Znajdź zawartość

Roślina wykorzystywana w medycynie chińskiej wyewoluowała, by stać się mniej widoczna dla ludzi. Naukowcy odkryli, że szachownica Fritillaria delavayi, która występuje na skalistych zboczach Gór Sino-Tybetańskich (Hengduan Shan), lepiej wpasowuje się w otoczenie w rejonach, gdzie jest intensywnie pozyskiwana. To sugeruje, że ludzie napędzają ewolucję nowych form barwnych tego gatunku, ponieważ lepiej zakamuflowane rośliny mają większe szanse na przetrwanie. Badanie przeprowadziły Instytut Botaniki w Kunming (Chińska Akademia Nauk) oraz Uniwersytet w Exeter. Wiele roślin wydaje się wykorzystywać kamuflaż, by ukryć się przed roślinożercami, lecz tutaj widzimy kamuflaż ewoluujący w reakcji na ludzkich zbieraczy. Niewykluczone, że ludzie stanowili motor ewolucji strategii obronnych u innych roślin, jednak zagadnieniu temu poświęcono zaskakująco mało badań - podkreśla prof. Martin Stevens. W ramach najnowszego studium naukowcy sprawdzali, w jak dużym stopniu rośliny z różnych populacji wpasowywały się w swoje górskie środowisko. Pytano także mieszkających tu ludzi, jak intensywnie pozyskiwano szachownicę w danej lokalizacji. Okazało się, że poziom zakamuflowania korelował z poziomem intensywności pozyskiwania. Podczas eksperymentu komputerowego stwierdzono, że wykrycie bardziej zakamuflowanych roślin zajmowało ludziom więcej czasu. F. delavayi jest rośliną wieloletnią. Zaczyna kwitnąć po pięciu latach. Rokrocznie w czerwcu wydaje pojedynczy kwiat; nadziemne części obumierają w październiku. Kolor liści różni się między populacjami (może być szary, brązowy lub zielony). Szare i brązowe typy wydają się lepiej zakamuflowane, podczas gdy zielone są dobrze widoczne. Po zbadaniu w ciągu ostatnich 5 lat wszystkich dostępnych populacji w północno-zachodniej prowincji Junnan naukowcy natrafili na nieliczne ślady roślinożerców i nie byli w stanie zidentyfikować żadnych naturalnych wrogów F. delavayi. Nie znaleźli również badań, których autorzy wspominaliby o roślinożercach żywiących się tym gatunkiem. Należy jednak zauważyć, że cebula F. delavayi (Lu Bei) jest ważnym źródłem tradycyjnego chińskiego leku Chuan Bei Mu. Jak podkreślają autorzy raportu z pisma Current Biology, dzikie rośliny były wykorzystywane od ponad 2 tys. lat. Cena cebul F. delavayi wzrosła w ostatnich latach, sięgając 3200 CNY (ok. 480 USD) za kilogram. Średnia sucha waga cebuli wynosi ok. 0,28 g, co oznacza, że chcąc pozyskać zaledwie kilogram, trzeba zebrać ponad 3500 osobników. Presja wywierana na Fritillaria jest więc duża. Myśleliśmy, że tak jak w przypadku innych badanych przez nas kamuflujących się roślin, ewolucja kamuflażu tej szachownicy będzie napędzana przez roślinożerców, ale nie znaleźliśmy takich zwierząt. Później zdaliśmy sobie sprawę, że powodem mogą być ludzie - opowiada dr Yang Niu. Komercyjne pozyskiwanie jest o wiele silniejszą presją selekcyjną niż wiele presji naturalnych - dodaje prof. Hang Sun. Obecny status bioróżnorodności na Ziemi jest kształtowany zarówno przez naturę, jak i przez nas samych. « powrót do artykułu