Znajdź zawartość

Mniejsza różnorodność czasowników i rzeczowników w raportach finansowych może pomóc w wychwyceniu bańki spekulacyjnej. Kiedy język używany przez analityków i dziennikarzy staje się coraz bardziej podobny, rynek akcji jest prawdopodobnie przeszacowany. Po zbadaniu 18 tys. artykułów opublikowanych na witrynach internetowych The New York Timesa, BBC oraz Financial Timesa naukowcy z Uniwersyteckiego College'u Dublińskiego stwierdzili, że przed pojawieniem się bańki spekulacyjnej czasowniki i rzeczowniki wykorzystywane przez komentatorów finansowych upodobniają się do siebie, a tuż po jej pęknięciu dochodzi do zróżnicowania języka. Nasze analizy pokazują, że trendy w używaniu słów przez dziennikarzy ekonomicznych są ściśle skorelowane ze zmianami w najważniejszych indeksach giełdowych: DJI, NIKKEI-225 i FTSE-100 – podkreśla prof. Mark Keane. Sporządzając dzięki modelowi komputerowemu wykres dystrybucji słów wykorzystywanych w raportach finansowych publikowanych online w latach 2006-2010, byliśmy w stanie zidentyfikować coś, co nazywamy konwergencją czasowników i rzeczowników […]. Nasze studium pokazuje, że reporterzy unifikowali język – posługując się sformułowaniami w rodzaju "akcje znowu drożeją" czy "odnotowano nowe szczyty" – w miarę jak ich komentarze stawały się jednakowo pozytywne przed krachem z 2007 roku. Keane dodaje, że reporterzy odnosili się też do mniejszej niż zwykle liczby zdarzeń rynkowych. Profesor uważa, że skupiali się po prostu na zestawie kilku szybko rosnących akcji. Aaron Gerow, jeden ze współautorów raportu, dywaguje, że skoro Google może przewidywać sprzedaż samochodów na postawie najczęstszych wyników wyszukiwania, a system rekomendacji książek i płyt Amazona bazuje na łączeniu tytułów/kategorii przeglądanych i kupowanych produktów, czemu nie wsłuchiwać się w język komentatorów finansowych, by wspomóc przewidywanie rynków akcji.

Nie od dzisiaj wiadomo, że do informacji podawanych przez Wikipedię należy podchodzić z ostrożnością. Wojny edycyjne, celowe fałszywki i zwykłe pomyłki, brak wiedzy czy też działania pracowników PR mogą powodować, że do popularnej encyklopedii trafią nieprawdziwe dane. Dlatego też liczni wykładowcy zakazują studentom korzystania z Wikipedii, a sądy amerykańskie nie uznają wpisów w sieciowej encyklopedii. Wydawałoby się, że kto jak kto, ale dziennikarze, których zawodowym obowiązkiem jest weryfikowanie informacji, powinni być szczególnie wyczuleni na punkcie Wikipedii. Okazuje się jednak, że nie zawsze tak jest. Shane Fitzgerald, student socjologii z University College Dublin postanowił sprawdzić, jak na blogach i witrynach prowadzonych przez amatorów rozprzestrzenia się nieprawdziwa informacja z Wikipedii. W notce biograficznej niedawno zmarłego kompozytora Maurice Jarre'a umieścił wymyślony przez siebie cytat, którego rzekomym autorem miał być zmarły. Ku zdziwieniu studenta, nieprawdziwe słowa trafiły do wielu poważnych gazet. Okazało się, że dziennikarze szanowanych mediów nie sprawdzają tego, co znajdują w Wikipedii. Co więcej, część z nich nie zareagowała i nie usunęła informacji o fałszywce nawet wówczas, gdy Fitzgerald poinformował, że jest autorem cytatu.

Dziennikarze z gazety Sunday Times of London przeprowadzili szczegółowe dochodzenie na temat poczynań dr. Andrew Wakefielda, który zasłynął jako odkrywca rzekomego związku pomiędzy stosowaniem jednej ze szczepionek oraz autyzmem. Z artykułu wynika, że prezentowane przez niego "wyniki badań" nie były zwyczajnie błędne - zostały one świadomie zafałszowane. Prezentowane przez Wakefielda dane dotyczyły tzw. szczepionki MMR, skierowanej przeciw odrze, nagminnemu zapaleniu przyusznic (czyli popularnej śwince) oraz różyczce. W 1998 lekarz ogłosił na łamach prestiżowego czasopisma Lancet, że co najmniej ośmioro jego młodych pacjentów zaczęło prezentować objawy autyzmu w krótkim czasie po podaniu leku. Miało to rzekomo sugerować jasny związek pomiędzy jednym i drugim zdarzeniem. Zdaniem dziennikarzy z Sunday Times of London, dane przedstawione przez dr. Wakefielda były całkowicie nieprawdziwe. Rewelacje opublikowane na łamach Lancetu w błyskawicznym tempie dotarły do szerokiej grupy pacjentów. Efektem tego zdarzenia była panika, która doprowadziła do zredukowania odsetka dzieci szczepionych preparatem MMR z 92% do 80% oraz zwiększenia liczby zachorowań na odrę z 56 w 1998 r. do 1348 przypadków w roku 2008. Niestety, dwoje dzieci zmarło. Zdaniem Wakefielda, aktywny (choć osłabiony) wirus odry wchodzący w skład szczepionki spowodował niezamierzoną infekcję jelit małych pacjentów, co doprowadziło do rozwoju stanu zapalnego. Efektem zakażenia, według lekarza, miał być właśnie autyzm. Dochodzenie londyńskich dziennikarzy bezlitośnie obnaża serię mistyfikacji, jakich dokonano w związku "aferą szczepionkową". W swoim artykule brytyjski reporter Brian Deer dowodzi, że objawy autyzmu pojawiły się u dzieci znacznie wcześniej, co wyklucza rzekomy wpływ podania MMR. Pikanterii całej historii dodaje fakt, że za całą sprawą nie stoi pomyłka, lecz świadome działanie dr. Wakefielda. Z informacji zebranych przez Deera wynika, że u części autystycznych dzieci nie stwierdzono w ogóle zapalenia jelit, choć zapisy takie znalazły się w dokumentacji medycznej. Wszystko wskazuje na to, że dr Wakefield osobiście naciskał na członków swojej grupy, by sfałszowali kartoteki. W ciągu 6 lat od publikacji na łamach Lancetu aż 10 spośród 13 autorów badania poprosiło o usunięcie ich nazwisk z listy twórców artykułu, twierdząc, że w rzeczywistości nie stwierdzono realnego związku pomiędzy szczepionką MMR i autyzmem, ponieważ ilość danych była niewystarczająca. Zdaniem dziennikarza Sunday Times of London, Wakefield zainteresował się kontrowersyjnym tematem, gdy został powołany jako biegły sądowy mający zbadać związek pomiędzy pojedynczym przypadkiem autyzmu i podaniem szczepionki. Zdaniem Deera, lekarz otrzymał od prawnika reprezentującego rodzinę chorego dziecka znaczną sumę pieniędzy, dzięki której uruchomiono program badań przesiewowych mających potwierdzić istnienie związku pomiędzy podawaniem MMR i autyzmem. Dalszą część historii już znamy. W związku z licznymi nieprawidłowościami dr Wakefield oraz dr John Walker-Smith i dr Simon Murch, czyli cała trójka twierdząca do samego końca, że opublikowane w Lancecie dane są prawdziwe, została formalnie oskarżona o popełnienie błędu w sztuce lekarskiej. Warto jednak zaznaczyć, że pierwotne oskarżenia dotyczyły etycznych aspektów prowadzenia badań na dzieciach. Nietrudno jednak przewidzieć, że publikacja Briana Deera stanie się pretekstem do uruchomienia kolejnego postępowania. Prawnicy reprezentujący dr. Wakefielda zaprzeczają, jakoby którekolwiek zarzuty skierowane przeciwko ich klientowi były prawdziwe. Mimo to, odmówili wydania oficjalnego oświadczenia dla mediów.

Nie wszyscy uczą się na błędach. Yahoo! miało już w przeszłości kłopoty w związku z wysługiwaniem się chińskim komunistom. Portal pomógł władzom w Pekinie dotrzeć do dziennikarza i opozycjonisty Shi Tao, który następnie został skazany na 10 lat więzienia za ujawnienie listu z wytycznymi dla dziennikarzy, mówiącymi o tym, w jaki sposób należy relacjonować rocznicowe obchody masakry na planu Tiananmen. Portal potępili wówczas dziennikarze, organizacje praw człowieka i zwykli ludzie, a jego władze musiały tłumaczyć się przed amerykańskim Senatem. To jednak nie powstrzymało ich od ponownej współpracy z komunistami. W chińskiej edycji Yahoo! pojawiły się właśnie zdjęcia poszukiwanych przez władze Tybetańczyków, którzy biorą udział w najgwałtowniejszych od lat protestach przeciwko okupacji Tybetu. Zdjęcia opublikował podobno też należący do Microsoftu MSN China, z tą tylko różnicą, że nie pokazano ich na stronie głównej. Tybet został podbity przez Chiny w 1950 roku. Co jakiś czas wybuchają protesty przeciwko brutalnej okupacji. Ich ostatnia fala, której właśnie jesteśmy świadkami, coraz bardziej się nasila. Chiny wyrzuciły właśnie z Tybetu ostatnich dziennikarzy i wysyłają coraz więcej wojska i paramilitarnych oddziałów milicji by stłumić zamieszki. Mówi się już o setkach ofiar.

Sąd Federalny Południowej Karoliny wydał wyrok, który jest niezwykle ważny dla blogerów. Sąd uznał mianowicie, że blogerzy, przynajmniej w pewnych okolicznościach, podlegają takiej samej ochronie jak dziennikarze. Amerykańskie prawo daje dziennikarzom sporą swobodę działania. Postawienie ich przed sądem jest bardzo trudne, o ile dziennikarze przytaczają opinie. Mają też prawo do szerokiej ochrony źródeł informacji. Mogą ponadto, na podstawie Freedom of Information Act, uzyskać dostęp do rządowych dokumentów. Urząd, który je wydaje, ma jednak prawo do usunięcia z nich pewnych. Ponadto amerykańscy dziennikarze nie mogą zostać skazani za naruszenie czyjejś prywatności, o ile wykażą, że osoba lub grupa, o której pisali podjęła takie działania, które niejako wystawiły ją na widok publiczny. Sąd z Południowej Karoliny rozstrzygnął sprawę BidZirk przeciwko Philipowi Smithowi. Smith to blogger, który pisał o należącej do eBaya firmie BidZirk i jej właścicielowi Danielowi Schmidtowi. Oskarżenie opierało się na trzech punktach. Po pierwsze, zarzucono Smithowi, że nielegalnie wykorzystał logo BidZirka, po drugie, Smith miał opowiedzieć się po jednej ze stron, co oskarżenie uznało za zniesławienie. Trzecim zarzut oparto na fakcie, że Smith zamieścił link do zdjęcia Schmidta i jego żony. Oskarżenie dowodziło, że jest to naruszenie prywatności. Smith postanowił bronić się sam, a Schmidt wynajął znanego prawnika. Sąd uznał, że użycie logo BidZirka było legalne, natomiast opowiedzenie się przez Smitha po jednej ze stron nie było stwierdzeniem faktu, a więc nie stanowiło zniesławienia. Co do linkowania do zdjęcia, sąd stwierdził, że umieszczanie odnośników do witryn społecznościowych jest zwyczajową praktyką, a tym samym jest legalne. Sąd musiał stwierdzić jeszcze, czy Smitha można uznać za dziennikarza. Dokonana przez specjalistów analiza jego tekstu wykazała, że został on napisany zgodnie z zasadami sztuki dziennikarskiej i przedstawiono w nim różne punkty widzenia. Tym samym funkcją tekstu była informacja, a nie krytyka. Sąd stwierdził: Fakt, że Smith odnosi się negatywne do swoich własnych doświadczeń z BidZirkiem, nie przesądza o funkcji artykułu” i dodał: „Niektórzy blogerzy są bez wątpienia dziennikarzami. Sąd ukarał też prawnika strony pozywającej, Kevina Elwella. Kazał mu wypłacić Smithowi 1000 dolarów odszkodowania za to, że Elwell na początku procesu złożył dokumenty, które uniemożliwiały Smithowi sprzedaż jego bloga. Sąd stwierdził, że tak doświadczony prawnik powinien wiedzieć, że sprawa nie ma nic wspólnego z nieruchomościami Smitha, więc Elwell nie powinien składać tego typu dokumentów. Uznanie Smitha za dziennikarza tworzy ważny precedens. Oznacza bowiem, że blogerzy, którzy w odpowiedni, uczciwy sposób będą pisali swoje internetowe dzienniki, będą chronieni w taki sam sposób jak dziennikarze.

Kongresmeni Rick Boucher i Mike Pence przygotowali ustawę Free Flow of Information Act 2007, która obejmuje blogerów taką samą ochroną, jaką mają dziennikarze. W obecnej chwili twórcy blogów są jej pozbawieni, dlatego też np. wielkim korporacjom, którym nie podobają się tworzone przez nich treści, łatwiej jest ich atakować. Pokazała to sprawa Apple’a przeciwko jednemu z internautów, który na swoim blogu ujawnił informacje, które firma Jobsa chciała utrzymać w tajemnicy. Prawnicy Apple’a argumentowali, że blogerzy nie są "prawdziwymi dziennikarzami” dlatego tez można ich zmusić do ujawnienia źródeł informacji. Sąd jednak uznał, że blogerowi przysługują takie same prawa, jak dziennikarzowi. Obecnie takie stanowisko ma zyskać oficjalne ustawowe umocowanie. Jeśli tak się stanie, to twórcy blogów będą chronieni Pierwszą Poprawką, która gwarantuje wolność słowa. Zwolennicy proponowanych rozwiązań uważają, że ich przyjęciu będą sprzeciwiały się niektóre firmy, znajdujące się na celowniku prasy i blogerów. Jednocześnie jednak nowa ustawa powinna raczej spotkać się z dobrym przyjęciem w Kongresie.

W każdej sekundzie na świecie sprzedaje się 57 długopisów. Potem, pożyczane przez rodzinę, kolegów i koleżanki, przechodzą z rąk do rąk i rzadko kiedy wracają do prawowitego właściciela. Wynaleziono je, ponieważ kogoś bardzo frustrowało używanie robiącego kłopotliwe kleksy pióra. W 1938 roku węgierski dziennikarz Laszlo Biro zauważył, że tusz używany w prasach drukarskich schnie szybciej. Postanowił go wypróbować w piórze wiecznym, aby uniknąć problemów z przeciekaniem, kleksami oraz rozmazywaniem. Tusz był jednak zbyt gęsty, żeby spłynąć na końcówkę stalówki. Dlatego Biro i jego brat chemik opracowali pióro z umieszczoną na czubku metalową kulką. Była ona powlekana tuszem dostarczanym przez specjalną rurkę (rurka ta jest obecnie nazywana wkładem). Kulka miała jedną ważną właściwość: mogła się obracać. Kiedy zaczęły się prześladowania Żydów przez nazistów, bracia Biro zabrali swój wynalazek ze sobą na Zachód. Brytyjska firma kupiła od nich patent, aby produkować długopisy dla RAF-u. Pierwsi konkurenci wiecznego pióra trafili na rynek równo 60 lat temu. Wynalazek Węgrów jest używany do dziś. Prawie zawsze znajduje się na liście 100 najważniejszych patentów wszech czasów. Dzięki niemu pisanie stało się znacznie łatwiejsze. Dla pilotów RAF-u długopis stanowił prawdziwą rewelację i rewolucję w jednym. Na dużych wysokościach pióro mogło eksplodować, a przynajmniej zacząć przeciekać. Posiadanie w kokpicie czegoś niezawodnego, przy pomocy czego dało się notować istotne współrzędne, pozwoliło wygrać wojnę — uważa Libby Sellers, kustosz z Muzeum Projektów. A co z ołówkami? Ołówki trzeba temperować, nie są więc przyjazne dla użytkownika. Od lat powtarzana jest plotka, że ponieważ zwykłe długopisy nie działają w warunkach zerowej grawitacji, NASA wydała miliony dolarów, by opracować ich kosmiczną wersję, podczas gdy Rosjanie korzystali ze starych dobrych ołówków. Pogłoski te zostały jednak zdementowane. Co więcej, ołówki są niebezpieczne w przestrzeni kosmicznej. Złamane rysiki unoszą się bezwładnie wokół, a grafit i drewno są łatwopalne w ubogiej w tlen atmosferze. Kosmiczny długopis nie jest zaś wynalazkiem Amerykańskiej Agencji Kosmicznej, lecz Paula Fishera. Od 1969 roku mogły z niego korzystać obie drużyny wyścigu kosmicznego. Długopis jest i nie jest wypierany przez nowoczesne technologie. Owszem, tekst może być łatwo wystukany na klawiaturze komórki czy innego urządzenia przenośnego, ale one muszą być zasilane bateriami, a długopis nie. Zanim się wypisuje, zazwyczaj długo służy swojemu właścicielowi lub kolejnym właścicielom. Plamy z tuszu są bardzo trudne do wywabienia. Dla większości ludzi taka plama to katastrofa, ale dla artystów malujących po koszulkach, np. dla Jona Burgermana, to prawdziwy dar niebios. Wszystko zależy więc od punktu widzenia...