Znajdź zawartość

Międzynarodowe lotnisko Tampa na Florydzie zostało zamknięte z powodu... przesuwania się północnego bieguna magnetycznego Ziemi. Biegun podąża w stronę Rosji, a zmiany są już tak duże, że wpływają na port lotniczy. Pas będzie nieczynny do 13 stycznia. Władze lotniska potrzebują bowiem czasu, by dostosować oznakowanie pasów do zmiany pola magnetycznego. Pola magnetyczne naszej planety znajdują się w ciągłym ruchu, a ich pochodzenie i natura nie są do końca rozumiane. Roczne zmiany położenia pola sięgają kilku stopni, ale niemal nigdy nie są tak duże, by wymagały prac na pasach startowych. Fakt, że konieczne jest poprawienie oznakowania na Florydzie nie oznacza jeszcze, iż to samo muszą zrobić inne porty lotnicze. Sytuacja magnetyczna jest bowiem różna w różnych punktach globu. Najbardziej eksploatowany past startowy na Tampa zyska nowe oznaczenie 19R/1L, w miejsce obecnego 18R/36L. Oznaczenia innych pasów również się zmienią. Badania geologiczne ujawniły również, że w historii Ziemi co najmniej trzykrotnie doszło do całkowitej zamiany biegunów miejscami. Ostatnie takie wydarzenie miało miejsce 780 000 lat temu. Nikt nie potrafi przewidzieć, kiedy dojdzie do kolejnego przebiegunowania.

Różnorodność gatunków roślinnych i zwierzęcych wzrasta w miarę przemieszczania się od biegunów południowego i północnego w kierunku równika. Co ciekawe, reguła ta nie obowiązuje w przypadku bakterii glebowych (Environmental Microbiology). Wydaje się, że reguły określające wzorce różnorodności roślin i zwierząt są odmienne od reguł dotyczących bakterii – ujawnia prof. Paul Grogan z Queen's University. Odkrycie jest bardzo istotne, ponieważ do podstawowych zadań ekologii należy wyjaśnienie wzorców dystrybucji gatunków oraz zrozumienie czynników biologicznych i środowiskowych, które determinują, czemu taksony występują tam, gdzie występują. Akademicy badali skład i zróżnicowanie genetyczne populacji bakterii glebowych z 29 miejsc rozsianych na terenie Kanady, Alaski, Islandii, Grenlandii i Szwecji. Naukowcy zakładali, że próbki pobrane w odległości 20 m będą bardziej podobne w kategoriach bakteryjnej różnorodności niż próbki gleby z punktów, które dzieli 5500 km (tak bowiem miałyby się sprawy z genetycznym podobieństwem populacji roślin i zwierząt). Ustalono, że każda próbka zawierała tysiące gatunków bakterii, w tym 50% unikatowych. Okazało się, że nie ma w ogóle związanych z odległością wzorców podobieństwa, nawet przy porównywaniu próbek pobranych w tej samej okolicy z próbkami z innej części kontynentu. To mnie naprawdę zdumiało – podsumowuje Grogan.

Najnowsze pomiary wykazały, że nasza planeta jest odrobinę mniejsza niż do tej pory sądzono. Ogólnie rzecz ujmując, Ziemia nadal ma średnicę ok. 12 714 km i obwód 40 073 km, ponieważ zmiana przyjmowanych wymiarów jest rzędu milimetrów, nie kilometrów (Journal of Geodesy). Naukowcy z Uniwersytetu w Bonn posłużyli się przy ocenie obwodu Ziemi dość nową techniką, zwaną interferometrią wielkobazową/międzykontynentalną (VLBI, Very Long Baseline Interferometry). Wykorzystuje ona sieć ponad 70 radioteleskopów, odbierających sygnały wysyłane przez kwazary. Do systemu należą dwa urządzenia z obserwatorium Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Piwnicach. Ponieważ radioteleskopy są rozrzucone na dużym obszarze, ten sam sygnał dociera do nich z pewnym opóźnieniem. Opierając się na tej różnicy, możemy oznaczyć dzielącą je odległość z dokładnością do 2 milimetrów na 1000 kilometrów – powiedział szef projektu Axel Nothnagel. Dzięki temu Niemcy mogli stwierdzić, że Europa i Ameryka Północna odsuwają się od siebie w tempie 1,7 cm rocznie. Szacowany obwód Ziemi zmieniał się w zależności od sposobu pomiaru, ponieważ nasza planeta nie jest idealną sferą. Ruch wirowy powoduje wybrzuszenie okolic równika, w efekcie mamy więc do czynienia ze spłaszczonym na biegunach sferoidem. Dodatkowo ciężar Ziemi nie jest równo rozłożony ani w jej wnętrzu, ani na powierzchni. Z tych dwóch powodów grawitacja w różnych punktach globu nie jest taka sama.