Znajdź zawartość

W ciągu ostatnich 25 lat Antarktyka straciła 3 biliardy ton lodu. Większość z tej straty odnotowano w Zachodniej Antarktyce, gdzie tempo utraty lodów zwiększyło się trzykrotnie w ciągu ostatniej ćwierci wieku. Załamanie się pokrywy lodowej w Zachodniej Antarktyce może oznaczać zwiększenie poziomu oceanów aż o 3 metry. Najnowsze badania dają jednak nadzieję, że sytuacja może nie być tak dramatyczna. Zauważono bowiem proces, który może spowolnić utratę lodu. W miarę, jak ubywa lodu, zmniejsza się nacisk na położone poniżej warstwy skał. Już teraz podłoże skalne pod Zachodnią Antarktyką gwałtownie się unosi. W przyszłym wieku w niektórych miejscach może się ono podnieść nawet o 8 metrów, co mogłoby ochronić lód przed roztapiającymi go od spodu wodami oceanu. To może opóźnić proces utraty lodu o kilka dekad, uważa Rick Aster, sejsmolog z Colorado State University i główny autor badań. Zachodnia Antarktyka jest szczególnie podatna na globalne ocieplenie, gdyż podstawa jej lodu znajduje się znacznie poniżej poziomu oceanu, tworząc na lądzie basen o głębokości ponad kilometra pod poziomem morza. Erozja może spowodować, że woda wedrze się pod lód, uniesie go, co znacznie przyspieszy topnienie. Tam mamy do czynienia z bardzo niestabilną sytuacją, mówi geofizyk Natalya Gomez z McGill University. Ten położony poniżej poziomu oceanu basen powstał w czasie ostatniej epoki lodowej, gdy rosnące warstwy lodu naciskały na skały, coraz bardziej je obniżają. Obecnie jednak mamy do czynienia z odwrotną sytuacją. Ziemia działa jak materac, dodaje Valentina Barletta z Duńskiego Uniwersytetu Technicznego w Kongens Lyngby. Przeprowadzone przez nią badania wykazały, że w różnych miejscach skały unoszą się w różnym tempie. Wszystko zależy od temperatury i elastyczności skał. Badania za pomocą czujników GPS ujawniły, że w niektórych miejscach podłoże skalne unosi się w tempie ponad 4 centymetrów na rok. To pokazuje, że skały tutaj są elastyczne. Znacznie bardziej elastyczne niż sądziliśmy, mówi Robin Bell, geofizyk z Columbia University. Uczony dodaje, że podobny proces miał miejsce w przeszłości. Przed 12 000 laty pod koniec epoko lodowej Zachodnia Antarktyka traciła pokrywę lodową i jej skały się unosiły. Później jednak znowu lodu przybyło. Część naukowców twierdzi jednak, że żaden proces unoszenia się podłoża skalnego nie uchroni w dłuższym terminie Zachodniej Antarktyki przed załamaniem, o ile ludzkość nie zredukuje emisji dwutlenku węgla. Podkreślają, że unoszenie się podłoża jest bardzo powolnym procesem w porównaniu z tempem utraty lodu. Gdy ocean szybko się ogrzewa, pokrywy lodowe zanikną, niezależnie od tego, co dzieje się z podłożem, stwierdził Igo Sasgen, geofizyk z niemieckiego Instytutu Alfreda Wegenera. « powrót do artykułu