Znajdź zawartość

Naukowcy z amerykańskiego MRC National Institute for Medical Research wyhodowali szczep zmodyfikowanych genetycznie myszy, których stan zdrowia przypomina pod wieloma względami zachowanie organizmu człowieka zakażonego HIV. Osiągnięcie to można uznać za przełomowe, gdyż znacząco ułatwi ono prowadzenie badań nad tym patogenem. Badania nad AIDS były dotychczas bardzo utrudnione. Jedynym dostępnym zwierzęcym modelem tej choroby były małpy zakażone SIV - wirusem spokrewnionym z HIV. Ponieważ jednak hodowla tych zwierząt jest kosztowna i wymagająca, tylko nieliczne laboratoria mogły sobie pozwolić na prowadzenie eksperymentów in vivo. Teraz, dzięki stworzeniu szczepu pospolitych gryzoni wykazujących liczne objawy AIDS, sytuacja może ulec znaczącej poprawie. Swoje unikalne właściwości nowy szczep myszy zawdzięcza zdolności do wytwarzania toksyny błoniczej typu A. Aby skutecznie symulować rozwój AIDS, możliwość syntezy toksycznej proteiny mają tylko tzw. limfocyty CD4+ - komórki układu odpornościowego stanowiące główny cel ataku HIV i SIV. Dodatkową zaletą opracowanego modelu jest możliwość precyzyjnej regulacji momentu aktywacji genu kodującego toksynę. W ciągu dwóch dni po aktywacji tej sekwencji ginie większość limfocytów CD4+, które zostały uprzednio aktywowane przez inne elementy układu odpornościowego. Dochodzi w ten sposób do tymczasowego, uogólnionego pobudzenia układu immunologicznego, będącego jednym z ważnych objawów tego etapu infekcji. Niestety, nowy szczep ma także swoje wady. Prawdopodobnie największą z nich jest ograniczenie wymierania limfocytów CD4+ do komórek aktywowanych. W przypadku infekcji HIV lub SIV dochodzi tymczasem do postępującego wyniszczenia wszystkich populacji limfocytów CD4+, a więc także tzw. komórek pamięci (limfocytów, które weszły wcześniej w kontakt z ciałem obcym, lecz w danej chwili nie są aktywne) oraz komórek dziewiczych (czyli takich, które nie zetknęły się jeszcze z wykrywanym przez siebie ciałem obcym). Pomimo pewnych niedociągnięć, model opracowany przez badaczy z instytutu MRC można uznać za przełomowy. Jak ocenia jeden z autorów studium, George Kassiotis, choć myszy te nie odtwarzają w pełni wszystkich aspektów ludzkiego upośledzenia odporności związanego z HIV, wykazują one dwa kluczowe zaburzenia odporności: ubytek komórek CD4+ oraz uogólnioną aktywację immunologiczną.

Zgodnie z najnowszymi doniesieniami, wystawienie na działanie polichlorowanych bifenyli (PCB), związków stosowanych m.in. jako płyny hydrauliczne, dodatki do farb oraz lakierów, środki impregnujące, zmniejszaja reakcję układu odpornościowego na szczepienie. Dr Philippe Grandjean z Uniwersytetu Południowej Danii uważa, że zanieczyszczenia, takie jak PCB, odpowiadają za to, że w przypadku niektórych maluchów szczepionki nie spełniają swojego zadania. Sądzę, że jest kolejny powód, by zabezpieczać dzieci oraz ciężarne kobiety — tym razem przed zanieczyszczeniami chemicznymi. Zespół Grandjeana badał dwie grupy urodzeń: z duńskich Wysp Owczych i państw Europy Północnej. Przeciętna ekspozycja na działanie polichlorowanych bifenyli na wyspach bardzo się różniła i była nawet do 10 razy wyższa niż na północy Starego Kontynentu, ponieważ tradycyjna dieta ich mieszkańców może zawierać skażony PCB wielorybi tłuszcz. Obecność PCB oceniano na podstawie analizy próbek krwi ciężarnej, a w późniejszym czasie jej mleka i próbek krwi dziecka. Wśród 119 dzieci, które zaszczepiono na tężec i błonicę, a następnie zbadano w wieku 18 miesięcy, odkryto istotną statystycznie negatywną korelację między prenatalną ekspozycją na działanie polichlorowanych bifenoli a liczbą przeciwciał, zwłaszcza przeciwko błonicy. Im wyższe stężenie PCB, na które dane dziecko było wystawione, tym mniejsza liczba przeciwciał. Podobne efekty zaobserwowano u 129 starszych dzieci (7-latków), mających kontakt z bifenylami przed lub po narodzinach. U większości dzieci powstała wystarczająca liczba przeciwciał, by chronić je przed chorobami, u 21% 7-latków stężenie przeciwciał zwalczających anatoksynę błonicy była jednak za niska dla zapewnienia długotrwałej ochrony. Anatoksyna (inaczej toksoid) to toksyna bakteryjna pozbawiona przez obróbkę chemiczną swoich szkodliwych właściwości. Nadal stymuluje ona układ odpornościowy do wytwarzania przeciwciał i na tym właśnie opiera się działanie szczepionek. Reakcja układu immunologicznego na toksoid dyfterytu w wieku 18 miesięcy spadała do 24,4% na każde podwojenie dawki PCB w czasie ekspozycji prenatalnej. Przy ekspozycji po narodzinach otrzymano zbliżone rezultaty. Grandjean podkreśla, że PCB nie są jedynymi substancjami wpływającymi toksycznie na układ odpornościowy zwierząt laboratoryjnych.