Znajdź zawartość

Szlomi Kacin nurkował w sobotę (9 października) w płytkich wodach u wybrzeży Hajfy. W pewnym momencie natrafił na artefakty odsłonięte przez fale i prądy: kamienne i metalowe kotwice, fragmenty ceramiki oraz imponujący metrowy miecz z 30-cm rękojeścią. Okazało się, że ma on ok. 900 lat i pochodzi z okresu wypraw krzyżowych. Wg Izraelskiej Służby Starożytności (IAA), to piękne i rzadkie znalezisko. Nurek powiadomił o odkryciu inspektora z IAA, do którego obowiązków należy zapobieganie rabunkowi. Żelazny miecz zachował się w świetnym stanie. [...] Najwyraźniej należał do rycerza biorącego udział w wyprawie krzyżowej. To ekscytujące znaleźć tak osobisty przedmiot, który przenosi w czasie o 900 lat [...] - podkreśla Nir Distelfeld. Wg dyrektora Jednostki Archeologii Morskiej IAA Kobiego Sharvita, zabytki ze stanowiska pokazują, że pełniło ono funkcję niewielkiego naturalnego kotwicowiska. Dzięki identyfikacji artefaktów wiadomo, że było ono wykorzystywane już 4 tys. lat temu, w późnej epoce brązu. Odkrycie miecza sugeruje, że z zatoczki korzystano także w okresie wypraw krzyżowych, ok. 900 lat temu. Naukowcy przypominają, że w pobliskim Atlit znajdował się zamek krzyżowców. IAA zapowiada, że po oczyszczeniu i zakończeniu badań miecz trafi na wystawę.   « powrót do artykułu

Na dnie Jeziora Lednickiego dokonano kolejnych fascynujących odkryć. Tym razem są to militaria z X wieku, fragmenty ceramiki i pozostałości po umocnieniach brzegowych z czasów Mieszka I. Dzięki trwającej już 40 lat współpracy UMK w Toruniu i Muzeum Pierwszych Piastów w Lednicy znaleziono ozdobiony krzyżem miecz, inkrustowany topór, groty włóczni, strzał i bełtów. To jest chyba najbogatszy sezon od kilkunastu lat. Nie tylko ze względów na liczbę zabytków, ale też ich wartość i kontekst, w którym zostały odnalezione. Najbardziej spektakularnym zabytkiem z tego sezonu badań jest ósmy miecz odnaleziony w jeziorze lednickim, pierwszy od 20 lat. Ale również grot włóczni, topory, w tym topór inkrustowany, prawdopodobnie jeden z bardziej spektakularnych jakie tutaj odnaleziono, powiedział na konferencji prasowej kierownik Centrum Archeologii Podwodnej UMK dr hab. Andrzej Pydyn. Pierwsze badania w Jeziorze Lednickim miały miejsce w latach 50. XX wieku, a od początku lat 80. UMK i Muzeum prowadzą regularne wspólne prace badawcze. Dotychczas odnaleziono m.in. fragmenty mostów z czasów Mieszka I i Bolesława Chrobrego, łodzie, zgromadzono też największą w Europie Środkowej kolekcję uzbrojenia wczesnośredniowiecznego. W 2017 roku znaleziono nowe przeprawy mostowe, które prowadziły z wyspy Ledniczanka na zachodni brzeg jeziora. Wiadomo, że jeden z mostów zbudowano w X, a drugi na przełomie XIII i XIV wieku. Niedawno, dzięki datowaniu bardzo dobrze zachowanego pala ustalono, że to konkretne drzewo ścięto na potrzeby budowy mostu albo jesienią 913 lub też zimą z 913 na 914 roku. To zaś wskazuje, że być może mamy tu do czynienia z jednym z najstarszych mostów wybudowanych przez Słowian na ziemiach polskich. Pokazuje też, że Ostrów Lednicki był ważną osadą w okresie formowania się państwa pierwszych piastów. Mógł być jednym z najważniejszych grodów już za czasów ojca Mieszka I. « powrót do artykułu

Na brzegu Berezyny koło Bobrujska na Białorusi znaleziono średniowieczny miecz - powiedziała Belarusian Telegraph Agency Inna Owszejszyk z Muzeum Historii Lokalnej w Bobrujsku (Бобруйский краеведческий музей). Takie miecze [z charakterystyczną rękojeścią i krzyżowym jelcem z lekko wygiętymi ku dołowi ramionami] wykorzystywano w środkowym średniowieczu - od drugiej połowy XI w. do końca wieku XIII. Poprzednio takie miecze odkopano w Grodnie i Nowogródku. Ogółem na Białorusi znaleziono [co najmniej] 7 mieczów [i ich fragmentów] z tego okresu. To [jednak] pierwszy egzemplarz z obwodu mohylewskiego. Mimo że brakuje fragmentu głowni i czubka, miecz zachował się dość dobrze. Miecz przeleżał sporo czasu w ziemi i zardzewiał. Naszym głównym celem jest renowacja i konserwacja. Potem będziemy mogli lepiej go zbadać. Taka broń ma często zdobienia czy oznaczenia [np. mieczników i kowali], co pomaga w precyzyjniejszym datowaniu bądź określeniu właściciela. Wg archeologów, broń należała do przedstawiciela elity militarnej. Po zakończeniu analiz miecz ma trafić na wystawę do Muzeum Historii Lokalnej w Bobrujsku. Warto przypomnieć, że na początku kwietnia zeszłego roku podczas pogłębiania Berezyny robotnicy budowlani znaleźli w porcie rzecznym w Bobrujsku unikatowy ok. 1000-letni hełm (wstępne datowanie wskazywało na koniec IX-początek XI w.). W późniejszych doniesieniach pojawiły się informacje, że najprawdopodobniej należał on do Iziasława Włodzimierzowicza, kniazia połockiego w latach 986-1001, syna Włodzimierza Wielkiego i Rognedy. « powrót do artykułu

Zwiedzając muzeum na San Lazzaro degli Armeni, wyspie Laguny Weneckiej, Vittoria Dall'Armellina z Uniwersytetu Ca' Foscari dostrzegła niewielki miecz, umieszczony w gablocie z zabytkami średniowiecznymi. Doktorantce nie wyglądał on jednak na artefakt z wieków średnich, ale na coś znacznie starszego. Intuicja jej nie zawiodła, bo okazało się, że to pochodzący z Anatolii miecz sprzed 5 tys. lat. Zarówno praca dyplomowa, jak i doktorat Dall'Armelliny dotyczą pochodzenia i ewolucji mieczów ze starożytnego Bliskiego Wschodu. Wg niej, miecz z San Lazzaro degli Armeni przypominał miecze znalezione w pałacu królewskim w Melidzie. Mają one 5 tys. lat i są uznawane za najstarsze miecze świata. Później miecz podobnego typu znaleziono w zbiorach Muzeum w Tokacie (Turcja); pochodził on z okolic Sivasu. Potwierdziwszy, że artefakt nie był nigdy skatalogowany w muzeum z San Lazzaro degli Armeni jako obiekt z Bliskiego Wschodu, Dall'Armellina uzyskała zgodę swojej promotorki prof. Eleny Rovy na przetestowanie słuszności swoich podejrzeń. Okazało się, że miecz przypominał broń sprzed 5 tys. nie tylko zewnętrznie, bo rzeczywiście wykuto go mniej więcej w tym samym czasie - ok. 3 tys. lat p.n.e. W jaki sposób miecz znalazł się w posiadaniu ormiańskich mnichów? Do kogo należał, a może z kim został pogrzebany? By odpowiedzieć na te pytania, Dall'Armellina poprosiła o pomoc ojca Serafina Jamourliana, który przejrzał archiwa. Udało mu się ustalić, że miecz dotarł do Wenecji z Trabzonu w drugiej połowie XIX w. Był podarkiem od Yervanta Khorasandjiana, handlarza i kolekcjonera dzieł sztuki. Dowodem na to jest koperta z notatką w języku ormiańskim. Mowa tam o donacji na rzecz ojca Ghewonta Aliszana (wymieniana jest zresztą cała lista obiektów). Miecz i inne obiekty znaleziono ponoć w pobliżu Trabzonu, w miejscu zwanym Kavak. Skądinąd wiadomo, że Ghewont Aliszan, zachodnioormiański poeta, filolog i historyk, zmarł w Wenecji w 1901 r. Analizę składu miecza przeprowadzono we współpracy z prof. Ivaną Angelini z Uniwersytetu w Padwie i CIBA (Centro Interdipartimentale di Ricerca Studio e Conservazione dei Beni Archeologici, Architettonici e Storico-Artistici). Ustalono, że tak jak inne podobne artefakty, miecz z San Lazzaro degli Armeni wykonano z brązu arsenowego. Te dane i duże podobieństwo do mieczów z Melidy z dobrze udokumentowanego kontekstu pozwoliły ekspertom określić, że miecz datuje się na ~koniec 4.-początek 3. tysiąclecia p.n.e. Wg ostatnich badań, ten typ miecza był rozpowszechniony w stosunkowo niewielkim rejonie Wschodniej Anatolii, między górnym biegiem Eufratu a południowym wybrzeżem Morza Czarnego. Analiza pierwiastków śladowych może pozwolić dokładniej określić źródło metalu. W odróżnieniu od części mieczów z Melidy, egzemplarz z San Lazzaro degli Armeni nie jest zdobiony. Nie ma też widocznych inskrypcji. Przez stan miecza nie da się powiedzieć, czy był używany w walce, czy był raczej mieczem ceremonialnym lub darem grobowym. Włosi uważają, że prawdopodobnie był częścią rozgrabionego pochówku. « powrót do artykułu

Fałszerz, który zdecydował się rozprowadzać wśród wikingów fałszywe miecze, musiał być nie lada śmiałkiem. Z drugiej strony, nie ryzykował aż tak bardzo, ponieważ różnica stawała się widoczna, a właściwie wyczuwalna, dopiero w bitwie. Podrabiany oręż rozpadał się w niwecz, podczas gdy oryginalne wyroby sprawują się doskonale po dziś dzień. Dr Alan Williams, archeometalurg i konsultant Kolekcji Wallace'a, londyńskiego muzeum mogącego się poszczycić jedną z największych kolekcji broni starożytnej na świecie, od jakiegoś czasu zastanawiał się, skąd takie różnice w jakości, skoro wszystkie miecze Skandynawów były sygnowane przez niejakiego Ulfberhta. W rozwiązaniu zagadki pomógł mu Tony Fry, badacz z Narodowego Laboratorium Fizycznego. Podpis mistrza widniał zawsze w pobliżu rękojeści. Ponieważ jedne miecze zachowały się w całości, a inne znajdowano w częściach na polach bitew lub grobach, było jasne, że musiały się czymś różnić. Gdy klient brał je do ręki, oba zachwycały ostrością klingi, lecz jeden nie sprawdzał się w warunkach bojowych. Czemu? Wykonano je z różnych rodzajów metalu. Podróbki wykuto w Europie Północnej z miejscowego żelaza, a dzieła mistrza powstały ze sprowadzanej w sztabkach irańskiej i afgańskiej stali. Oryginalne miecze Ulfberhta zawierały nieprawdopodobnie dużo węgla: 3-krotnie więcej od fałszywych i tylko o połowę mniej od współczesnej broni białej. Podróbki produkowano przy zastosowaniu zaawansowanych jak na owe czasy technik metalurgicznych. Naśladowca (lub naśladowcy) uciekał się do hartowania. Zanurzanie rozpalonej do czerwoności klingi w zimnej wodzie zapewniało odpowiednią ostrość, ale miało też jedną poważną wadę: skutkowało łamliwością. Techniki pozyskiwania broni zmieniły się, gdy w XI wieku Rosjanie zablokowali szlaki handlowe ze Wschodem i nie można już było importować stali. Prawdziwe miecze Ulfberhta znajdowano najczęściej w rzekach, ale Williams nie sądzi, że były to rytualne ofiary. Bardziej prawdopodobna jest, wg niego, zupełnie inna wersja wydarzeń. Ponieważ broń leżała na dnie w pobliżu dawnych osad, została zapewne zgubiona przez wracającego po pijanemu do domu żołnierza, który wpadał do wody i wydostawał się stamtąd, tyle że już bez oręża. Testy wykazały, że wiele mieczy Ulfberhta ze znanych kolekcji na całym świecie to podróbki.

Pod młotek trafi inkrustowany złotem miecz Napoleona Bonaparte, ostatni, który jeszcze znajduje się w prywatnych rękach. To broń biała, którą przyszły cesarz walczył w czerwcu 1800 roku w wygranej bitwie z Austriakami pod Marengo. Uważa się, że wylicytowana cena może sięgać milionów dolarów. Wg zajmujących się sprzedażą rarytasu ekspertów domu aukcyjnego Osenat, jest on wart przynajmniej 1,6 mln dolarów. Długość lekko zakrzywionej klingi to ok. 100 cm. Podobno Napoleon zażądał repliki takiej broni tuż po powrocie z kampanii egipskiej. Tam właśnie zaobserwował, jak łatwo w ten sposób ukształtowanymi ostrzami Arabowie ścinają głowy jego towarzyszom broni. Po zwycięstwie we Włoszech Napoleon podarował przynoszącą mu szczęście szablę w prezencie ślubnym swojemu bratu. Potem broń pozostała w rodzinie i była przekazywana w spadku z pokolenia na pokolenie. Obecnie miecz, od 1978 r. uznawany za francuski skarb narodowy, należy do 8 osób, w tym do księcia Wiktora Napoleona. Aukcja odbędzie się 10 czerwca nieopodal znajdującego się na południe od Paryża zamku Fontainebleau, w którym 200 lat temu imperator zwykł odpoczywać. Kupiec może być cudzoziemcem, jednak w związku z przyznanym jej statusem szabla musi każdego roku przez 6 miesięcy przebywać we Francji. Jean-Pierre Osenat podkreśla, że szabla jest nie tylko bronią, ale i przepięknym, jedynym w swoim rodzaju dziełem sztuki. Ostrze i większą część rękojeści pokrywa złoto, w którym wyryto niespotykane geometryczne wzory. Trzeba się z nim delikatnie obchodzić, dlatego konieczne jest nakładanie rękawiczek.

Naukowcy wysłali do połykaczy mieczy z całego świata (w sumie 110) kwestionariusze. Pytali, w jaki sposób nauczyli się swojego fachu i czy kiedyś przydarzyły im się zranienia lub inne związane z wykonywanym zawodem problemy medyczne. Czterdziestu sześciu "magików" odpowiedziało i wyraziło zgodę na publikację zebranych przez badaczy danych. Okazało się, że w ciągu ostatnich trzech miesięcy łącznie połknęli 2000 sztuk broni białej. Dwudziestu pięciu połknęło naraz więcej niż jeden miecz, pięciu 10, a rekordzista aż 16! Połykacze najczęściej uskarżają się, i nic dziwnego, na ból gardła. Przypadłość ta pojawia się podczas nauki, w okresie częstych występów, po połknięciu wielu mieczy jednocześnie lub w związku z ich nietypowym kształtem. Niektórzy sztukmistrze cierpią na bóle w dolnej części klatki piersiowej. Często utrzymują się one przez kilka dni. Mijają, gdy delikwent odpocznie przez jakiś czas od pracy. Szesnastu cyrkowców wspominało o krwawieniach z przewodu pokarmowego, a jeden o "zarysowanym" sercu. Trzech nietypowych respondentów przeszło operację szyi. Jeden uszkodził sobie gardło, próbując przełknąć zakrzywioną szablę. Drugi przeciął przełyk, gdy podczas występu rozproszyła go niegrzeczna ara (ptak siedział mu na ramieniu). Trzecia ofiara zajmowała się jednocześnie tańcem brzucha i połykaniem. Wystąpiło u niej poważnie krwawienie wewnętrzne, gdy stojąca obok osoba wcisnęła jej za pasek banknoty, powodując, że 3 znajdujące się w przełyku miecze zacisnęły się jak nożyce. Badania przeprowadziły 2 osoby: Brian Witcombe, radiolog z Gloucestershire Royal NHS Foundation Trust, oraz Dan Meyer, dyrektor wykonawczy Międzynarodowego Stowarzyszenia Połykaczy Szabli. Ich raport, ilustrowany zdjęciami rentgenowskimi, ukazał się w grudniowym numerze British Medical Journal (BMJ). Dzięki pionierskiemu studium udało się dociec, jak połykacze uczą się zawodu. Ćwiczą codziennie całymi miesiącami, a nawet latami, a odruch wymiotny pokonują, stopniowo zwiększając rozmiary wkładanych do gardła obiektów. Zaczynają od palca, potem przychodzi czas na łyżeczki, pędzle, druty dziewiarskie i wieszaki na ubrania. Na początku trzeba się nauczyć, jak przekładać miecz przez zwieracz przełyku, w jaki sposób rozluźniać mięśnie gardła i przełyku, co zazwyczaj nie jest kontrolowane dowolnie. Połykacze korzystają z różnych trików. Aby zwiększyć poślizg, smarują miecze oliwą albo masłem. Jeden z badanych musiał zrezygnować z wykonywania zawodu z powodu patologicznej suchości w ustach. Niektórzy sztukmistrze zapraszają do wspólnej zabawy publikę i proszą o pomoc w pokierowaniu mieczem. Czasami robią to jednym szybkim pchnięciem. Jednym słowem: trudny i niebezpieczny fach...