Znajdź zawartość

Zachodnia populacja monarchów – pięknych motyli znanych ze spektakularnej migracji – znalazła się na skraju zagłady. Już przed trzema laty informowaliśmy, że populacja ta zanika w błyskawicznym tempie. Wówczas liczba motyli wynosiła 300 000. Ostatnie liczenie wykazało, że doszło do gwałtownego załamania populacji. Monarchy dzielą się na dwie populacje, które migrują na wielkie odległości. Wschodnia zimuje w Meksyku. Zachodnia zaś spędza zimę w lasach Kalifornii, później zaś motyle lecą przez Arizonę, Kalifornię, Nevadę, Oregon, Waszyngton, Idaho i Utah. Po drodze składają jaja, dając początek kolejnym pokoleniom. Mieszkańcy Kalifornii już w latach 90. zauważyli, że liczba motyli się zmniejszyła. Wykonane przez naukowców analizy wykazały,że spadek jest bardziej dramatyczny,niż przypuszczano. Wśród przyczyn spadku wymienia się utratę i modyfikację ich habitatów, używanie pestycydów oraz globalne ocieplenie, które powoduje, że ich główne źródło pożywienia staje się dla nich toksyczne. Podczas tegorocznego liczenia monarchów zachodnich członkowie Xerces Society doliczyli się mniej niż 2000 osobników. To gigantyczny spadek. W ubiegłym roku ta sama organizacja naliczyła 29 000 motyli. Jeszcze rok wcześniej było ich 27 000. Jeszcze w latach 60. ubiegłego wieku można było zobaczyć miliony migrujących monarchów. Gdy okazało się, że ich liczba dramatycznie spada, skupiono się na populacji wschodniej, migrującej do Meksyku. Naukowcy szacują, że od połowy lat 90. liczebność tej populacji zmniejszyła się o około 80%. Teraz wiemy, że spadek liczebności populacji zachodniej jest jeszcze większy. Wyniki tegorocznego liczenia zaszokowały członków Xerces Society. W znanym z obecności zimujących monarchów Pacific Grove nie zauważono ani jednego motyla. W innych znanych lokalizacjach, jak Pismo State Beach Monarch Butterfly Grove czy Natural Bridges State Park znajdowało się jedynie kilkaset zwierząt. Zwykle w tych miejscach zimują tysiące motyli, mówi Sarina Jepsen, dyrektor ds. zagrożonych gatunków w Xerces Society. Motyle giną, gdyż ludzie niszczą habitaty z których zwierzęta korzystają podczas migracji, przeznaczając ich tereny pod budownictwo oraz używając pestycydów. Nie bez znaczenia jest globalne ocieplenie, które zaburza synchronizację migracji na liczącej niemal 5000 kilometrów trasie wędrówki motyli. Naukowcy przypuszczają, że do spadku liczebności monarchów mogły przyczynić się też wielkie ubiegłoroczne pożary lasów na zachodzie. Monarchy nie są chronione ani na poziomie stanowym, ani federalnym. Co prawda w grudniu urzędnicy federalni stwierdzili, że gatunek jest „kandydatem” do nadania mu statusu zagrożonego, ale minie wiele lat, zanim status taki zostanie nadany, gdyż w kolejce jest też wiele innych gatunków. « powrót do artykułu

W Meksyku w stanie Michoacán znaleziono ciało drugiego aktywisty pracującego na rzecz ochrony monarchów (danaidów wędrownych). Raúl Hernández Romero był przewodnikiem w rezerwacie motyli. Jego noszące ślady pobicia ciało znaleziono niedługo po pogrzebie Homera Gómeza, o którego zaginięciu pisaliśmy 21 stycznia. Czterdziestoczteroletni Romero zaginął 27 stycznia. Jego ciało znaleziono kilka dni później na szczycie wzgórza w El Campanario. Wg kryminologów, było widać liczne siniaki i głęboką ranę głowy. Śledztwo w tej sprawie trwa. Obrońcy przyrody obawiają się, że śmierci Hernándeza i Gómeza mogą być powiązane. Przypomnijmy, że Gómez zaginął 13 stycznia; jego ciało znaleziono 29 stycznia w zbiorniku rolniczym. Rodzina aktywisty twierdzi, że w dniach poprzedzających zniknięcie otrzymywał pogróżki, w których ostrzegano go, by przestał prowadzić kampanię przeciwko nielegalnemu wyrębowi. Gómez zarządzał El Rosario, jednym z największych rezerwatów monarchów w Meksyku. Dał się poznać jako niestrudzony działacz na rzecz ochrony danaidów oraz lasów sosnowych i jodłowych, do których co roku motyle widowiskowo migrują z Ameryki Północnej. Początkowo władze twierdziły, że ciało Gómeza nie nosiło śladów przemocy, jednak sekcja zwłok wykazała, że nim utonął, zadano mu cios w głowę. « powrót do artykułu

Motyle Danaus plexippus, znane lepiej jako monarchy, wykorzystują rośliny lecznicze, by pomóc swojemu potomstwu. Wykazaliśmy, że niektóre gatunki trojeści, pokarmu larw, mogą zmniejszać częstość występowania zakażeń pasożytniczych. [...] Zainfekowane samice wolą składać jaja na roślinach gwarantujących, że ich dzieci będą mniej chore, co sugeruje, że monarchy wykształciły w toku ewolucji zdolność leczenia przyszłych pokoleń – opowiada Jaap de Roode, autor badania z Emory University. Dotąd prowadzono niewiele studiów nt. samolecznia u zwierząt. Niektórzy specjaliści są jednak przekonani, że jest to zjawisko bardziej rozpowszechnione niż się uważa i że nie ogranicza się ono tylko do naczelnych, np. szympansów. Sądzimy, że nasze eksperymenty są najlepszym dowodem na to, że zwierzęta używają leków – cieszy się de Roode. Wyniki są ekscytujące także z innego powodu – zaobserwowane zachowanie ma bowiem charakter międzypokoleniowy. Choć przejawia je matka, korzysta tylko potomstwo – dodaje dr Thierry Lefevre. W trojeściach, na których żerują larwy monarchów, znajdują się niekiedy bardzo wysokie stężenia kardenolidów – nasercowych glikozydów. Są one kardiotoksyczne. Oczywiście nie dla samych gąsienic, ale na pewno dla drapieżników. Te ostatnie muszą się też przygotować na nieprzyjemne doznania smakowe (opisywane związki są przeważnie gorzkie) i wymioty. Autorzy wcześniejszych badań skupiali się przede wszystkim na tym, czy z myślą o drapieżnikach monarchy wybierają bardziej toksyczne gatunki trojeści. De Roode zastanawiał się zaś, czy wybór miejsca złożenia jaj ma coś wspólnego z zakażeniami pierwotniakiem Ophryocystis elektroscirrha, który występuje w przewodzie pokarmowym larwy, a następnie dorosłego owada. Naukowcy z Emory University udowodnili, że zakażone samice wolały składać jaja na toksycznych trojeściach, a zdrowe wydawały się nie wykazywać żadnych preferencji.

Każdego roku miliony ważek porywają się na podróż z iście kolumbowskim rozmachem – pokonują przestrzeń nad Oceanem Indyjskim, przelatując między południowymi Indiami a wschodnią Afryką. Niezależny biolog Charles Andreson uważa, że udało mu się udokumentować najdłuższą owadzią trasę migracji (Journal of Tropical Ecology). Gdyby jego doniesienia się potwierdziły, ważki zdeklasowałyby monarchy (Danaus plexippus), wędrowne motyle z rodziny rusałkowatych, które pokonują między Amerykami zaledwie połowę dystansu przypisywanego ważkom różnoskrzydłym, czyli ok. 14-18 tys. km w obie strony. Anderson opowiada, że rokrocznie na Malediwach pojawiają się roje ważek. Kiedy jednak o to zapytać, nikt nie wie, skąd się biorą. To ciekawe, ponieważ na archipelag malediwski składa się ok. 1190 wysepek osadzonych na 26 koralowych atolach, a od stałego lądu (Indii) są one oddalone o 500-1000 km. Co więcej, niemal nigdzie nie ma powierzchniowych zbiorników słodkowodnych, w których lub w pobliżu których ważki składają jaja. Biolog po raz pierwszy zetknął się z ewenementem masowego przybywania ważek w 1983 roku. Systematyczną obserwacją zajął się w 1996 r., a teraz porównuje swoje dane ze spostrzeżeniami innych osób z Malediwów, Indii i łodzi pływających po morzu. Na podstawie dat ustalono, że ważki najpierw pojawiają się w południowych Indiach, następnie w stolicy Republiki Malediwów Malé, a potem na atolach wysuniętych jeszcze bardziej na południe. Owady przylatują falami, żadna nie zostaje na dłużej niż kilka dni. Po raz pierwszy ważki nawiedzają stolicę między 4 a 23 października. Szczyt liczebności przypada na przełom listopada i grudnia. Potem owady znikają. Dziewięćdziesiąt osiem procent wędrowców stanowią przedstawiciele gatunku Pantala flavescens. Reszta to Anax guttatus, husarze wędrowne (Anax ephippiger), Tholymis tillarga i Diplacodes trivialis. Ponieważ jest to podróż w dwie strony, między kwietniem a czerwcem następuje fala powrotów. Jak tak drobne owady radzą sobie z lotem nad otwartymi wodami, co bywa trudne nawet dla potężniejszych od nich ptaków? Dokładnie nie wiadomo. W październiku muszą walczyć z wiejącym w przeciwną stronę wiatrem. Na ich szczęście w listopadzie i grudniu następują korzystne zmiany w przesuwającej się na południe strefie konwergencji tropikalnej. Wiatry przed nią wieją w kierunku Indii, natomiast te znajdujące się nad nią i za nią wieją od Indii. Wygląda więc na to, że by dolecieć do Malediwów, ważki wykorzystują masy powietrza przemieszczające się na wysokości powyżej 1000 metrów. W listopadzie dużo ważek pojawia się na północnych Seszelach (2700 km od Indii), a w grudniu na południu Seszeli na Aldabrze (3800 km od Indii). W Ugandzie ważki pojawiają się dwa razy do roku (w marcu i kwietniu oraz we wrześniu), dolatują też do Mozambiku i Tanzanii. Wszystko pasuje do schematu zmian pogodowych w regionie. Ważki podążają za opadami w różnych częściach świata, np. monsunowymi w Indiach. Dzięki temu mogą się rozmnażać. Lecąc nad otwartym morzem, bazują na prądach powietrznych i żywią się innymi owadami. Podróż w tę i z powrotem to cena życia 4 pokoleń. Anderson utrzymuje, że trasy migracji wielu owadożernych ptaków, np. sokołów czy lelków, pokrywają się z trasami ważek.