Znajdź zawartość

Zachowanie samic wpływa na jakość i liczebność plemników u ich partnerów. Jeśli uprawiają one seks z wieloma osobnikami (promiskuityzm), samiec musi ulepszyć swoją spermę, by móc zwyciężyć z resztą konkurentów. Uda mu się to tylko wtedy, gdy jego plemniki będą większe i szybsze (Proceedings of the National Academy of Sciences). Naukowcy z McMaster University w Hamilton badali ryby z jeziora Tanganika. Pomysł, że plemniki ewoluują wskutek współzawodnictwa samców, nie jest nowy, lecz do tej pory dysponowano niewieloma dowodami na potwierdzenie tej tezy. Zauważyliśmy, że samce gatunków promiskuitycznych wytwarzają większe i szybsze plemniki niż samce gatunków monogamicznych – podsumowuje profesor Sigal Balshine. W ramach studium akademicy zebrali samce 29 blisko spokrewnionych gatunków ryb z zambijskiego wybrzeża jeziora Tanganika. Przyjrzeli się zależnościom między promiskuityzmem a właściwościami plemników, a następnie posłużyli się symulacją komputerową, która miała zobrazować kierunki ewolucji spermy. Nasze analizy potwierdziły, że plemniki stały się bardziej rywalizujące tuż po zmianie zachowań reprodukcyjnych z monogamicznych na bardziej "rozwiązłe". Pierwszym krokiem na drodze do uzyskania konkurencyjnych plemników była zmiana ilości wytwarzanej energii. Podobnie jak mechanik może sprawić, by samochód jechał szybciej, montując lepszy silnik, ewolucja także wzięła na pierwszy ogień maszynerię napędzającą ruch plemników – podkreśla szef zespołu John Fitzpatrick.

Handel wymienny to nie tylko domena ludzi. Naukowcy z Instytutu Maksa Plancka zauważyli, że szympansy, które zdobytym na polowaniu mięsem dzielą się z samicami, dwukrotnie częściej odbywają stosunki seksualne, niż samce pozostawiające dla siebie całe mięso. Zachowanie takie zauważono w lesie Tai na Wybrzeżu Kości Słoniowej. Cristina Gomes i jej koledzy obserwowali zwierzęta podczas polowań, a następnie liczyli liczbę stosunków. "Dzięki dzieleniu się z samicami, samce zwiększały częstotliwość stosunków seksualnych, a samice zyskiwały dodatkowe kalorie. Zadziwiające jest to, że jeśli samiec dzielił się z konkretną samicą, liczba stosunków zwiększała się dwukrotnie, a więc rosła możliwość zapłodnienia" - mówi Gomes. Co więcej, zaobserwowano, że taka zależność jest bardzo silna. Samiec może dać samicy mięso jednego dnia, ale do stosunku dochodzi dzień czy dwa później. Samce nie oczekują nagrody natychmiast. Wchodzą w bardziej długotrwałe relacje z samicami. Odkrycie Gomes może rzucić nieco światła na ewolucję naszego gatunku. Pokazuje bowiem, że sprawniejsi myśliwi mają większe szanse reprodukcyjne oraz że naczelne wchodzą w długotrwałe relacje pomiędzy poszczególnymi osobnikami.

Dlaczego pigmeje są tacy niscy? Naukowcy od lat zadawali sobie to pytanie. Rozwiązanie przedstawili Andrea Migliano i zespół z Uniwersytetu w Cambridge. Przeciętna długość życia pigmeja to 16-24 lata, w zależności od badanej populacji. W toku ewolucji musiało się więc pojawić rozwiązanie, które pozwoliłoby mu się rozmnożyć. To dlatego "niskopienni" rosną szybko, by osiągnąć pomniejszone rozmiary dorosłego człowieka. Wzrost nie przekracza 152 cm. Wcześniej proponowano najprzeróżniejsze wyjaśnienia tego zjawiska. I tak karłowatość miała być przystosowaniem do gorącego klimatu, życia w lesie czy sposobem na poradzenie sobie z niedoborami pożywienia. Tymczasem prawda jest zupełnie inna. Pigmeje żyją w tak trudnych warunkach, że muszą się rozmnożyć w jak najmłodszym wieku, by przetrwać. Niestety, są grupą ginącą... Wysuniętą teorię potwierdził model matematyczny, teraz Anglicy tropią geny odpowiedzialne za niski wzrost. Brytyjczycy prowadzili badania na Aetach (rdzennej ludności Filipin, która została podbita przez Malajów) oraz Batakach (ludzie zamieszkującym północno-zachodnią Sumatrę). Wyniki opublikowali w piśmie Proceedings of the National Academy of Sciences. Nawet dzisiaj Pigmeje żyją tak krótko (podobnie jak szympansy), że ewolucja musiała faworyzować tych, którzy najwcześniej wydawali na świat potomstwo. Na rozmiary ciała wpłynął fakt, że musieli inwestować w reprodukcję, a nie we wzrost. Szacuje się, że jedynie 51% dzieci Bataków i 33% maluchów Aetów osiągnie 15. rok życia. Batakowie są zagrożeni. To najprawdopodobniej ostatnie pokolenie, które nie będzie już miało własnego potomstwa. Migliano snuje domysły, że wysoka śmiertelność odpowiadała także za gabaryty hobbita z wyspy Flores. Terminem Pigmej określa się grupę niskorosłych ludów z Afryki Równikowej (Baka i Aka mieszkają na zachodzie Czarnego Kontynentu, a Efe i Mbuti na wschodzie). Wiele karłowatych grup etnicznych występuje jednak poza Afryką, np. w Boliwii, Papui-Nowej Gwinei, Brazylii, Indonezji, Tajlandii, Malezji czy na Filipinach.