Znajdź zawartość

W PAN Bibliotece Gdańskiej od wtorku (24 stycznia) można oglądać wystawę „Nowe nabytki Zbiorów Specjalnych”. Zaprezentowano 70 obiektów z 3256 pozyskanych przez instytucję w zeszłym roku. Do najcenniejszych/najciekawszych należą trzyczęściowa mapa z 1573 r., a także album fotograficzny z 1934 r. z podróży pary drezdeńczyków po Prusach Wschodnich. Jak podkreślono we wpisie PAN Biblioteki Gdańskiej na Facebooku, zgromadzone obiekty trafiły do zbiorów jako darowizny, zostały zakupione na aukcjach czy też wytropione na Jarmarku Dominikańskim i platformach zakupowych. Są to rękopisy, starodruki, mapy, grafiki, dokumenty życia społecznego, fotografie, numizmaty. Wspomniana wcześniej mapa stanowi dar Fundacji Biblioteki Gdańskiej. Powstała w 1573 r. w Antwerpii. Składa się z 3 części. U góry widnieje Pomorze, obejmujące obszar od Rostocku i Rugii po Gdańsk i Hel; na południu sięga do Grudziądza oraz ujścia Warty do Odry. U dołu przedstawiono historyczny region Dithmarschen w południowej części Półwyspu Jutlandzkiego, a także obszar od Lęborka, przez Gdańsk, do Kłajpedy. Opisując album z sentymentalnej podróży dwojga drezdeńczyków, najprawdopodobniej małżeństwa, Marta Pawlik-Flisikowska z PAN Biblioteki Gdańskiej wyjaśnia, że na fotografiach można zobaczyć m.in. wnętrza sopockiego Grand Hotelu, w którym nocowali. Do tej pory nie mieliśmy zdjęć ze środka, [a] to spowodowało, że chcieliśmy posiadać ten album w swoich zbiorach - powiedziała cytowana przez PAP specjalistka. Na trasie drezdeńczyków znalazły się m.in. Królewiec czy Gdańsk. Oprócz tego podróżnicy dotarli do Tannenbergu (pol. Stębark), pod którym w 1914 r. rozegrała się zakończona zwycięstwem Niemiec bitwa między siłami Imperium Rosyjskiego a Cesarstwem Niemieckim. Składająca się z ok. 200 zdjęć pamiątka może zainteresować badaczy hitlerowskiej myśli politycznej. Koordynatorka wystawy Stefania Sychta dodaje, że ciekawa jest również rycina przedstawiająca iluminację wystawioną 3 sierpnia 1735 r. w Elblągu na cześć króla Augusta III. Wydarzenie na cześć monarchy [...] zainicjował, a także sfinansował, Leon Raczyński, dowódca regimentu królewskiego stacjonującego w Elblągu. Sam miedzioryt powstał ok. 1740 r. Jego autorem jest Peter Böse - wyjaśniła Sychta portalowi Gdansk.pl. Jak podano w opisie towarzyszącym eksponatowi, do wykonania iluminacji posłużyła konstrukcja drewniana w formie trzech kamienic, być może wzorowanych na architekturze Elbląga. Otwory okienne i nisze przesłonięto malowanymi dekoracjami figuralno-słownymi – emblematami – oddającymi uniżoność oraz cześć i chwałę władcy. Splendor iluminacji podkreślają setki świec umieszczonych na elewacji. Uwagę przyciąga także relacja z podróży autorstwa szwajcarskiego matematyka Johanna Bernoulliego. Wydano ją w 1779 r. w Lipsku. W latach 1777-78 uczony odwiedził Brandenburgię, Pomorze, Prusy czy Rosję. Bernoulli opisał też pobyt w Gdańsku, m.in. w siedzibie Towarzystwa Przyrodniczego. Dodatkowo w zeszłym roku zbiory specjalne wzbogaciły się o drewniany młotek do regulacji odstępów między półkami regałów bibliotecznych z początku ubiegłego wieku, świadectwo czeladnicze murarza Christiana Fuckerta z Chojnic z 1790 roku czy chorągiewkę z herbem Gdańska z okresu Wolnego Miasta Gdańska. Wystawę „Nowe nabytki Zbiorów Specjalnych” można oglądać do 3 marca w historycznym gmachu biblioteki przy ul. Wałowej 15. « powrót do artykułu

John Steegh i Harrie Teunissen z Dordrechtu przekazali Bibliotekom Uniwersytetu w Lejdzie (UBL) całą swoją kolekcję map, planów miasta i atlasów. W ciągu niemal 40 lat panowie zebrali ok. 17 tys. map, a także 2300 atlasów i przewodników. W skład zbioru wchodzą mapy z całego świata od XVI w. po czasy współczesne, ze szczególnym naciskiem położonym na wieki XIX i XX. Uważa się, że to najobszerniejsza prywatna kolekcja map w Holandii. Do głównych tematów kolekcji należą zarządzanie zasobami wodnymi, rozwój miast, relacje etniczne oraz konflikty zbrojne. Zbiór obejmuje różne formy kartograficzne, w tym mapy propagandowe czy reklamowe. Steegh i Teunissen kolekcjonują także mapy współczesne. Spośród wyjątkowych egzemplarzy warto wymienić mapy osmańskie, mapy Izraela i Palestyny czy rzadkie mapy nazistowskie i żydowskie z okresu Holokaustu. Prawdziwym unikatem jest tajny niemiecki plan Warszawy z 1939 r., na którym SS zaznaczyło kontury planowanego getta. Ostatni zakup Steegha i Teunissena to sowiecka mapa Berlina, wykorzystywana podczas zdobycia Reichstagu. John Steegh był urzędnikiem państwowym czy radnym miejskim w Lejdzie. Harrie Teunissen, historyk judaizmu oraz islamu, pracował zaś jako asystent naukowy na Uniwersytecie Amsterdamskim. Wspólną pasją obu panów jest historia wytwarzania i wykorzystywania dokumentów kartograficznych. Prowadzą oni wykłady dot. różnych części kolekcji, zorganizowali też kilkanaście wystaw kartograficznych. Nasza kolekcja jest pod wieloma względami unikatowa. Nie chcielibyśmy, by przepadła po naszej śmierci. Nie mamy dzieci i nie chcemy obciążać rodzin tak dużym i trudnym spadkiem. Ponadto kolekcja może mieć duże znaczenie dla edukacji i badań w różnych dziedzinach. Przez dziesięciolecia utrzymywaliśmy owocne kontakty z kuratorami map z UBL - przekonują Steegh i Teunissen i dodają, że ich zbiór stanowi dobre uzupełnienie kolekcji Bodela Nijenhuisa i w pewien sposób pozwala się odwdzięczyć miastu oraz uniwersytetowi. Kolekcjonerzy założyli Fundusz Bodela Nijenhuisa, nazwany tak na cześć wielkiego lejdejskiego kolekcjonera map Johannesa Tiberiousa Bodela Nijenhuisa (1797-1872). Fundusz ma pozwolić na stałe rozbudowywanie kolekcji, a także na udostępnianie jej naukowcom i ludziom zainteresowanym tematem. Początkiem kartograficznych zbiorów UBL była wspomniana wcześniej kolekcja Bodela Nijenhuisa. Z biegiem lat zbiory były rozbudowywane. Obecnie UBL może się pochwalić jedną z największych kolekcji map i atlasów w Holandii. « powrót do artykułu