Znajdź zawartość

Zespół z Muzeum Egipskiego Uniwersytetu w Bonn analizuje zawartość metalowego słoiczka, w którym najprawdopodobniej Hatszepsut, władczyni z XVIII dynastii, przechowywała swoje perfumy. Gdy uda się określić ich skład, można będzie odtworzyć pierwszy luksusowy zapach sprzed tysięcy lat. Perfumy sporządzano zapewne ze składników sprowadzanych z terenu dzisiejszej Somalii. Hatszepsut rządziła krajem jak mężczyzna, udało jej się utrzymać przy władzy ponad 20 lat. Zorganizowała karawany do Puntu (Ziemi Boga), które powróciły z mirrą, żywicą kadzidłowca (olibanum) oraz okazami Calomeria amaranthoides, które posadzono w pobliżu jej świątyni grobowej. Kadzidło było w starożytnym Egipcie czymś niezwykle cennym. Używali go tylko kapłani w świątyniach oraz wcielone bóstwa, czyli faraonowie – opowiada Michael Höveler-Müller, kurator bońskiego muzeum. Pozostałości wyschniętej cieczy wykryto na dnie metalowego pojemnika za pomocą promieni rentgenowskich. Słoiczek podpisano imieniem Hatszepsut. Na to, że wewnątrz znajdowały się perfumy, wskazywał kształt naczynia. Historycy twierdzą, że perfumy były w starożytnym Egipcie produktem wyższych klas. Używano miejscowych kwiatów, owoców i aromatycznego drewna, które zanurzano w oleju. Do kadzidłowca dostęp mógł mieć jednak wyłącznie król bądź królowa. Hatszepsut lubiła roztaczać jego woń, by zgromadzeni wiedzieli, jak ważną jest osobą.

Trzej Królowie, Kacper, Melchior i Baltazar, przynieśli Jezusowi w darze kadzidło, złoto i mirrę. Ostatnio naukowcy zaczęli się zastanawiać, czy dzisiaj, w dobie supermarketów i nowoczesnych technologii, mogliby wybrać te same prezenty. Kadzidło otrzymuje się z kadzidłowca (Boswellia). Jest to krzew lub niskie drzewo, występujące jako 10 gatunków na terenie Afryki Wschodniej i na Półwyspie Arabskim. Do tej pory nie udało się go ujarzmić i hodować, rośnie tylko tam, gdzie zasieje się samo. Najbardziej cenioną żywicę (olibanum) daje Boswellia papyrifera z Etiopii i Erytrei. Z jednej rośliny można uzyskać od 1 do 3 kg surowca, cenionego m.in. przez firmy perfumeryjne. Zbiory trwają do końca czerwca. Trzeba zdążyć przed deszczem, ponieważ uważa się, że psuje on właściwości żywicy. Olibanum wykorzystuje się nie tylko jako składnik pachnideł, ale także w chińskiej medycynie. Za panaceum na wszelkie choroby uważają je też Arabowie, którzy żują i palą żywicę (np. podczas picia kawy). Według nich żucie zmniejsza pragnienie. Drzewu natomiast przydaje się ona do walki z bakteriami czy grzybami. Żywica kadzidłowca jest coraz cenniejsza z powodu niewłaściwego gospodarowania drzewami przez człowieka. Farmerzy, na których terenie rosną kadzidłowce, nie mogą pozyskiwać żywicy, gdyż na taką działalność wydawana jest specjalna koncesja. Chłopi wycinają więc niepotrzebne im rośliny. Te, które pozostają, są mocniej eksploatowane, a to, jak dowiodły badania Toona Rijkersa i jego zespołu z Uniwersytetu w holenderskim Wageningen, przyczynia się do osłabienia kwiatostanów i nasion. U drzew mocno eksploatowanych mniej niż 40% nasion stanowi pełnowartościowy "towar". Natomiast w przypadku drzew, z których przez ostatnie 10 lat nie pobierano żywicy, odsetek ten wynosi około 90 procent. Wkrótce więc kadzidłowce mogą zostać wytępione przez człowieka. Mirrę otrzymuje się z suszonego soku balsamowca mirry (Commiphora abyssinica). To niewielkie drzewo występuje na terenie Etiopii i Jemenu. W Cesarstwie Rzymskim mirra była aż pięciokrotnie droższa od żywicy kadzidłowca. Podczas spalania wydziela przyjemny zapach, dlatego też stosowano ją podczas pogrzebów oraz do balsamowania zwłok. Starożytni Grecy leczyli za jej pomocą stany zapalne jamy ustnej i schorzenia dróg oddechowych. Obecnie uważa się, że może być pomocna przy astmie. Można ją też stosować w dermatologii jako środek odkażający i przyspieszający gojenie. W najbliższym czasie na pewno natomiast nie zabraknie złota. Ten cenny metal występuje w wielu krajach na świecie, a zasoby samych tylko okolic Johannesburga oceniane są na 70 tysięcy ton. Obecnie roczne wydobycie złota wynosi około 4000 ton.