Znajdź zawartość

Naukowcy określili budowę kluczowych długołańcuchowych kwasów tłuszczowych z warstwy lipidowej filmu łzowego. Już wkrótce ich ustalenia mogą pomóc w ulepszeniu terapii zespołu suchego oka. Chociaż (O-acylowe)-ω-hydroksy kwasy tłuszczowe (ang. (O-acyl)-ω-hydroxy FAs, OAHFAs) stanowią zaledwie 5% warstwy lipidowej, odgrywają niezmiernie ważną rolę. Jak wykazały wcześniejsze badania, bez nich warstwa lipidowa przypominałaby bowiem plamę ropy na kałuży. Jak tłumaczy zespół prof. Stephena Blanksby'ego z Uniwersytetu Technologii Queensland, wydzielina tłuszczowa (meibum) powstaje w gruczołach łojowych tarczki powieki górnej i dolnej. Akademicy pobierali próbki meibum z powieki dolnej. Trudno jednak pozyskać ilość wystarczającą do przeprowadzenia tradycyjnych badań. Problemem było również to, że OAHFAs występują jako mieszanina podobnych izomerów. Na szczęście Blanksby i Todd Mitchell z Uniwersytetu w Wollongong poświęcili ostatnie 10 lat na doskonalenie technik spektroskopii mas pod kątem analizy lipidów. Uzupełniając spektroskopię mas innymi metodami, np. ozonolizą, Australijczycy zyskali wgląd w położenie miejsc nienasycenia czy stereochemiczną konfigurację podwójnych wiązań węgiel-węgiel. Dysponując tymi danymi, naukowcy z zespołu chemika Michaela Kelso opracowali metodę syntezy. Pierwsza synteza totalna potwierdziła strukturę najpowszechniejszego OAHFAs - OAHFA 50:2. Obecnie ekipa współpracuje z firmą Allergan nad włączeniem syntetycznych długołańcuchowych lipidów do kropli na zespół suchego oka. Wg Blanksby'ego, choć nasza wiedza nt. warstwy lipidowej filmu łzowego się poszerza, nadal w wielu kroplach stosuje się oleje mineralne. Badania takie jak nasze ujawniają [jednak] podstawy do wytwarzania produktów naśladujących i bazujących na składnikach obecnych w ludzkich łzach. « powrót do artykułu

Płaczemy z różnych powodów: z radości, złości czy rozpaczy. Czym jednak są krople spadające z rzęs, jaki jest ich skład? Od dawna wiedziano, że film łzowy składa się z trzech warstw (śluzowej, wodnej i lipidowej), ale dopiero badaczom z Uniwersytetu Stanowego Ohio udało się go szczegółowo opisać. Środkową warstwę wodną uznaje się za łzy właściwe. Na zewnątrz od niej znajduje się warstwa lipidowa wytwarzana przez gruczoły Meiboma (inaczej tarczkowe). Przesuwając się w stronę gałki ocznej, natrafimy natomiast na warstwę śluzową. W warstwie lipidowej naukowcy odnaleźli po raz pierwszy nową klasę związków tłuszczowych, oleamidy. Do tej pory spotykano je w mózgu, gdzie odpowiadały za wywoływanie snu. Gdy mrugamy, wydzielina gruczołów tarczkowych jest rozprowadzana po całej powierzchni oka. Spełnia to kilka funkcji, m.in. ogranicza parowanie wody, natłuszcza oraz zmniejsza tarcie. Odnalezienie tych lipidów może pomóc lepiej zrozumieć przyczyny rozmaitych zaburzeń, takich jak zespół suchego oka, który występuje np. u wielu pracowników biurowych — tłumaczy profesor nadzwyczajny optometrii Kelly Nichols. Brak pewnych składników w filmie łzowym skutkuje określonymi schorzeniami [...]. Ilość oleamidu i innych tłuszczów może się przyczyniać do tych zaburzeń. Zespół suchego oka sprzyja mikrouszkodzeniom rogówki i zakażeniom bakteryjnym, dlatego należy go leczyć. Pacjenci uskarżają się na pieczenie/zaczerwienienie oczu, uczucie suchości (przeplatające się niekiedy z łzawieniem) i zmęczenia oczu, światłowstręt. Wspominają też o piasku pod powiekami. Ból i nieostre widzenie świadczą o zaawansowanej fazie choroby. Naukowcy analizowali skład warstwy lipidowej na 2 sposoby: za pomocą chromatografii oraz spektrometrii masowej metodą elektrospreju. Inni naukowcy wykorzystywali różne metody, by określić skład warstwy lipidowej, ale spektrometria jest na tyle czuła, aby wykryć pojedyncze cząsteczki tłuszczów, np. oleamidy. Odnalezienie tych ostatnich w filmie łzowym wskazuje na nowe ich funkcje. Oleamidy i związki pokrewne są istotne dla sygnalizacji komórkowej w oku i podtrzymywania składu łez. Oleamidy wydają się podstawowymi lipidami filmu łzowego. Dzieje się tak z jakiegoś powodu, na razie jednak nie wiemy z jakiego. Nie każdy z zespołem suchego oka reaguje na to samo leczenie. Gdybyśmy mogli wykryć osoby z różnymi poziomami oleamidu, umielibyśmy odróżnić poszczególne przyczyny choroby. Nawet dwóch ludzi z tymi samymi objawami może chorować z innego powodu.