Znajdź zawartość

Na stanowisku archeologicznym na wyspie Pulau Ay w archipelagu Banda odkryto fragmenty ceramiki z resztkami gałki muszkatołowej sprzed ok. 3500 lat. Wygląda więc na to, że ludzie wykorzystywali nasiona muszkatołowca korzennego w roli przyprawy o 2000 lat wcześniej niż dotąd sądzono. Międzynarodowymi badaniami i wykopaliskami z 2007 i 2009 r. kierował prof. Peter Lape, antropolog z University of Washington i kurator z Burke Museum. Stanowisko z Pulau Ay było zamieszkane 3,5-2,3 tys. lat temu. Odnaleziono tu kości, kamienne narzędzia czy gliniane naczynia. Artefakty pokazują, jak z biegiem czasu zmieniało się wykorzystanie produktów z morza, ceramiki oraz udomowionych zwierząt. W ciągu pierwszych 500 lat osadnictwa ludzie przechodzili od głównie rybnej diety do jedzenia bazującego przede wszystkim na wieprzowinie. Najpierw posługiwali się cienkościennymi naczyniami do przechowywania płynów, które pozwalały przetrwać na ubogiej w wodę wyspie. Kilkaset lat później - równolegle do kości świń - w zapisie archeologicznym pojawiła się ceramika z grubszymi ściankami, która była lepiej dostosowana do gotowania. Stanowisko pokazuje nam, jak ludzie przystosowywali się do życia na tej małej tropikalnej wyspie etapami - od tymczasowych obozów rybackich po stałe osadnictwo. Fascynująco jest też znaleźć dowody tak wczesnego wykorzystania gałki muszkatołowej, przyprawy, która zmieniła świat parę tysięcy lat później [do XIV w., a może i wcześniej, kupcy pokonujący duże odległości podróżowali do wysp Banda, by pozyskać gałkę]. Resztki gałki odkryto na ceramice, na której znajdowały się również pozostałości 6 innych roślin, w tym sago i pochrzynu skrzydlatego. Pulau Ay to mała wyspa, na której nie ma rdzennych ssaków i wody powierzchniowej. Nie pozwala więc ona na stałe osadnictwo populacji, która nie byłaby tak zaawansowana technologicznie, by przechowywać wodę i hodować zwierzęta. Dane z dodatkowych stanowisk archeologicznych pokazały, że przez tysiące lat Pulau Ay była regularnie odwiedzana przez ludzi korzystających z bogatych zasobów tutejszej rafy, a bardziej stałe osadnictwo pojawiło się dopiero we wczesnym neolicie. Najprawdopodobniej ojczyzną gości była najbliższa duża wyspa - zlokalizowana 100 km na wschód Seram. Najlepszymi kandydatami na pierwszych osadników wydają się ludzie, którzy posiedli wiedzę o Pulau Ay oraz umiejętności żeglowania pozwalające na regularne powroty. Ok. 2300 lat temu miejsce zostało w dużej mierze bądź całkowicie porzucone. Na archipelagu Banda nie znaleziono dotąd żadnych innych miejsc, które datowałyby się na okres 2,3-1,5 tys. lat temu. « powrót do artykułu

Gałka muszkatołowa wspomaga wątrobę. Z danych Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) wynika, że rocznie na świecie zużywa się aż 9 tys. ton gałki. Gałka muszkatołowa to nasiona muszkatołowca korzennego (Myristica fragrans). Gałkę wykorzystywano do leczenia astmy, bólu reumatycznego, bólu zębów oraz zakażeń. Podczas badań laboratoryjnych wykazano, że pomaga ona w walce z hiperlipidemią, hiperglikemią (wysokim poziomem cukru), uszkodzeniem mięśnia sercowego i hepatotoksycznością. Pamiętając o tym, Xiu-Wei Yang, Frank Gonzalez i Fei Li postanowili sprawdzić, w jaki dokładnie sposób gałka muszkatołowa chroni wątrobę. Naukowcy prowadzili badania na myszach. Analizy metabolomu pokazały, że ochronne działanie gałki polega m.in. na przywróceniu zdrowszych poziomów różnych lipidów i acylkarnityny. Badania nad ekspresją genów wskazały z kolei na powiązania gałki z receptorami alfa aktywowanymi przez proliferatory peroksysomów (PPARα). Po delecji genu PPARα gałka muszkatołowa nie chroniła bowiem przed uszkodzeniem wątroby. Jeśli chodzi o konkretne związki, wykazano, że za silną ochronę przed uszkodzeniami wątroby odpowiada myrislignan. « powrót do artykułu