Znajdź zawartość

Skakuny nie tkają sieci, tylko jak wskazuje ich nazwa, skaczą na swoje ofiary. Są tak sprawne, że potrafią jednym susem pokonać odległość kilkakrotnie przewyższającą długość ich ciała. Jak jednak oceniają, ile centymetrów dzieli je od smacznego kąska? Wykorzystują do tego zielone światło (Science). Biolodzy z Osaka City University badali występujące na terenie uniwersytetu skakuny Hasarius adansoni. Mają one 4 pary oczu, a najważniejsze wydają się te ze środka. Prof. Akihisa Terakita oraz doktorzy Mitsumasa Koyanagi i Takashi Nagata wiedzieli, że oceniając odległość, pająki nie wykorzystują widzenia dwuocznego, akomodacji (ich soczewka jest umieszczona w sztywnej pochewce, nie może się więc wyginać i zmieniać grubości) ani paralaksy (niezgodności różnych obrazów jednego obiektu obserwowanych z różnych kierunków). Gatunki bazujące na paralaksie, np. modliszki, wychylają się raz w przód, raz w tył, uzyskując w ten sposób 2 różne obrazy obiektu. Nasz skakun tak się jednak nie zachowuje. Co zatem robi? Japończycy zajęli się mechanizmem zwanym głębią z rozogniskowania. W tym przypadku głębia, czyli odległość obiektu, jest określana na postawie pomiaru rozmycia obrazu. Naukowcy z Osaki odwołali się do tego, że w siatkówce skakunów fotoreceptory są ułożone w 4 warstwach, na których dzięki soczewkom o znacznej aberracji chromatycznej skupiane jest światło o różnej długości fali (różnych barwach). W czasie badań okazało się, że mimo iż zielone światło jest skupiane wyłącznie na najniższej warstwie, barwnik wrażliwy na zieleń występuje w fotoreceptorach z najgłębszej i przedostatniej warstwy. Przedostatnia warstwa zawsze otrzymuje zdeogniskowany obraz. Oceniając stopień rozmazania obrazu, skakuny określają odległość. Naukowcy z Kraju Kwitnącej Wiśni przeprowadzili eksperyment, w ramach którego testowali zdolność skoczenia na muchę przy zielonym i czerwonym oświetleniu. Przy zielonym pająki idealnie trafiały w cel. Przy czerwonym systematycznie skracały skok, pokonując ok. 90% odległości od muchy. Można to było przewidzieć na podstawie wyliczeń dotyczących stopnia zdeogniskowania wskutek aberracji chromatycznej soczewek. Terakita uważa, że inne skakuny wykorzystują taki sam mechanizm oceny głębi. Siatkówkę badano u ok. 10 gatunków skakunów [...] i u wszystkich występowały 4 warstwy fotoreceptorów.

Olej z pestek dyni jest popularnym składnikiem wielu przepisów. Co ciekawe, gdy znajduje się jeszcze w butelce, ma kolor czerwony, a w sałatce jego barwa zmienia się na zielonkawą. Samo i Marko Kreft z Uniwersytetu w Lublanie posłużyli się nim, by badać fizykochemiczne i fizjologiczne podstawy dwubarwnego widzenia różnych substancji. Słoweńcy posłużyli się kombinacją metod obrazowania i współrzędnych chromatyczności International Commission on Illumination (CIE). Znaleźli dwie przyczyny omawianego zjawiska. Po pierwsze, wpływa na nie grubość warstwy oleju. Gdy zaczyna ona wzrastać, barwa zmienia się z jasnozielonej na czerwoną. Nie dichromatyczne widzenie nie wpływają natomiast kąt czy kierunek obserwacji butelki ani rodzaj oświetlenia. Po drugie, duże znaczenie ma budowa siatkówki. Znajdują się w niej dwa rodzaje fotoreceptorów: pręciki i czopki. Za widzenie barwne odpowiadają te drugie, a różne ich klasy są wrażliwe na inne zakresy fal.