Znajdź zawartość

Naukowcy z Uniwersytetu w Valladolid zbadali 40 marek piwa z 5 kontynentów i stwierdzili, że ciemne piwa mają więcej niezwiązanego z białkami wolnego żelaza niż piwa jasne i bezalkoholowe (Journal of the Science of Food and Agriculture). Hiszpanie wykazali, że w piwach ciemnych średnia zawartość wolnego żelaza wynosiła 121 części na miliard, a w piwach jasnych i bezalkoholowych, odpowiednio, 92 i 63 ppb (od ang. parts per bilion). Chociaż to bardzo małe ilości, różnice są widoczne i mogą być wynikiem procesu produkcyjnego lub wykorzystanych surowców [słodu i ekstraktu chmielowego] – wyjaśnia prof. Carlos Blanco. Ważnym etapem produkcji jasnego piwa jest filtrowanie przez ziemię okrzemkową, czyli zmieloną skałę osadową, zbudowaną z silnie porowatych okrzemek. Wiąże się to z wychwytywaniem żelaza. W przypadku piwa bezalkoholowego stosuje się destylację próżniową, która także zmniejsza stężenie jonów żelaza. Są one pociągane za lotnymi cząsteczkami. Posługując się techniką różnicowej pulsowej woltamperometrii adsorpcyjnej, zespół z Valladolid zbadał 17 hiszpańskich piw i 23 z innych krajów: 28 jasnych, 6 ciemnych i 6 bezalkoholowych. Najwyższą zawartość żelaza wykryto w ciemnym piwie hiszpańskim (165 ppb), a najniższą w pewnym piwie holenderskim (41 ppb). Żelazo pomaga utlenić związki organiczne, które zapewniają piwu stabilność oraz smak. Trzeba jednak pamiętać, że zbyt wysokie stężenia tego pierwiastka (0,1 mg/dm3) negatywnie wpływają na rozwój drożdży. Poza tym w takich warunkach zachodzą niekorzystne zmiany sensoryczne (ciemnienie). Gdy zawartość żelaza w wodzie przekracza 0,3 mg/dm3, jest ona niesmaczna, co oczywiście, przekłada się także na właściwości piwa, które może mieć cierpki posmak. Tworząca się na nim podczas nalewania piana miewa silne zabarwienie. Żelazo jest niezbędnym metalem. Wchodzi w skład wielu białek i enzymów, które odgrywają kluczową rolę w różnych procesach, np. transporcie tlenu (hemoglobina) czy syntezie DNA. Warto jednak podkreślić, że żelazo ma też swoją "ciemną stronę". Jony metali przejściowych, w tym żelaza (Fe+3, Fe+2), katalizują bowiem reakcję, w ramach której nadtlenek wodoru tworzy rodnik hydroksylowy. Jest on tak reaktywny, że reaguje z każdą napotkaną cząsteczką.

Ciemne jądra chronią ptaki przed mutacjami plemników (Journal of Evolutionary Biology). Zespół Ismaela Galvána z Université Paris-Sud 11 badał melaninę, której ludzka skóra zawdzięcza swoją barwę. Okazało się, że można ją znaleźć nie tylko tutaj, ale również w jądrach wielu gatunków kręgowców. Melanina występuje głównie w powłoce wspólnej zwierząt (układzie narządów osłonowych pokrywających całe ciało kręgowców; są to skóra oraz jej przydatki, np. gruczoły czy włosy), ale pojawia się też w kilku tkankach pozaskórnych. Francuzi podejrzewali, że skoro pigment jest przeciwutleniaczem, sprawdziłby się jako substancja chroniąca spermę/płciowe komórki macierzyste przed stresem oksydacyjnym i uszkodzeniami DNA. Naukowcy badali 134 gatunki ptaków. Przyglądali się wskaźnikowi mutacji, a konkretnie substytucji, czyli zamiany jednej pary zasad na inną w cytochromie b mitochondriów, które natura wyposażyła we własne DNA (mtDNA) i które odpowiadają za procesy oddchania na poziomie komórkowym (w łańcuchu oddechowym energia jest pozyskiwana podczas etapowego przenoszenia elektronów na końcowy akceptor tlen). Plemniki potrzebują dużych ilości tlenu, dlatego mutacje w mitochondriach stanowią realne zagrożenie dla ich żywotności i reprodukcji. Okazało się, że u 42 gatunków ptaków z ciemniejszymi jądrami, np. u sów czy drozdowatych, wskaźnik mutacji mitochondrialnych był niższy. Melanina najczęściej uwidaczniała się w jądrach w okresie godowym. Poza tym nie zauważono związku między zakresem zaciemnienia upierzenia a zaciemnieniem jąder. Wyniki są tym bardziej interesujące, że melanina występuje u wszystkich organizmów: od bakterii po ssaki. Gdyby melanina rzeczywiście chroniła DNA mitochondriów przed szkodliwym działaniem reaktywnych form tlenu, powstaje uzasadnione pytanie, czemu nie u wszystkich zwierząt rozwinęło się ciemne zabarwienie jąder. Francuzi dywagują, że powodem może być koszt wytworzenia pigmentu. "Co sugeruje, że zwierzęta, które zaciemniają swoje jądra, postępują tak, ponieważ potrzebują tego ze względu na [historycznie] wysoki wskaźnik mutacji [w mitochondrialnym genomie].

Chociaż przyjmuje się, że to udomowione psy pochodzą od wilków, ich dzicy współbracia także im coś zawdzięczają. Tym czymś jest ciemna okrywa włosowa, która rozpowszechniła się wśród zwierząt żyjących w lasach Ameryki Północnej. Łączyły się one w pary z psami, zyskując w ten sposób nową barwę. U wilków zamieszkujących tundrę przeważa jasne umaszczenie. Ciemne futro musi jednak pomagać w zaadaptowaniu się i przetrwaniu w wymagającym środowisku, skoro cecha nie została wyeliminowana przez dobór naturalny, a wręcz przeciwnie – częstość jej występowania wzrosła. Międzynarodowy zespół naukowców przeprowadził analizy genetyczne wśród populacji europejskich oraz północnoamerykańskich. Na razie nie wiadomo, jakie korzyści zapewnia posiadanie czarnego bądź brązowego futra, gdy mieszka się w lesie. Być może chodzi o skuteczniejsze ukrywanie się w cieniu drzew, choć powodzenie podczas polowania nie zależy w przypadku tego gatunku od umiejętności kamuflowania. Przewiduje się jednak, że obszar pokryty tundrą (habitat arktyczny) ulegnie w najbliższych latach zmniejszeniu. Dzieje się tak za sprawą ocieplenia klimatu i przesunięcia granicy strefy lasów na północ. Na wygląd wilków oddziałują nie tylko zmiany pogodowe. Działania człowieka również wzbogacają zróżnicowanie genetyczne populacji dzikich zwierząt [...]. To ironia losu, że cechy stworzone przez człowieka mogą być przydatne w zmaganiach ze zmianami w środowisku, za które odpowiadają ludzie – podsumowuje szef zespołu naukowców, Marco Musiani z Uniwersytetu w Calgary. Akademicy sądzą, że czarne wilki pojawiły się 10-15 tys. temu, gdy szare wilki "skoligaciły się" z udomowionymi psami Indian. Obecnie psy te są rasą wymarłą, a osobniki, które mieszkają w domach dzisiejszych Amerykanów czy Kanadyjczyków, to potomkowie zwierząt przybyłych na kontynent w ciągu ostatnich 500 lat. Byliśmy bardzo zaskoczeni, że domowe zwierzęta stały się rezerwuarem genetycznym dla naturalnych populacji, z których się wyłoniły. To fascynujące, że cząstka pierwszych rdzennie amerykańskich psów może nadal żyć w wilkach – cieszy się inny członek ekipy, dr Greg Barsh z Uniwersytetu Stanforda.