Znajdź zawartość

Zwierzęta również mają osobowości, które podobnie jak w przypadku ludzi, mogą mocno zaważyć na ich życiu i doświadczeniach. Dr Kathryn Arnold z University of York wykazała, że zwierzęce osobowości znajdują odzwierciedlenie w profilu stresu oksydacyjnego (Journal of Experimental Biology). We współpracy z Katherine Herborn, studentką z Uniwersytetu w Glasgow, Arnold klasyfikowała osobowości 22 dzwońców. Panie sprawdzały, jak ptaki reagują na nowe sytuacje, podrzucając im do miski z jedzeniem foremkę do wycinania ciastek w jaskrawym kolorze. Oceniano, po jakim czasie zwierzę zbierze się na odwagę i podejdzie do pokarmu. Najzuchwalsze dzwońce potrzebowały zaledwie kilku sekund, podczas gdy najbardziej nieśmiałe osobniki podchodziły do miski dopiero po 30 minutach. Arnold i Herborn oceniały również motywację ptaków do badania otoczenia. Na żerdzi umieszczano intrygujący obiekt i mierzono czas, po jakim dzwońce lądowały obok niego. Nie stwierdzono jednak związku między odwagą ptaków a ciekawością. W kolejnym etapie badań Brytyjki mierzyły poziom reaktywnych form tlenu (ang. reactive oxygen species, ROS) w organizmie oraz sprawdzały, jak ptaki chronią się przed ich szkodliwym działaniem. Porównując profil oksydacyjny krwi z osobowościami, ekipa ustaliła, że u najbardziej nieśmiałych ptaków występowało najwyższe stężenie ROS oraz najsłabsze mechanizmy obrony przed nimi. W rezultacie cierpiały one z powodu silniejszego stresu oksydacyjnego niż skrzydlaci śmiałkowie. Jak można się domyślić, najodważniejsze osobniki (te, które najszybciej zbliżały się do foremki) broniły się lepiej przed wolnymi rodnikami i dlatego występowały u nich mniejsze uszkodzenia struktur komórkowych niż u nieśmiałych dzwońców. W przyszłości Arnold chce sprawdzić, jak osobowości wpływają na dziko żyjące ptaki. Ptaki neofobiczne (chorobliwie obawiające się nowości) mogą ponosić wysokie koszty stresu oksydacyjnego i wcześnie umierać, ale z drugiej strony ze względu na ostrożność mogą być rzadziej zjadane przez drapieżniki.

Nie ma chyba osoby, która nie słyszałaby o uszkadzającym działaniu wolnych rodników. Stąd popularność produktów, zarówno żywności, jak i kosmetyków, które je eliminują. Wiele wskazuje jednak na to, że dla własnego dobra nie powinniśmy się ich całkowicie pozbywać, ponieważ niskie stężenia tych molekuł, a zwłaszcza produktów rozpadu nadtlenku wodoru, zabezpieczają prawdopodobnie przed cukrzycą (Cell Metabolism). Nasze badania wskazują, że fizjologiczne stężenia ROS [reaktywnych form tlenu], zwiększają odpowiedź na insulinę i osłabiają insulinooporność na początkowych etapach rozwoju cukrzycy typu 2., zanim dojdzie do jawnej hiperglikemii i otyłości. Równowaga jest bardzo krucha, a to może oznaczać, że zbyt duże ilości skądinąd pozytywnego czynnika stają się niezdrowe - wyjaśnia Tony Tiganis z Monash University. Zespół Australijczyka wykazał, że u myszy, u których nie dochodziło do eliminowania fizjologicznego ROS, mimo wysokotłuszczowej diety nie rozwijała się insulinooporność. To korzystne zjawisko można ponoć przypisać sygnałom indukowanym przez insulinę oraz napływowi glukozy do mięśni. Kiedy gryzoniom podawano przeciwutleniacze, efekt zanikał, a u zwierząt pojawiało się więcej objawów cukrzycy. Tiganis sądzi, że to, czy przeciwutleniacze są dla ludzi dobre, zależy od ich stanu zdrowia. Nasze studium sugeruje, że w przypadku wczesnej cukrzycy typu 2. i początkowych faz rozwoju insulinooporności podanie antyutleniaczy byłoby błędem. Co więcej, w niektórych warunkach pomóc może zastosowanie leczenia zaprojektowanego w taki sposób, by selektywnie zwiększać poziom ROS w mięśniach. Akademik podkreśla, że wyznaczenie granicy, od której działanie ROS staje się ostatecznie negatywne, jest bardzo istotne. Wg niego, zależy to zapewne zarówno od stężenia, jak i od źródła reaktywnych form tlenu. Opisywane badanie nie jest pierwszym, które wskazywało na niekorzystne oddziaływania przeciwutleniaczy. Wcześniej naukowcy zauważyli, że skracają one życie nicieni, a także eliminują długoterminowe efekty ćwiczeń fizycznych, ponieważ zmniejszają aktywność genów odpowiadających za walkę z ROS.

Jeśli używa się ich właściwie, preparaty z filtrami UV pomagają zapobiegać uszkodzeniom skóry, lecz gdy smarujemy się nimi za rzadko, mogą wręcz sprzyjać uszkodzeniom. Promieniowanie ultrafioletowe jest absorbowane przez skórę i powoduje powstawanie reaktywnych form tlenu (ROS — reactive oxygen species; nazywa się je również inaczej reaktywnymi pochodnymi tlenu). Cząsteczki ROS odpowiadają za starzenie się skóry, ponieważ uszkadzają ściany komórkowe oraz znajdujące się wewnątrz DNA. Zbyt duża ekspozycja słoneczna, zwłaszcza w dzieciństwie, zwiększa ryzyko zachorowania na nowotwory skóry, np. czerniaka złośliwego. Preparaty słoneczne z filtrem UV nie pozwalają na penetrację głębszych warstw skóry, dopuszczając promieniowanie tylko do warstwy epidermy, czyli naskórka. Jednak w miarę upływu czasu kremy wsiąkają w skórę, przepuszczając większe ilości promieni ultrafioletowych. W najnowszym badaniu okazało się, że powszechnie dopuszczone do użytku filtry UV, benzofenon-3, oktokrylen (chroniący przed UVB) i metoksycynamonian oktylu (OMC; również chroniący przed UVB), pod wpływem ultrafioletu same tworzą cząsteczki aktywnego tlenu. Dlatego też efekty uszkodzenia potęgują się, kiedy filtry zbyt długo znajdują się na skórze. Kerry Hanson z Uniwersytetu Kalifornijskiego uważa, że filtry UV, jeśli są właściwie stosowane, świetnie chronią przed poparzeniami słonecznymi. Oznacza to używanie preparatów z wysokim faktorem ochrony przed promieniowaniem słonecznym [sPF — ang. sun protecitive factor lub IP — fr. indie de protection] oraz równomierne ich nanoszenie. Hanson i jej zespół pokazali na modelu tkanki skórnej, co się dzieje po posmarowaniu jej balsamem z filtrem UV (jak preparat wsiąka w naskórek i jakie skutki to wywołuje). Potrzebne są zaawansowane preparaty chroniące przed słońcem, w przypadku których ma się pewność, że pozostają na powierzchni skóry. Naukowcy i dermatolodzy zalecają smarowanie się kosmetykami do opalania co 2 godziny, szczególnie po pływaniu czy po spoceniu. Szczegółowe wyniki badań opublikowano na łamach Free Radical Biology & Medicine.