Znajdź zawartość

Góra Jezero Mons, znajdująca się na obrzeżach krateru Jezero, w którym pracuje łazik Perseverance, to prawdopodobnie wulkan, donoszą naukowcy z Georgia Institute of Technology. Góra jest niemal połowy wielkości krateru Jezero, a jej zbadanie mogłoby nam wiele powiedzieć o wulkanizmie na Marsie i zdolności planety do potrzymania życia. Odkrycie dokonane przez naukowców z Georgii pokazuje, jak mało wiemy nawet o jednym z najlepiej zbadanych regionów Marsa. Badanie wulkanizmu Marsa to niezwykle interesujące zagadnienie. Możemy dzięki niemu poznać geologię i historię Czerwonej Planety. Krater Jezero to jedno z najlepiej zbadanych miejsc na Marsie. A jeśli dopiero teraz znaleźliśmy tam wulkan, to wyobraźmy sobie, jak dużo może ich być na Marsie. Być może jest ich więcej, niż kiedykolwiek sobie wyobrażaliśmy, mówi profesor James J. Wray. Wray zauważył górę w 2007 roku, gdy był świeżo upieczonym magistrem. Oglądałem zdjęcia tego regionu wykonane w niskiej rozdzielczości i zauważyłem górę na krawędziach krateru. Dla mnie wyglądała jak wulkan, ale trudno było zdobyć dodatkowe zdjęcia, mówi. Było to niedługo po odkryciu Jezero Crater i był on badany pod kątem obecności w przeszłości wody, wykonywano więc głównie fotografie innego obszaru, znajdującego się kilkadziesiąt kilometrów dalej. Później krater został wybrany celem misji Mars 2020 i wylądował w nim łazik Perseverance, poszukujący śladów dawnego życia na Marsie. Okazało się jednak, że jednymi z pierwszych próbek przeanalizowanych przez łazik, był nie materiał osadowy – jakiego należałoby się spodziewać po działalności wody – a wulkaniczny. Wray podejrzewał, skąd ten materiał mógł się wziąć, jednak najpierw musiał wykazać, że zauważona przed laty góra rzeczywiście jest wulkanem. Uczony wraz z zespołem wykorzystał wcześniejsze badania profesor Briony Horgan, która również sugerowała, że Jezero Mons to wulkan, oraz użył danych z orbiterów Mars Odyssey, Mars Reconnaissance, ExoMars Trace Gas i łazika Perseverance. Nie możemy odwiedzić Marsa i bezsprzecznie udowodnić, że to wulkan, ale możemy wykazać, na ile góra ta ma takie same właściwości jak inne wulkany na Ziemi i Marsie, wyjaśnia Wray. Udało się tego dokonać między innymi dzięki danym zebranym już wcześniej przez wspomniane orbitery. To pokazuje, że dane ze starszych pojazdów kosmicznych mogą być niezwykle cenne nawet długo po zakończeniu ich misji. Te dawne misje wciąż mogą przyczynić się do dokonywania nowych odkryć i pomogą nad udzielić odpowiedzi na trudne pytania, dodaje uczony. Jeśli Jezero Mons jest wulkanem, to jego obecność zaraz przy kraterze Jezero, w którym znajdowała się niegdyś woda, może dostarczyć nam niezwykle istotnych informacji na temat źródła energii na Marsie, w tym na temat potencjalnego istnienia tam zjawisk hydrotermalnych. Perseverance zebrał próbki niezwykłych skał osadowych, które mogą pochodzić z regionu, gdzie w przeszłości mogło istnieć życie, oraz próbki skał magmowych o niezwykle dużej wartości naukowej, wyjaśnia Wray. Jeśli udałoby się te próbki przetransportować na Ziemię, skały magmowe można by niezwykle precyzyjnie datować. To zaś pozwoliłoby na skalibrowanie dat dla krateru Jezero i dałoby naukowcom niezwykły wgląd w przeszłość geologiczną Marsa. Źródło: Evidence for a composite volcano on the rim of Jezero crater on Mars, https://www.nature.com/articles/s43247-025-02329-7 « powrót do artykułu

Po 2,5 roku pracy na dnie Krateru Jezero łazik Perseverance przygotowuje się do wielomiesięcznej wspinaczki na zachodnią krawędź Krateru. Prawdopodobnie napotka tam najbardziej stromy i najtrudniejszy teren, z jakim przyszło mu się dotychczas zmierzyć. Perseverance wyruszy w podróż 18 sierpnia, a wspinaczka i badanie terenu będą już 5. kampanią naukową prowadzoną od czasu lądowania 18 lutego 2021 roku. Perseverance zakończył 4 projekty badawcze, zebrał 22 próbki skał i przejechał ponad 18 mil. Zaczynamy teraz Crater Rim Campaign. Łazik jest w doskonałym stanie, a my nie możemy się doczekać, by zobaczyć, co jest na szczycie badanego przez nas obszaru, mówi Art Thompson, menedżer projektu Perseverance w Jet Propulsion Laboratory. Głównymi celami najnowszej kampanii badawczej są dwa miejsca, nazwane „Pico Turquino” oraz „Witch Hazel Hill”. Na zdjęciach z orbiterów krążących wokół Marsa widać, że na Pico Turquino znajdują się stare pęknięcia, które mogą powstać w wyniku zjawisk hydrotermalnych. Z kolei warstwy, z których zbudowane jest Witch Hazel Hill sugerują, że struktura ta powstała w czasach, gdy na Marsie panował zupełnie inny klimat niż obecnie. Zdjęcia ujawniły tam podłoże skalne o jaśniejszym kolorze, podobne do tego, które łazik znalazł na obszarze zwanym „Bright Angel”. Tamtejsza skała „Cheyava Falls” miała strukturę i sygnatury chemiczne wskazujące, że mogła powstać przed miliardami lat w wyniku działania organizmów żywych w środowisku wodnym. Podczas podróży ku krawędzi krateru Perseverance będzie polegał na półautomatycznych mechanizmach, których celem jest unikanie zbyt dużego ryzyka. Ma wspinać się po stokach nachylonych nawet o 23 stopnie i unikać miejsc, których nachylenie będzie wynosiło ponad 30 stopni. Łazik wjedzie na wysokość 300 metrów i zakończy podróż w miejscu nazwanym „Aurora Park”. « powrót do artykułu

NASA zdecydowała, że łazik misji Mars 2020 wyląduje w kraterze Jezero. Ostateczna decyzja zapadła po pięciu latach konsultacji, w czasie których brano pod uwagę 60 różnych lokalizacji. Każda z nich była analizowana i omawiana zarówno przez zespół naukowy pracujący przy misji, jak i przez światową społeczność specjalistów zajmujących się badaniem planet. Misja Mars 2020 ma wyruszyć w lipcu 2020 roku. Jej zadaniem będzie poszukiwanie śladów dawnego życia oraz zebranie próbek, które w przyszłości mają zostać przywiezione na Ziemię. NASA i ESA już opracowują koncepcje przyszłej misji, która przywiezie te próbki, dlatego też wybór miejsca lądowania misji Mars 2020 jest jednocześnie wyborem miejsca lądowania dla misji przywiezienia próbek. Krater Jezero oferuje nam teren bogaty pod względem geologicznym, w którym znajdują się formacje powstałe przez 3,6 miliardami lat. Mogą one dać odpowiedź na istotne pytania dotyczące astrobiologii i ewolucji planet. Zebranie próbek z tych miejsc zrewolucjonizuje naszą wiedzę o Marsie i jego zdolności do utrzymania życia, mówi Thomas Zurbuchen, administrator w Dyrektoriacie Misji Naukowych NASA. Krater Jezero znajduje się na wschodniej krawędzi wielkiego basenu uderzeniowego Isidis Planitia. Krater ma średnicę 45 kilometrów, w przeszłości płynęła w nim rzeka. Naukowcy sądzą, że mogą się tam znajdować molekuły organiczne i inne ślady dawnego życia naniesione przez wodę. W kraterze znajduje się co najmniej pięć różnych rodzajów skał, w tym gliny i skały węglanowe. Jezero to miejsce bardzo obiecujące pod względem naukowym, ale trudne pod względem inżynieryjnym. Na wschodzie znajduje się tam wiele kamieni i skał, na zachodzie są klify, a w wielu miejscach występują obniżenia terenu wypełnione luźnym materiałem naniesionym przez wiatry, w których łazik może zatonąć. Specjaliści od eksploracji Marsa od dawna zwracali uwagę na wartość naukową takich miejsc jak krater Jezero. Podczas poprzednich misji rozważano lądowanie tam, jednak uznawano, że jest to niemożliwe. Jednak to, co kiedyś było niemożliwe, teraz – dzięki pracy zespołu inżynieryjnego misji Mars 2020 oraz rozwojowi technologii weścia w atmosferę, obniżania i posadowienia łazika na powierzchni – wydaje się osiągalne, mówi Ken Farley odpowiedzialny za Mars 2020 z ramienia Jet Propulsion Laboratory. O tym, jak wielki postęp dokonał się w ostatnich latach, niech świadczy fakt, że inżynierowie misji Mars 2020 przekazali naukowcom rozważającym miejsca lądowania, iż są w stanie posadowić łazik na obszarze o 50% mniejszym niż miejsce lądowania Curiosity. Dzięki temu naukowcy mogli brać pod uwagę więcej potencjalnych miejsc lądowania. Skoro zaś naukowcy mogli wybrać bardziej interesujące, ale trudniejsze, lądowiska, to NASA rozwinęła technologię o nazwie Terrain Relative Navigation (TRN), która pozwala dźwigowi przeprowadzającemu lądowanie łazika na bardziej precyzyjną nawigację względem terenu. TRN jest obecnie testowana. Ostateczny raport na temat jej możliwości i niezawodności, opracowany przez niezależną komisję, zostanie przedstawiony NASA jesienią 2019 roku. Wtedy to zostanie wybrane konkretne miejsce lądowania w Jezero. Lądowanie na Marsie jest najtrudniejszym wyzwaniem w eksploracji planetarnej. Zespół inżynierów Mars 2020 wykonał wspaniałą robotę. Wciąż pracują oni nad lepszym zrozumieniem systemu TRN i związanych z nim ryzyk. Niezależni eksperci przyjrzą się pracy tego zespołu, dzięki czemu będziemy mogli zmniejszyć ryzyko, dodaje Zurbuchen. « powrót do artykułu