Znajdź zawartość

W nieopisanym pudełku w brytyjskim Public Record Office ponownie odkryto oryginał testamentu, który stał się powodem sporu sądowego o spadek po Williamie Shakespearze. Dokument ten ostatni raz był widziany w połowie XIX wieku. Teraz niezwykły testament, z powodu którego wnuczka wielkiego poety musiała przed sądem tłumaczyć, dlaczego nie uszanowała woli zmarłego męża, został znaleziony przez doktora Dana Goslinga, głównego specjalistę ds. dokumentów prawnych w The National Archives. Testament został sporządzony przez Thomasa Nasha, męża wnuczki Szekspira Elizabeth, który mieszkał z żoną i teściową w domu dramaturga w Stratford-upon-Avon. Dom, znany jako New Place, został kupiony przez Szekspira w 1597 roku. Miał trzy piętra, 20 pokojów, 10 kominków, a w skład posiadłości wchodził też dziedziniec, sad i dwa budynki gospodarcze. Pod koniec XVI wieku był to drugi największy prywatny dom w Stratford. Szekspir zapisał znaczną część swojego majątku, w tym New Place, swojej córce Susannie, z zastrzeżeniem, że po jej śmierci majątek ma przejść na własność jej synów, a gdyby nie miała synów, to ma stać się własnością jej córki Elizabeth i jej męskich spadkobierców. Z jakichś powodów Thomas Nash, mąż Elizabeth, sporządził testament, w którym przekazywał New Place swojemu kuzynowi. Jeśli nawet przyjmiemy, że Thomas nie wiedział, iż nie ma praw do domu, to sporządzając testament z pominięciem żony i teściowej, wykazał się olbrzymim optymizmem. Musiał bowiem zakładać, że przeżyje obie panie. Tymczasem w chwili spisywania ostatniej woli miał 59 lat, tyle co teściowa. Żona była od niego o 25 lat młodsza. Thomas zmarł w 1647 roku, pięć lat po spisaniu testamentu, a rok później Edward pozwał Elizabeth do sądu. Argumentował, że testament Thomasa został zarejestrowany w sądzie, a Elizabeth, jako jego spadkobierczyni i wykonawczyni testamentu, miała obowiązek postąpić zgodnie z jego zapisami. Elizabeth stwierdziła, że jej mąż nigdy nie był właścicielem domu, gdyż został on zapisany w testamencie jej matce i jej. W ramach postępowania sądowego Elizabeth musiała przedstawić testament Thomasa i właśnie tak trafił on do akt sądowych. Nie znamy wyroku sądu, jednak nic nie wskazuje na to, by Edward Nash wszedł w posiadanie New Place. Elizabeth zmarła w 1670 roku. Wraz z nią wygasła linia bezpośrednich potomków Szekspira. We własnym testamencie zapisała, zgodnie z obietnicą złożoną Edwardowi, że ma on prawo do nabycia domu. Nie istnieją żadne dokumenty wskazujące Edwarda jako właściciela New Place. Po śmierci Elizabeth właścicielami była bogata rodzina Cloptonów, a w 1702 roku budynek został rozebrany. « powrót do artykułu

Analizując raport XVI-wiecznego koronera, historycy z Uniwersytetu Oksfordzkiego wpadli prawdopodobnie na ślad pierwowzoru Szekspirowskiej Ofelii. Dr Steven Gunn znalazł dokument z 1569 r., w którym po łacinie opisywano przypadek 2,5-letniej Jane Shaxspere. Zbierając złocienie polne (Chrysanthemum segetum), dziewczynka wpadła do stawu przy młynie i utonęła. Wszystko miało miejsce w Upton Warren w hrabstwie Worcestershire, 32 km od Stratford-Upon-Avon. William miał wtedy ok. 5 lat. Jeśli ofiarą była jego młodsza kuzynka, podobieństwo jej losów do Ofelii, która zrywała kwiaty i utonęła w rzece, staje się bardziej niż intrygujące. Raporty koronerów stanowią użyteczne i dotychczas słabo wykorzystywane źródło wiedzy o życiu codziennym w Anglii za czasów Tudorów - podkreśla dr Gunn. Szczegóły w opisie okoliczności zgonu Jane Shaxspere wskazują, że do śmierci dzieci podchodzono bardzo poważnie (w XVI-wiecznym raporcie koronera podano dokładną datę, a nawet godzinę wypadku; dziewczynka utonęła 16 czerwca ok. godziny szóstej po południu). Znalezienie w dokumentach wpisu dotyczącego Jane Shaxspere było prawdziwą niespodzianką - to może być zwykły zbieg okoliczności, ale związki z Ofelią są, oczywiście, uderzające. Nawet jeśli Jane Shaxspere nie była spokrewniona z dramatopisarzem, powtórzenia w nazwiskach mogły oznaczać, że ta historia utkwiła w jego głowie. To doskonałe przypomnienie, że choć sztuki Szekspira opierały się na dobrze sprawdzonych źródłach literackich, były też zakorzenione w plotkach i detalach codziennego życia [...]. Interesująco jest myśleć, że Ofelia to połączenie [tradycji] klasycznych i renesansowych poprzedników z lokalną tragedią utopionej dziewczynki - podkreśla dr Emma Smith. Wcześniej inni badacze postulowali, że pierwowzorem Ofelii mogła być Katharine Hamlet, która utonęła w rzece Avon w 1579 r. Po lekturze raportów koronerów Smith i Dunn ujawniają, że komicy z Monty Pythona znaleźliby tu na pewno inspiracje do swoich skeczów. Wspominają też o kandydatach do Nagrody Darwina, choćby o mężczyźnie, który sam się postrzelił, próbując wyjąć strzałę zablokowaną w łuku.

Profesor Katherine Duncan-Jones z wydziału filologii angielskiej Uniwersytetu w Oxfordzie stwierdziła, że rzekomy portret Williama Szekspira, o którym niedawno informowaliśmy, niemal na pewno przedstawia kogoś innego. Profesor Duncan-Jones, autorka biografii pisarza i edytorka jego sonetów, zainteresowała się sprawą po tym jak obejrzała portret i dowiedziała się, iż dwóch ekspertów twierdzi, że przedstawia on sir Thomasa Overbury. Po badaniach pani profesor powiedziała: "Wygląda na nim zbyt młodo. W roku 1610 Szekspir miał 46 lat. Ponadto mężczyzna ma na sobie drogi koronkowy kołnierzyk i wysadzany złotem kubrak, co wskazuje na osobę o wyższym statusie społecznym niż Szekspir. Mimo iż poeta był ulubieńcem władcy, to nie był szlachcicem. Nawet jego status 'dżentelmena' jest często podawany w wątpliwość". Pani profesor zwraca też uwagę, iż sportretowany mężczyzna jest bardzo podobny do sir Thomasa Overbury, którego możemy zobaczyć na obrazie przechowywanym w Bodleian Library. Podkreśla takie szczegóły jak obfita fryzura czy lewe ucho, zniekształcone najprawdopodobniej przez noszenie w nim ciężkiej biżuterii, które są niemal identyczne na obu obrazach. Sir Thomas Overbury był "sługą sługi króla". Historia pokazuje go jako aroganckiego, upartego człowieka, który obraził króla Jamesa I dlatego, iż ten sprzeciwiał się małżeństwu sir Roberta Carra z Frances, księżną Essex. Overbury został wtrącony do Tower, gdzie zmarł po czterech miesiącach, prawdopodobnie w wyniku wielokrotnie powtarzanych prób otrucia. Jego proces i śmierć zyskały mu jednak w ówczesnych czasach status celebryty, stąd też wielu jego przyjaciół zamówiło sobie jego portrety, co wyjaśnia fakt istnienia wysokiej jakości kopii jego portretu. Profesor Duncan-Jones uważa, że portret Cobbe'ów jest najważniejszą i najdoskonalszą kopią portretu z Bodleian Library. W The Times możemy zobaczyć portret Overbury'ego, obraz Cobbe oraz znany nam dotychczas rysunek przedstawiający Szekspira.