Znajdź zawartość

Nadmierne przywiązanie do dziecięcych rytuałów oraz nadwrażliwość smakowa i dotykowa, np. na teksturę tkaniny, mogą zwiastować rozwój zaburzeń obsesyjno kompulsywnych (ZOK). Wg psychologów, kiedy dzieci doświadczają podwyższonej wrażliwości zmysłowej, odwołują się do zachowań rytualnych, by lepiej poradzić sobie ze środowiskiem. W dłuższej perspektywie może to prowadzić do ZOK (Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry). Prof. Reuven Dar z Uniwersytetu w Tel Awiwie nabrał podejrzeń, że może tak być, gdy pracował z pacjentami z ZOK, którzy wspominali, iż jako dzieci byli bardzo wrażliwi na dotyk i smak. Potem dzięki badaniom kwestionariuszowym potwierdzono, że rzeczywiście istnieje bezpośredni związek między sposobem, w jaki układ nerwowy zarządza napływającymi danymi czuciowymi a rytualnymi i obsesyjno-kompulsywnymi zachowaniami. W ramach pierwszego studium rodziców przedszkolaków proszono, by wypełnili 3 kwestionariusze. Pierwszy dotyczył stopnia rytualizacji zachowania, np. potrzeby powtarzania określonych działań lub porządkowania obiektów w określony sposób. Drugi oceniał lęk, dlatego wypytywano o reakcje na obcych, przywiązanie do członków rodziny czy zamartwianie się o rezultaty działań. Trzeci kwestionariusz służył do zbadania reakcji na codzienne doświadczenia zmysłowe, w tym dotyk oraz nieznane/nietypowe smaki i zapachy. W drugim studium 314 dorosłych poproszono o wzięcie udziału w online'owym sondażu. Tak jak w przypadku dzieci, dotyczył on 3 podstawowych obszarów: tendencji obsesyjno-kompulsywnych, poziomu lęku oraz wrażliwości na stymulację smakowo-dotykową. W obu grupach wiekowych wykryto silny związek między nadwrażliwością a tendencjami obsesyjno-kompulsywnymi. U dzieci prowadziło to do zachowań rytualnych, a u dorosłych do objawów ZOK. Dar uważa, że gdy dziecko jest bardzo wrażliwe na jakąś woń lub dotyk, odbiera świat jako agresywny, zagrażający. Rytualizm jest więc mechanizmem obronnym, który pozwala odzyskać kontrolę nad światem i sobą. W przyszłości Dar chce zgromadzić dużą grupę dzieci i przeprowadzić badania podłużne, które pozwoliłyby lepiej zrozumieć związek między nadwrażliwością sensoryczną w dzieciństwie a ZOK w dorosłości.

Badania na modelu zwierzęcym potwierdzają to, co klinicyści zauważyli już jakiś czas temu: osoby cierpiące na migreny są też bardziej podatne na bóle głowy związane z kacem. Dr Michael Oshinsky i zespół z Jefferson Medical College wywołali u szczurów ból głowy przypominający migrenowy. W tym celu za pomocą mikstury o właściwościach prozapalnych wielokrotnie pobudzali przez tygodnie, a nawet miesiące oponę twardą ich mózgów (łac. dura mater). Naukowcy przyglądali się wpływowi alkoholu na 4 grupy gryzoni: dwie przechodzące stymulację opony twardej i pojone alkoholem bądź roztworem soli oraz dwie kontrolne, którym również podawano jeden lub drugi płyn. Jako że migrena oznacza nadwrażliwość na światło, dźwięki i lekki dotyk w obrębie głowy oraz twarzy, Amerykanie mierzyli wrażliwość gryzoni na dotykanie skóry wokół oczu. W tym celu posłużyli się filamentami von Freya (FvF). Monitorowali zmiany progu bólowego. U szczurów z podrażnioną oponą twardą, którym podano alkohol, początkowo (przez dwie godziny od spożycia trunku) występował efekt przeciwbólowy, lecz 2 do 6 godzin później wrażliwość na ból wzrastała. W grupach kontrolnych nie zaobserwowano wywołanej alkoholem nadwrażliwości. Nasze wyniki sugerują, że odwodnienie lub zanieczyszczenie alkoholu nie są odpowiedzialne za związany z kacem ból głowy. Szczury były nawodnione i dostawały czysty alkohol, dlatego winny jest on sam bądź jego metabolity.

Rosnąca liczba przypadków alergii i innych chorób związanych z nadwrażliwością układu immunologicznego skłania lekarzy do poszukiwania metod zapobiegania tym schorzeniom. Jedną z najbardziej kompleksowych prac na ten temat opublikował ostatnio zespół dr Cathleen Muche-Borowski z Universitätsklinikum Schleswig-Holstein. Zaprezentowany artykuł ma charakter zespołu zaleceń dla lekarzy. Naukowcy prezentują w nim wyniki aż 217 prac nad różnymi metodami prewencji astmy, alergii, egzemy i innych chorób wynikających z zaburzenia równowagi układu odpornościowego. Czego dowiadujemy się z publikacji autorstwa niemieckich badaczy? Przede wszystkim warto wspomnieć o tym, co nie chroni przed zaburzeniami wynikającymi z nadmiernej aktywności układu odpornościowego. Na częstotliwość alergii nie wpływa więc m.in. późne wprowadzenie pokarmów stałych do diety niemowląt ani stosowanie pokarmów zawierających soję lub inne pokarmy alergenne. W ostatnim przypadku naukowcy ostrzegają jednak, że fitoestrogeny zawarte w nasionach soi mogą wpływać na układ hormonalny dzieci. Jako zachowania zapobiegające astmie i innym chorobom związanym z nadaktywnością układu immunologicznego niemieccy badacze wymieniają przede wszystkim jedzenie ryb przez matkę w czasie ciąży oraz przez jej dziecko (oczywiście dopiero wtedy, gdy nadejdzie dla niego czas na włączenie ryb do diety). Obserwację taką potwierdzono w co najmniej kilku niezależnych od siebie badaniach. Innym czynnikiem wyraźnie sprzyjającym dzieciństwu bez alergii jest m.in. przyjmowanie szczepień ochronnych, karmienie piersią przez co najmniej 4 miesiące oraz unikanie ekspozycji na dym tytoniowy. Pełna wersja pracy niemieckich badaczy została opublikowana w czasopiśmie Deutsches Ärzteblatt International.