Znajdź zawartość

Kury to najbardziej rozpowszechnione zwierzęta domowe. Według autorów dwóch opublikowanych właśnie badań, drób został udomowiony później, niż wielu sugerowało, jego udomowienie mogło wiązać się z uprawą ryżu i prosa, a kury były początkowo uznawane za egzotyczną ciekawostkę i dopiero wiele wieków od udomowienia uznano je za źródło pożywienia. Zooarcheolog Joris Peters i jego zespół informują na łamach PNAS, że po raz pierwszy udomowione kury pojawiły się pomiędzy rokiem 1650 a 1250 przed naszą erą na terenie dzisiejszej Tajlandii. Na neolitycznym stanowisku Ban Non Wan znaleziono najstarsze kości, które można jednoznacznie przypisać do udomowionych kur. Uczeni zauważyli też korelację pomiędzy pierwszymi kurczakami, a pierwszymi uprawami ryżu i prosa, co sugeruje, że uprawa i przechowywanie tych zbóż mogły działać jak magnes przyciągający ptactwo, co zainicjowało jego udomowienie. Autorzy badań, którzy przeanalizowali dowody archeologiczne z około 600 stanowisk w 89 krajach, stwierdzili, że kury nie zostały udomowione na subkontynencie indyjskim. Udomowiony drób pojawił się w centralnych Chinach, Azji południowej i Mezopotamii pod koniec II tysiąclecia przed Chrystusem, a do Etiopii i europejskiej części basenu Morza Śródziemnego zawędrował nie wcześniej niż ok. 800 roku p.n.e. Wyniki badań zespołu Petersa są zgodne z opublikowanymi na łamach Antiquity pracami zespołu Julii Best z Cardiff University. Wynika z nich, że kury trafiły na południe Europy nie wcześniej niż ok. 2800 lat temu, a na północy-zachód Afryki zawędrowały 1100–800 lat temu. Naukowcy od dziesięcioleci spierają się o to, kiedy i gdzie udomowiono kury. Autorzy różnych badań proponowali północne Chiny, Dolinę Indusu czy Azję Południowo-Wschodnią jako miejsce ich udomowienia, a proponowane daty, od kiedy drób towarzyszy człowiekowi, rozciągały się od 4000 lat temu nawet po 10 500 lat temu. Z PNAS dowiadujemy się, że przodkiem kury domowej jest kur bankiwa, z konkretnie jego podgatunek Gallus gallus spadiceus. Naukowcy sądzą, że sucha uprawa ryżu prowadzona w rejonie Ban Non Wan, przyciągała dziki drób, który żywił się też uprawianym prosem. Z czasem doprowadziło to do udomowienia. Zespół Petersa podkreśla, że początkowo ludzie nie jedli udomowionego ptactwa. Postrzegali kury jako szczególne lub święte zwierzęta. Na przykład w Ban Non Wat i innych miejscach z Azji Południowo-Wschodniej całe lub częściowe szkielety kur były umieszczane w ludzkich grobach. To wskazuje, że zwierzęta te miały pewne znaczenie kulturowe lub społeczne. Podobnie zresztą w Europie, gdzie jedne z najstarszych szczątków kur złożono albo w osobnych, albo ludzkich grobach, a na kościach brak śladów wskazujących, że zwierzęta zabito w celach konsumpcyjnych. I znowu wyniki tych badań są zgodne z badaniami Best. Jak bowiem czytamy na łamach Antiquity, dopiero ekspansja Imperium Romanum spowodowała, że w Europie szerzej zaczęto jeść kury i jajka. Na ternie dzisiejszej Anglii drób zaczęto regularnie jadać dopiero około 1700 lat temu, przede wszystkim w rzymskich miastach i obozach wojskowych. Pomiędzy pojawieniem się pierwszych kur na terenie Wysp Brytyjskich, a rozpoczęciem traktowania ich jako źródło pożywienia mogło minąć 700–800 lat. Niewykluczone, że podobnie wyglądało to w innych miejscach na świecie. « powrót do artykułu

Podczas badań szamba z okresu islamskiego w mieście Jawne znaleziono świetnie zachowane jajko kurze sprzed 1000 lat. Fragmenty skorupek jaj znane są z innych wykopalisk. Jednak ze względu ich delikatną strukturę niezwykle rzadko znajduje się całe jajka. To odkrycie na skalę światową, mówi doktor Lee Perry Gal z Izraelskiej Służby Starożytności, ekspert od drobiu w świecie starożytnym. Częściej znajduje się całe jaja strusi pochodzące ze starożytności. Mają grubszą skorupę. To zadziwiające, że liczy sobie ono 1000 lat. Jajko zachowało się wyjątkowo dobrze dzięki warunkom, w jakich spoczywało przez wieki. Przechowało się w szambie zawierającym miękkie ludzkie odchody, dodaje dyrektor wykopalisk, Alla Nagorsky. Na spodzie jajka było niestety niewielkie pęknięcie, przez które wyciekła większość zawartości. Zostało jednak nieco żółtka, co pozwoli na przeprowadzenie analiz DNA. Pomimo tego, że archeolodzy starali się wydobyć jajko niezwykle ostrożnie, doszło do uszkodzenia jego skorupki. Na szczęście specjalistom z laboratorium materiałów organicznych udało się ją naprawić. Hodowla drobiu została wprowadzona na teren Izraela przed 2300 lat, w czasach hellenistycznych i wczesnym okresie rzymskim. Od VII wieku, w okresie muzułmańskim, widoczny jest znaczy spadek liczby świńskich kości. To wskazuje na egzekwowanie zakazu jedzenia wieprzowiny. Wtedy też na popularności zyskały drób i jajka. « powrót do artykułu

Otwarcie wrót śluz elektrowni wodnej Zemo Avchala obniżyło poziom wody w rzece Kura (gruz. Mtkwari), odsłaniając starożytny most Pompejusza. Archeologom dano 48 godzin na jego sfotografowanie i badania. Trzydziestego pierwszego maja po zamknięciu wrót konstrukcja ponownie zniknęła pod wodą. Odsłoniliśmy most Pompejusza z całą jego historią. Teraz mamy 72 godziny, by podjąć konieczne kroki, na przykład, by usunąć z zabytku rośliny, które korzeniami uszkadzają kamienie, i umożliwić archeologom prace - powiedziała mediom minister Tea Tsulukiani. Tsulukiani podziękowała operatorowi hydroelektrowni za owocną współpracę. Dodała, że w przyszłości planowane są prace na większą skalę, w tym konserwacja mostu. Most Pompejusza znajduje się w regionie Mccheta-Mtianetia. Został wzniesiony przez Pompejusza Wielkiego, rzymskiego polityka i dowódcę wojskowego, w 65 r. p.n.e. Obecnie o pierwotnych wymiarach konstrukcji można wnioskować tylko z dawnych rysunków. Same ruiny również wyglądają jednak imponująco. Pierwsze wzmianki na temat mostu pojawiają się w greckich pracach z II-III w. n.e. w związku z opisami kampanii Pompejusza w Iberii (wschodnia Gruzja) i Kolchidzie. Most był remontowany i rozbudowywany za panowania króla Wachtanga I Gorgasalego (440-502). Budowniczowie poszerzyli wejście na most i poprawili system przeciwpowodziowy. Oprócz tego po obu stronach konstrukcji pojawiły się wieżyczki, w których rezydowali strażnicy; pełniły one również funkcje posterunków celnych. Miało to związek z tym, że tutejszy punkt przeprawowy był wykorzystywany przez kupców podróżujących przez Kaukaz. Z mostu korzystano aż do 1927 r., kiedy to sowieckie władze uruchomiły elektrownię wodną Avchala. Teraz przez większość czasu pozostaje on pod wodą (dlatego zaczął niszczeć). Trudno powiedzieć, które jego części pozostały z czasów rzymskich, a które zbudowano w późniejszym czasie. Dzięki temu, że od czasu do czasu poziom wody w rzece obniża się po otwarciu wrót śluz (miało to miejsce m.in. w 2011 r.), konstrukcja się wynurza i można ją podziwiać oraz badać. Warto przypomnieć, że w 1994 roku zabytki historyczne Mcchety (a wśród nich most Pompejusza) zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Uważa się, że przeprawa w tym miejscu istniała w pewnej formie na długo przed czasami Pompejusza.   « powrót do artykułu