Znajdź zawartość

Dotąd naukowcy nie mieli pojęcia, jak kawa zabezpiecza przed cukrzycą typu 2. Specjaliści z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles wskazują jednak na pewien mechanizm molekularny. Mała czarna zwiększa w osoczu stężenie globuliny wiążącej hormony płciowe (ang. sex hormone–binding globulin, SHBG), która reguluje aktywność testosteronu i estrogenów; wiadomo zaś skądinąd, że hormony płciowe odgrywają pewną rolę w rozwoju cukrzycy typu 2. Zespół, w którego skład wchodzili m.in. doktorant Atsushi Goto, dr Simin Liu oraz David Geffen, stwierdził, że kobiety wypijające co najmniej 4 filiżanki kawy dziennie zapadają na cukrzycę o ok. 50% rzadziej od pań niegustujących w czarnym naparze. Wcześniejsze studia konsekwentnie wskazywały, że im większe spożycie kawy, tym niższe ryzyko cukrzycy. Sądzono, że być może kawa zwiększa tolerancję glukozy, np. przyspieszając metabolizm lub zwiększając tolerancję insuliny. Co dokładnie się dzieje, trudno uchwycić, chociaż wiemy, że białko SHBG jest bardzo istotne przy ocenianiu ryzyka i zapobieganiu początkowi cukrzycy – twierdzi Liu. W przeszłości Liu i inni zidentyfikowali dwie mutacje w genie kodującym SHBG. Opisali też ich wpływ na ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2. Jedna je zwiększa, druga obniża, kształtując stężenie globuliny wiążącej hormony płciowe we krwi. Wiele badań klinicznych podkreślało ważną rolę hormonów płciowych w rozwoju cukrzycy typu 2. Wiadomo też, że SHBG reguluje nie tylko ilość aktywnych biologicznie hormonów, ale i wiąże się z receptorami wielu komórek, mediując działanie hormonów. Wydaje się, że SHBG we krwi odzwierciedla genetyczną podatność na cukrzycę typu 2. Teraz zademonstrowaliśmy, że na wpływ tej proteiny na kształtowanie ryzyka cukrzycy oddziałują czynniki dietetyczne, takie jak spożycie kawy – abstrahując od innych czynników ryzyka, im niższy poziom SHBG, tym wyższe ryzyko cukrzycy. Na potrzeby studium Amerykanie zidentyfikowali 359 nowych przypadków cukrzycy i dopasowali je pod względem wieku i rasy z 359 zdrowymi osobami, uwzględnionymi wraz z 40 tys. innych kobiet w Women's Health Study. Ustalili, że kobiety, które wypijały 4 filiżanki kawy dziennie, miały znacznie wyższy poziom SHBG niż panie niepijące naparu i o 56% rzadziej zapadały na cukrzycę. Te, u których występowała ochronna kopia genu SHBG, odnosiły z picia małych czarnych najwięcej korzyści. Na końcu naukowcy uwzględnili poprawkę ze względu na poziom SHBG. Okazało się, że u kobiet o tym samym poziomie hormonu ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2. było w przypadku najzagorzalszych miłośniczek naparu z ziaren kawowca tylko o 29% (a nie 56) niższe niż dla pań niepijących kawy. Statystycznie ryzyko zachorowania było więc takie samo niezależnie od ilości wypitej kawy - np. w sytuacji, kiedy jedna kobieta miała niższy naturalny poziom, ale podbijała go kawą, a druga miała identyczne stężenie SHBG bez sięgania po używkę. Decydujące jest zatem samo stężenie SHBG. Można też zaryzykować twierdzenie, że osoby z naturalnie wysokim albo podwyższonym inaczej niż przez kawę poziomem globuliny także powinny być chronione przed cukrzycą typu 2.

Przeprowadzka do innego kraju może zmienić stężenie testosteronu u mężczyzn, oddziałując w ten sposób na ich popęd płciowy i ryzyko wystąpienia różnych chorób, np. raka gruczołu krokowego (Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism). Zespół Jane Cauley z University of Pittsburgh w Pensylwanii zwrócił uwagę na dwa fakty i postanowił sprawdzić, czy mają ze sobą coś wspólnego. Po pierwsze, naukowcy przypomnieli, że hormony płciowe, takie jak testosteron czy estradiol, wpływają na różne choroby związane z wiekiem. Po drugie, częstość występowania tych chorób nie jest taka sama w poszczególnych państwach. Czy może więc być tak, że mężczyzn z różnych krajów cechuje różny poziom testosteronu? By odpowiedzieć na to pytanie, Amerykanie analizowali próbki krwi 5003 panów powyżej 65. roku życia z Hongkongu, Japonii, Szwecji, Trynidadu i Tobago oraz USA. Do zmierzenia stężenia androgenów, estrogenów oraz prekursorów/metabolitów hormonów płciowych w surowicy wykorzystali spektrometrię mas, poziom globuliny wiążącej hormony płciowe (SHBG) oceniono zaś metodą radioimmunologiczną (ang. radioimmunoassay, RIA). Biorąc poprawkę na wiek i wagę panów, ustalono, że ogólny poziom testosteronu w Stanach Zjednoczonych, Szwecji i Tobago był podobny, podczas gdy u mieszkańców Hongkongu i Japonii aż o ok. 20% wyższy niż u pozostałych badanych. U Japończyków stwierdzono jednocześnie wyższe stężenie SHBG, przez co poziom wolnego testosteronu w tkankach bardzo spadał. W wyniku tego zjawiska obywateli Kraju Kwitnącej Wiśni cechował najniższy poziom aktywnego testosteronu. Co ciekawe, u Azjatów, którzy przeprowadzali się do USA, poziom testosteronu upodabniał się do wskaźników typowych dla Amerykanów pochodzenia europejskiego. Jak tłumaczy Cauley, wskazuje to na rolę czynników środowiskowych. Kiedy z kolei akademicy skupili się na wolnym estradiolu, ustalili, że jego stężenie było od ok. 10 do 16% wyższe u mężczyzn o pochodzeniu afrykańskim, którzy żyli na Tobago lub w USA. Tego typu wzorzec wskazuje na podłoże genetyczne. W przypadku Japończyków poziom wolnego estradiolu był relatywnie niski. Uzyskane wyniki są bardzo ważne, ponieważ poziom testosteronu ma związek z ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych i demencji, stężenie testosteronu i estradiolu łącznie kształtują popęd, a estradiol wydaje się mieć coś wspólnego z cukrzycą typu 2. W przyszłości zespół zamierza przeanalizować rozkład geograficzny innych hormonów.