kraju. Analiza ok. 600 wątrób, połączona z danymi na temat wagi i wieku padłych osobników, wykazała, że ssaki z południowych stad zmagają się z chorobami nerek i osteoporozą. Marit Nordløkken, doktorantka z Wydziału Chemii Norges teknisk-naturvitenskapelige universitet (NTNU) w Trondheim, bada, czy nie jest to skutkiem wysokich stężeń metali ciężkich. Jej studia wykazały, że w narządach łosi z południowej Norwegii występuje wystarczająca ilość kadmu, by myśliwi i nie tylko zresztą oni zastanowili się dwa razy przed zjedzeniem dań z ich wątróbek czy nerek, np. pasztetu. Kadm nie jest pierwiastkiem wywołującym ostre toksyczne skutki, ale jego ilość w organizmie wrasta z wiekiem i może ostatecznie prowadzić do problemów ze zdrowiem oraz choroby – wyjaśnia Nordløkken. Norweżka badała próbki wątroby ok. 600 łosi. Dostarczyli je głównie myśliwi (łosie rzadko umierają z przyczyn naturalnych w łatwo dostępnych miejscach). Doktorantka zbierała również informacje dotyczące wagi i wieku zdechłych zwierząt. Dzięki temu stwierdziła, że rozmiary A. alces wykazywały zróżnicowanie geograficzne i że im dalej na północ zwierzę żyło, tym cięższe i większe się stawało. I tak łosie z okręgów Troms i Nordland były najokazalsze, a z Trøndelag w środkowej Norwegii mogły się poszczycić pośrednimi gabarytami. Wiek łosia można określić na postawie liczby przyrostów rocznych w cemencie zęba. Jak dotąd najstarsza okazała się 17-letnia łosza. Od dawna wiadomo, że w południowych rejonach Norwegii występuje większe zanieczyszczenie atmosfery i wyższe skażenie metalami ciężkimi. Powodem jest transport zanieczyszczeń z reszty Europy i wypłukiwanie metali ciężkich z gleby przez kwaśne deszcze. Z najgorszą sytuacją mamy do czynienia w okręgach Aust- i Vest-Agder, a także na niektórych obszarach okręgu Telemark. Przeważają tu granitowe i gnejsowe skały macierzyste, które nie są zbyt skuteczne w neutralizowaniu kwaśnego deszczu. Jak można się domyślić, wpływa to na roślinność, dlatego też norweska ekipa zamierza ją zbadać na kolejnych etapach eksperymentu. Zebranie tego typu danych jest niezwykle ważne, ponieważ łosie są rzadkie i chronione.

Satelita unoszący się nad Egiptem wykonał powiększone zdjęcia 1600-letniego miasta. Ślady osadnictwa odkryto w odległości ponad 300 km na południe od Kairu. Ostatnio potwierdziły to prowadzone w tym miejscu wykopaliska. To element większej akcji dokumentowania stanowisk archeologicznych Egiptu, zanim zostaną zniszczone albo przykryją je współczesne miasta. To największe odkryte do tej pory miejsce — cieszy się szefowa projektu, Sarah Parcak z University of Alabama w Birmingham. W oparciu o znalezione monety i ceramikę możemy stwierdzić, że było to stanowiące centrum regionu duże miasto, które utrzymywało kontakty handlowe z Grecją, Turcją i Libią. To nie jedyne satelitarne odkrycie Parcak. Dzięki nowoczesnej technice trafiła na ślad co najmniej 400 ciekawych stanowisk, w tym na datowane na VII/VI wiek p.n.e. duże miasto i klasztor z IV wieku naszej ery. Najstarsze znalezisko ma ponad 5 tys. lat. Pani archeolog uważa, że wszystkie znane do tej pory zabytki stanowią ledwie 0,01% wszystkich historycznych obiektów. Większość nadal znajduje się pod ziemią. Są okradane i niszczone wskutek urbanizacji. Największe niebezpieczeństwo zagraża miejscom osadnictwa, na których wyjątkowo zależy naukowcom, ponieważ wiele mówią o życiu codziennym przodków. Piramidy ani Sfinks nie ulegną zniszczeniu, ale nie można już tego powiedzieć o innych stanowiskach. Parcak jako pierwsza skorzystała ze zdjęć satelitarnych, badając Egipt. Przede wszystkim staram się odróżnić starożytne ruiny od współczesnego krajobrazu. Takie miejsca z kosmosu wyglądają inaczej. Inaczej absorbują wilgoć i są pokryte innym rodzajem gleby oraz roślinności. Z powierzchni ziemi trudniej dokonać takich rozróżnień, dlatego rząd korzysta z katalogu Parcak, by przeprowadzić wykopaliska, zanim rozpocznie się budowa jakiegoś obiektu.