Znajdź zawartość

Dzisiaj z florydzkiego Kennedy Space Center wystartuje prom kosmiczny Atlantis. Będzie to ostatni start wahadłowca w historii NASA. Misja STS-135 potrwa 12 dni. Atlantis zabierze na Międzynarodową Stację Kosmiczną cztery osoby oraz wielozadaniowy moduł Raffaelo, który zawiera zapasy oraz części wymienne. Dowódcą historycznej misji jest 50-letni emerytowany kapitan Marynarki Wojennej USA Chris Ferguson, który w przestrzeni kosmicznej spędził ponad 28 dni. To jego trzeci lot w kosmos. Atlantisa będzie pilotował 45-letni pułkownik marines Dough Hurley. To jego drugi lot. Specjalistka misji Sandra Magnus w kosmos poleci po raz trzeci. Spędziła ona poza Ziemią cztery miesiące. Ostatnim członkiem załogi jest emerytowany pułkownik marines Rex Walheim, który ma za sobą już dwie misje, ponad 24 dni w kosmosie i 5 spacerów kosmicznych. Atlantis to czwarty w kolejności amerykański wahadłowiec. W pierwszą misję poleciał on 3 października 1985 roku. W ramach misji STS-71 dokował w roku 1995 do rosyjskiej stacji kosmicznej Mir. Ostatnio przebywał w przestrzeni kosmicznej w maju 2009 roku, gdy w ramach misji STS-125 serwisowano Teleskop Hubble'a. Nazwa Atlantis została mu nadana na cześć dwumasztowego okrętu, który w latach 1930-1966 był główną jednostką badawczą Woods Hole Oceanographic Institute. Misja STS-135 to 33. lot Atlantisa. Pierwsza misja amerykańskich wahadłowców, STS-1, miała miejsce 12 kwietnia 1981 roku. Od tamtej pory na ich pokładzie podróżowało 355 osób z 16 krajów. Wahadłowce zabierały na swój pokład obywateli Belgii, Kanady, Francji, Niemiec, Izraela, Włoch, Japonii, Meksyku, Holandii, Rosji, Arabii Saudyjskiej, Hiszpanii, Szwecji, Szwajcarii, Ukrainy i USA. W czasie misji doszło do dwóch katastrof, w których zginęło 14 osób. Pierwsza miała miejsce 28 stycznia 1986 roku, gdy biorący udział w misji STS-51-L wahadłowiec Challenger rozleciał się w minutę i 13 sekund po starcie. Na jego pokładzie zginęło 7 astronautów. Druga katastrofa, w której również zginęło 7 członków załogi, miała miejsce 1 lutego 2003 roku, gdy podczas ponownego wejścia w atmosferę spłonął prom Columbia. Pięć wahadłowców (od najstarszego, to: Columbia, Challenger, Discovery, Atlantis, Endeavour) przeleciało w sumie około 865 milionów kilometrów. Atlantis doda do tego kolejne 7 milionów. Na wahadłowcach przeprowadzono ponad 2000 eksperymentów naukowych. Statki dokowały dziewięć razy do stacji Mir, a obecnie będziemy świadkami 37. dokowania do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Wracając na Ziemię, wahadłowce lądowały albo w Centrum Kosmicznym im. Kennedy'ego (77 razy), albo w Bazie Sił Powietrznych Edwards w Kalifornii (54 razy). Jedno lądowanie odbyło się w Nowym Meksyku w White Sands Test Facility. Podczas startu wahadłowiec wraz z towarzyszącymi mu elementami składa się z 2,5 miliona ruchomych części.

Fragment słynnego drzewa, pod którym Isaac Newton sformułował prawo powszechnego ciążenia, jak na złość oprze się ziemskiej grawitacji, ponieważ zgodnie z planami, już wkrótce trafi na orbitę na pokładzie należącego do NASA wahadłowca Atlantis. Na co dzień próbka jest przechowywana w archiwach londyńskiego Towarzystwa Królewskiego. Czasowo wypożyczono ją jednak astronaucie brytyjskiego pochodzenia doktorowi Piersowi Sellersowi, który wraz z 5 towarzyszami wejdzie na pokład promu kosmicznego już 14 maja. Dwunastodniowa misja ma być ostatnią (32.) wyprawą Atlantisa. Poza fragmentem jabłoni w kosmos poleci portret Newtona, również wypożyczony przez Royal Society. W ten ciekawy sposób Towarzystwo uczci 350. rocznicę istnienia. Sellers przyznaje, że cała załoga jest zachwycona perspektywą przewiezienia tak cennego "ładunku". Wg niego, i sam Newton chętnie by to zobaczył, zakładając, że nie miałby choroby kosmicznej, ponieważ w ten sposób mógłby udowodnić prawdziwość pierwszego prawa dynamiki. O tym, że spadające jabłko zainspirowało prawo ciążenia, świat dowiedział się z biografii Newtona autorstwa Williama Stukeleya. Uczony opowiedział anegdotę swojemu przyjacielowi, który zresztą sam zajmował się nauką i był pionierem badania archeologicznego Stonehenge. Wiele osób kwestionuje jednak prawdziwość tej historii, twierdząc, że Newton wymyślił ją pod koniec życia, by pokazać, że inspirują go wydarzenia z codziennego życia. Po powrocie na Ziemię fragment drzewa i portret zostaną przekazane Towarzystwu Królewskiemu, które zorganizuje w późniejszych miesiącach wystawę poświęconą swojej historii.

Prom kosmiczny Atlantis, który 15 marca miał wystartować w pierwszą z pięciu misji do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, został odesłany do hangaru. Przyczyną jest gwałtowana burza, która uszkodziła zbiornik paliwa. Jak obliczono, w czasie jej trwania grad wielkości piłek do golfa aż 7000 razy uderzył w zbiornik paliwa. Uszkodzeniu została izolacja, w niektórych miejscach na tyle poważnie, że wymaga naprawy przed startem. Inżynierowie NASA sprawdzają, na ile poważne są uszkodzenia. Jeśli będą one zagrażały misji, zbiornik zostanie wymieniony na ten, który przewidziano do lotu zaplanowanego na czerwiec. Wayne Hale, szef programu lotów, poinformował, że w związku z uszkodzeniami start promu zostanie prawdopodobnie przesunięty na koniec kwietnia lub początek maja. Niewykluczone jednak, że misja odbędzie się dopiero w czerwcu. Stanie się tak, jeśli konieczna będzie wymiana zbiornika. W centrum lotów nie ma bowiem zapasowego, a ten przewidziany na czerwiec ma zostać przywieziony w kwietniu. Przygotowanie zbiornika do startu potrwa dwa miesiące. NASA jest szczególnie wyczulona na stan izolacji zbiornika paliwa od 2003 roku, kiedy to kawałek pianki, który oderwał się podczas startu, doprowadził do katastrofy lądującego promu Columbia.

Po 13 dniach przebywania w przestrzeni kosmicznej prom Discovery szczęśliwie wylądował w Centrum Lotów Kosmicznych im. Kennedy'ego na Florydzie. Pojazd i jego sześcioosobowa załoga znaleźli się na Ziemi o godzinie 14.14 czasu polskiego i zakończyli tym samym misję STS-121. Początkowo obawę centrum kontroli lotu budziły niesprzyjające warunki pogodowe, jednak ostatecznie wydano zgodę na lądowanie. NASA ma nadzieję, że sukces misji pozwoli na kontynuowanie programu kosmicznego i uciszy głosy krytyków, którzy podają w wątpliwość bezpieczeństwo promów. Podróż Discovery to dopiero druga misja promu kosmicznego od czasu katastrofy Columbii w 2003 roku. Lądowanie przebiegło bez najmniejszych problemów. Była to 32. misja promu Discovery i 18.w historii lot na Międzynarodową Stację Kosmiczną. Na jej pokładzie pozostał siódmy z astronautów, Niemiec Thomas Reiter, który będzie przebywał na ISS przez pół roku. Szefowie NASA określili misję mianem olbrzymiego sukcesu. Podczas jej trwania astronauci trzykrotnie wychodzili w przestrzeń kosmiczną. Udało się dokonać napraw, które umożliwią dalszą rozbudowę Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. W przyszłym miesiącu będziemy świadkami kontynuacji programu lotów kosmicznych – tym razem wystartuje prom Atlantis.